میخائیل بوگدانف نماینده رئیس جمهوری روسیه در امور خاورمیانه طی مراسمی در وزارت خارجه روسیه با حضور نمایندگانی از کشورهای منطقه خلیج فارس از جمله ایران، کشورهای عربی، اتحادیه عرب و پنج عضو دائمی شورای امنیت از این طرح رونمایی کرد.
در این طرح بر قبول تعهدات متقابل، شفافیت در حوزه نظامی (گفت وگو در مورد دکترین‌های نظامی، جلسات منطقه‌ای وزرای دفاع، ایجاد خطوط داغ، تبادل اعلان‌های اولیه در مورد برگزاری رزمایش‌های نظامی و پرواز هوایی، تبادل ناظران، خارج ساختن دائمی گروه‌های فراملی، تبادل اطلاعات در مورد خرید تسلیحات و نیروهای مسلح) تاکید شده است.
در طرح امنیت گروهی خلیج فارس گفته شده است: تأمین امنیت در خلیج فارس یکی از مهمترین مسائل حال حاضر جهان است و تحولات نظامی و سیاسی سال‌های گذشته در خاورمیانه و شمال آفریقا، باعث رشد سریع تهدیدهای تروریستی در این بخش از جهان که ذخایر زیادی از منابع هیدروکربنی در آن وجود دارد، شده است و عواقب فاجعه باری برای اقتصاد جهانی و به ویژه امنیت انرژی به همراه دارد.
روس‌ها در طرح خود آورده‌اند: «در شرایط کنونی، اقدامات پی در پی و مؤثر در سطح بین المللی و منطقه‌ای به منظور بهبود و توسعه وضع موجود در خلیج فارس برای غلبه بر بحران طولانی مدت و تبدیل این منطقه به مکانی امن و صلح آمیز برای همسایگی خوب و توسعه پایدار ضروری است».
به عقیده روس‌ها، ایده ایجاد یک سیستم امنیتی در منطقه خلیج فارس می‌تواند نقش کلیدی در تحکیم فعالیت‌های سیاسی و دیپلماتیک در منطقه ایفا کند.
«ما در مورد اجرای یک برنامه طولانی مدت به منظور عادی سازی وضعیت، تقویت ثبات و امنیت، حل و فصل اختلافات، شناسایی پیشنهادهای کلیدی و همچنین راه‌های اجرای وظایف مربوطه صحبت می‌کنیم.»
وزارت خارجه روسیه، امنیت در خلیج فارس را بر چند اصل استوار دانسته و آورده است: تثبیت تمام نیروهای مورد علاقه در از بین بردن یک مرکز تروریستی افراطی در خاورمیانه و اطمینان از حل و فصل سیاسی پایدار در سوریه، یمن و سایر کشورهای منطقه، در تشکیل ائتلاف ضد تروریست متحد اهمیت حیاتی دارد. اقدامات ضد تروریستی باید بر مبنای قوانین بین المللی تحت حمایت شورای امنیت سازمان ملل متحد صورت گیرد. بر این اساس باید روش‌های سیاسی و دیپلماتیک برای حل و فصل اختلافات و سایر مسائل بحث برانگیز مورد استفاده قرار گیرد.
روسیه در این طرح با اشاره به اینکه باید هدف مشترک همه ایجاد یک خاورمیانه دموکراتیک و موفق باشد که از صلح و همزیستی بین مذهبی حمایت می‌کند، خواستار «بسیج افکار عمومی مسلمانان و دیگر کشورها به منظور مبارزه با تهدید تروریستی، از جمله با استفاده از تلاش‌های جامع در زمینه اطلاعات» و همچنین پایبندی همه گروه‌ها به قوانین بین المللی و بالاتر از همه منشور سازمان ملل متحد و قطعنامه‌های شورای امنیت شده است.
«حفظ صلح تنها بر اساس قطعنامه‌های مربوطه شورای امنیت سازمان ملل و یا به درخواست مقامات مشروع دولت که قربانی تجاوز شده‌اند، ممکن خواهد شد و استفاده از استانداردهای دوگانه در این زمینه مردود است.»
در این طرح همچنین آمده است: سیستم امنیتی در خلیج فارس باید جهانی، جامع و بر پایه احترام به منافع همه طرف‌های منطقه‌ای و سایر طرف‌های درگیر در تمامی حوزه‌های امنیتی، از جمله نظامی، اقتصادی و انرژی باشد.
روس‌ها همچنین پیشنهاد داده‌اند که این طرح از یافتن راه حل برای مشکلات حاد و فوری آغاز شود و به تدریج به یک سیستم امنیتی ارتقا یابد.
