ویروس استاکس‌نت چگونه وارد نطنز شد؟

موساد و سیا چگونه موفق به نصب ویروس "استاکس‌نت" در سامانه نرم‌افزاری تاسیسات هسته‌ای نطنز شدند؟ این پرسش سال‌هاست ذهن کارشناسان را به خود مشغول کرده است. وبسایت "یاهو نیوز" روز ۱۱ شهریور (دوم سپتامبر) با انتشار گزارش مفصلی به نکات تازه‌ای درباره نحوه آلوده سازی سیستم تاسیسات اتمی نطنز به ویروس یاد شده اشاره کرده است. این گزارش جامع محصول همکاری دو خبرنگار و کارشناس است. کیم ستر، روزنامه‌نگار و نویسنده کتاب "شمارش معکوس تا روز صفر: استاکس‌نت و راه‌اندازی نخستین جنگ‌افزار دیجیتال جهان" است. نویسنده دوم این گزارش، هویب مودرکولک نام دارد که برای روزنامه هلندی "فولکس‌کرانت" کار می‌کند و چند مقاله در باره سازمان اطلاعات هلند منتشر کرده است.

نصب یک ویروس خطرناک

نویسندگان این مقاله درباره استاکس‌نت نوشته‌اند که این ویروس نخستین ویروسی بوده که در عرصه جاسوسی و خرابکاری در تاسیسات اتمی طراحی و تولید شده است. این ویروس برای نخستین بار در سال ۲۰۰۷ وارد سامانه نرم‌افزاری تاسیسات اتمی نطنز شد. ایران اندکی پیش از آن کار نصب سانتریفوژها در نطنز را آغاز کرده بود. نویسندگان در این گزارش به نقش سازمان اطلاعات هلند AIVD اشاره کرده‌اند. بر اساس این گزارش، ماموران سازمان اطلاعات هلند از سال ۲۰۰۴ کار خود را با سازمان سیا وموساد در این باره آغاز کرده بودند. گفته شده‌است که دیدارهایی بین ماموران اطلاعاتی این سه کشور در لاهه برگزار شده است.

افزون بر آن، گفته شده است که آلمان، فرانسه و بریتانیا نیز در تامین اطلاعات ضروری سازمان سیا و موساد برای تولید این ویروس همکاری داشته‌اند. از جمله شرکت زیمنس اطلاعاتی فنی درباره این سانتریفوژ در اختیار این سازمان‌ها قرار داده است. این در حالی است که هیچ یک از کشورهای یاد شده تا کنون اخبار مربوط به مشارکت در تولید و نصب این ویروس را تکذیب نکرده یا درباره چنین گزارش‌هایی سکوت کرده‌اند.

گفته می‌شود که سازمان اطلاعات هلند موفق می‌شود با یک مهندس ایرانی تماس برقرار کند. این فرد در دو مرحله در تولید و نصب این ویروس با سازمان اطلاعات هلند و از آن طریق با موساد و سیا همکاری داشته است. این مهندس ایرانی تا سال ۲۰۰۷ وظیفه گردآوری و اطلاعات لازمه برای موساد و سیا را برعهده داشته و پس از آن، وظیفه انتقال این ویروس را از طریق یک فلش‌درایو یو‌اس‌بی برعهده گرفته است.

مامور ایرانی سازمان اطلاعات هلند

نویسندگان گزارش یاد شده نقش این مهندس ایرانی را در گردآوری اطلاعات و سپس در انتقال و نصب ویروس تعیین کننده می‌دانند. تاسیسات اتمی نطنز از کنترل و نظارت امنیتی بسیار بالایی برخوردار بوده است. چون این سیستم به شبکه جهانی اینترنت متصل نبوده، امکان رخنه از بیرون به نر‌م‌افزارهای آن وجود نداشته است. از این رو، تنها راه ممکن دسترسی مستقیم به دستگاه‌های این تاسیسات بوده است. عملیات گردآوری و نصب ویروس استاکس‌نت با نام "بازی‌های المپیک" اجرا شد. هدف از این عملیات در گام نخست، خرابکاری در سیستم این تاسیسات اتمی بوده است. سیا و موساد بر آن بوده‌اند تا با خرابکاری در این تاسیسات کار نصب سانتریفوژها را به تاخیر انداخته و زمینه را برای کسب توافق هسته‌ای با ایران فراهم سازند. خرابکاری‌ها در دو مرحله صورت گرفته است. در مرحله نخست، از طریق عملکرد استاکس‌نت فعالیت لوله‌های انتقال گاز به سانتریفوژها مختل شده بود و در مرحله دوم، سرعت گردش و دوران سانتریفوژها کاهش یافته و از این طریق سیستم آسیب دیده است.