«در مرحله نخست باید در مبارزه با تروریسم بین المللی و حل وفصل بحران در عراق، یمن و سوریه گام‌هایی برداشت و به تمامی توافقات مربوط به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) عمل کرد و ضمن ایجاد اعتماد در سطح بین المللی و در میان کشورهای منطقه خلیج فارس به آنان تضمین امنیتی متقابل داد.
روسیه اصل احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها، عدم دخالت خارجی در امور داخلی این کشورها و حل وفصل اختلافات داخلی براساس قانون اساسی و از طریق گفت وگوهای ملی را اصلی مهم در تحقق این طرح دانسته است.
روس‌ها لازمه آغاز طرح پیشنهادی خود مبنی بر ایجاد سیستم امنیتی در خلیج فارس را آغاز گفت وگوهای دو و چند جانبه بین همسایگان، کشورهای منطقه‌ای و جهانی، اعضای شورای امنیت، اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج فارس دانسته‌اند تا در ادامه گروه کاری برای برگزاری کنفرانس بین المللی در مورد امنیت و همکاری در خلیج فارس تشکیل شود.
در طرح ارائه شده از سوی دیپلمات‌های روس به اقداماتی که از طریق این گروه کاری می‌تواند مورد پیگیری و تحقق قرار گیرد نیز اشاره شده است که از جمله آنها می‌توان به جغرافیایی سیستم امنیتی آینده، دایره شرکت کنندگان، دستور کار کنفرانس، سطح نمایندگی‌ها، محل برگزاری مجمع آینده و نیز پیش نویس تصمیماتی در زمین شناسایی اقدامات امنیتی، اعتماد و کنترل اشاره کرد.
روسیه با اشاره به راهکارهای امنیتی، اعتمادساز و کنترل در خلیج فارس پیشنهاداتی ارائه کرده است که عدم استفاده از زور یا تهدید به استفاده از زور برای حل وفصل اختلافات، احترام به حق حاکمیت و تمامیت ارضی کشورهای منطقه و تعهد به حل اختلافات منطقه‌ای و مرزی تنها از طریق گفت وگو یا سایر ابزارهای صلح آمیز براساس تعهدات بین المللی از جمله آنها است.
قبول تعهدات متقابل و شفافیت در حوزه نظامی از دیگر پیشنهادهای روسیه در این طرح بوده است که براساس آن اعضا ضمن گفت وگو در مورد آموزش‌های نظامی و برگزاری جلسات منطقه‌ای در سطح وزیران دفاع، خطوط ارتباطی ویژه مستقیم میان یکدیگر ایجاد می‌کنند و ضمن اعلان‌های اولیه در مورد انجام تمرینات نظامی و پروازهای هوایی، به تبادل ناظران و خارج ساختن دائمی دیگر گروه‌های منطقه‌ای از خلیج فارس و تبادل اطلاعات در مورد خرید تسلیحات و نیروهای مسلح خود می‌پردازند.
تقویت رژیم منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در خاورماینه براساس ان. پی. تی از دیگر پیشنهادهای روسیه به همسایگان در خلیج فارساست چرا که هدف تبدیل خاورمیانه به منطقه‌ای پاک از سلاح‌های کشتار جمعی است و در ادامه همسایگان در خلیج فارس با یکدیگر توافقاتی را در راستای مبارزه با تروریسم بین المللی، قاچاق انسان، مواد مخدر و سلاح و جرایم سازمان یافته منعقد می‌کنند.
روسیه در طرح خود تاکید کرده است که سیستم امنیتی خاورمیانه توسط همسایگان در خلیج فارس تنها زمانی قدرت می‌گیرد که حضور نظامی کشورهای خارجی در منطقه کاهش یابد و طرفین دست به اقدامات اعتماد ساز مشترک با یکدیگر و دیگر کشورها بزنند.
از نگاه روس‌ها هدف بلند مدت در اجرای این طرح، ایجاد یک سازمان امنیتی با مشارکت و همکاری کشورهای حاشیه خلیج فارس است که علاوه بر آنها کشورهای دیگر از جمله روسیه، چین، هند، ایالات متحده، اتحادیه اروپا و سایر طرف‌های ذینفع اعضای ناظر خواهند بود.
وزارت خارجه روسیه یادآور شده است که بدون حل و فصل بحران فلسطین و اسرائیل (رژیم صهیونیستی) به عنوان عامل اصلی در بی ثبات شدن خاورماینه، حل و فصل اختلافات در خاورمیانه غیر ممکن است.
- 10
- 2