سازمان‌های شرکت کننده در عملیات "بازی‌های المپیک"

بر اساس اطلاعاتی که در این گزارش منتشر شده است عملیات "بازی‌های المپیک" عملیات مشترک سازمان اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل بوده است. در این عملیات آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA)، سازمان اطلاعات آمریکا (سیا)، سازمان اطلاعات اسرائیل (موساد)، وزارت دفاع اسرائیل و سازمان امنیت ملی اسرائیل SIGINT (سازمانی مشابه آژانس امنیت ملی آمریکا) حضور و همکاری داشتند اما آنچه تا کنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است، نقش سازمان اطلاعات هلند بوده است. سازمان اطلاعات هلند AIVD همراه با سازمان اطلاعات بریتانیا اطلاعاتی درباره شرکت‌های اصلی فعال در ساخت برنامه‌های هسته‌ای ایران و لیبی در اختیار سازمان‌های اطلاعاتی غرب گذاشته بودند. موضوع به اطلاعاتی برمی‌گردد که از طریق عبدالقادر خان، فیزیکدان هسته‌ای پاکستان، در اختیار ایران و لیبی قرار گرفته بود. در مقاله منتشر شده بر روی خروجی "یاهو نیوز" به توانایی سایبری سازمان اطلاعات هلند نیز اشاره شده است.

چگونگی شکل‌گیری عملیات "بازی‌های المپیک"

موضوع به واپسین روزهای سال ۲۰۰۴ باز می‌گردد. در آن هنگام یکی از ماموران موساد و یکی از ماموران سازمان سیا با نماینده سازمان اطلاعات هلند در لاهه تماس گرفته و از این کشور تقاضای کمک کردند. در آن هنگام از تولید یک جنگ‌افزار دیجیتالی سخنی در بین نبود و هدف از این همکاری گردآوری اطلاعات پیرامون فعالیت‌های هسته‌ای ایران اعلام شده بود. سازمان اطلاعات هلند به ماموران سیا و موساد اطلاع داده بود که موفق به گرفتن تماس با فردی در ایران شده است. ایران از فوریه سال ۲۰۰۶ کار غنی‌سازی اورانیوم را آغاز کرده بود. اما غنی‌سازی اورانیوم در تاسیسات نطنز رسما در فوریه سال ۲۰۰۷ آغاز شد. ایران زمانی کار غنی‌سازی اورانیوم و نصب و استفاده از سانتریفوژها را شروع کرده بود، که زمینه‌های جاسوسی و خرابکاری در سیستم تاسیسات نطنز مدت‌ها بود شروع شده بود. گزارش نخستین خرابکاری آزمایشی در سانتریفوژها در سال ۲۰۰۶ در اختیار جورج بوش، رئیس جمهوری آمریکا، قرار گرفت. او پس از دیدن موفقیت این عملیات، فرمان اجرا و ادامه آن را صادر کرد.

در ماه مه ۲۰۰۷ ایران یکهزار و ۷۰۰ سانتریفوژ در نظنز نصب کرده بود. قرار بر این بود که شمار سانتریفوژها در تابستان همان سال دو برابر شود. ورود مامور سازمان اطلاعات هلند به نطنز پیش از تابستان ۲۰۰۷ روی داده است. سازمان سیا و موساد در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ تصمیم می‌گیرند تا تغییراتی در ویروس استاکس‌نت ایجاد کنند. این تغییرات باعث ایجاد اختلال در گردش سانتریفوژها می‌شد و می‌توانست به این تاسیسات آسیب وارد سازد. فلش‌درایو حامل این ویروس مجددا به سامانه نرم‌افزاری این تاسیسات منتقل و نصب می‌شود. به این ترتیب، موساد و سیا با یاری جستن از ارتباطات سازمان اطلاعات هلند موفق می‌شوند از طریق این مهندس ایرانی سیستم نرم‌افزاری تاسیسات هسته‌ای نطنز را آلوده کنند.