چرخه خشونت با قطع خشونت به پایان می‌‌رسد نه با مقابله

روزنامه هم میهن گفت‌وگویی با فیض‌الله عرب‌سرخی فعال سیاسی اصلاح‌طلب انجام داده است. 

در این مطلب آمده است: با ادامه ناآرامی‌ها و اعتراضات در کشور، تضاد نظر‌ها درباره نوع برخورد با معترضان به اوج رسیده است و این اختلاف‌نظر در مدافعان سیاست‌های در نظر گرفته‌شده سیستم نیز به‌خوبی مشهود است. برخی مانند حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان معتقد هستند که نظام باید مماشات را کنار گذاشته و با خشونت بیشتری مقابل معترضان قرار بگیرد و در مقابل او برخی دیگر از هم‌طیف‌های کیهان مخالف این‌نظر هستند.

فیض‌الله عرب‌سرخی، تحلیل‌گر سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با هم‌میهن با بیان اینکه سیستم باید حقوق معترض را به‌رسمیت بشناسد، معتقد است چرخه خشونت فقط در صورتی به پایان خواهد رسید که خشونت متوقف شود.

‌با توجه به افزایش شدت خشونت در ناآرامی‌های برخی استان‌ها ساختار سیاسی چه راهبردی باید اتخاذ کند؟

موضوع اعتراض مردم در دنیای امروز یک امر پذیرفته‌شده و کاملا عادی است، بنابراین آنچه این روزها در جامعه شاهد آن هستیم، هرچند از نظر برخی در حکومت ناهنجاری یا آشوب است، اما در واقع امری بدیع و تازه نیست و انحصار به کشور ما ندارد. حتی در کشورهای توسعه‌یافته که از نظر اقتصادی وضعیت تثیبت‌شده و روشنی هم دارند، باز هم موضوعاتی پیش می‌آید که منشأ اعتراضات مردم می‌شود. بنابراین ابتدا باید حق اعتراض را به رسمیت شناخت و سپس تدارک لازم برای برقراری امنیت اعتراض‌کننده‌ها دیده شود. این‌ها جزو وظایف حکومت است.

حکومت باید امنیت معترضان را تامین کند و حتی اگر خشونت‌هایی که دیده می‌شود از جانب افرادی است که به‌دنبال ایجاد خشونت در جامعه هستند؛ باید بدون اینکه به نفی اعتراض منتهی شود، عوامل خشونت را از جامعه خارج کنند نه اینکه زمینه‌های اعتراض را منتفی کرده و فکر کنند برای اینکه خشونت جمع شود، باید اعتراض ممنوع شده یا معترضان را دستگیر کنند.

وظیفه حکومت است که بدون خشونت‌ورزی و با استفاده از راهکارهای بدون خشونت، شرایطی را فراهم کند که مردم معترض بتوانند اعتراض خود را به هر حوزه‌ای که اعتراض هست، بیان کنند و جلوی خشونت هم گرفته شود. موضوع مهم دیگر هم حضور خشونت‌بار نیروهایی ا‌ست که گرچه گفته می‌شود ربطی به حکومت ندارند، اما چنین نظری در بخش قابل توجهی مورد قبول جامعه قرار نگرفته است. بنابراین باید با پرهیز تمام از خشونت، شرایط بیان آزادانه اعتراض را برای مردم فراهم کرد.

روزنامه‌هایی نظیر کیهان بر ضرورت تسلیح ماموران بسیج و پلیس به گلوله جنگی برای مقابله با مخالفان مسلح سخن می‌گویند. آیا این الگو نتیجه‌بخش خواهد بود و از چه منظری طرح می‌شود؟ در مقابل روزنامه جوان دلایل خودداری را عنوان کرده است. آیا نوعی دودستگی وجود دارد یا تصمیم نظام همچنان مبتنی بر خشونت حداقلی است؟

در اصل این نکته که در نیروهای حامی سیستم تفاوت‌نظر وجود دارد، نمی‌توان تردید داشت. این نیروها هم یکدست نیستند، اما توجه به این نکته حائز اهمیت است که چرخه خشونت با قطع خشونت به پایان خواهد رسید نه با مقابله؛ حتی اگر فکر کنیم در این زمینه حرف‌های مستند و دقیقی گفته نشده و فکر کنیم کسانی به نام مردم دست به اسلحه برده‌اند و خشونت ورزیده‌اند، با آن فرد خاص می‌توان برخورد کرد اما نمی‌توان در سطحی گسترده با مردم معترض برخورد کرد. مگر می‌شود اگر یک نفر در گوشه‌ای مرتکب خلاف قانون شد یا خشونت ورزید، سایر معترضان در جامعه را مورد خشونت و دستگیری قرار داد و به سمت آنها تیراندازی کرد. این راهکارها از سمت افرادی است که دارای فکر و اندیشه منطقی نیستند.

چشم‌انداز درگیری‌ها مخصوصا در مناطق قومی چیست و چگونه می‌توان از ظرفیت‌های مردمی برای کاهش خشونت و آرام شدن فضا سود برد؟

ماجراهای اعتراضی در مناطق قومی متفاوت است، علت هم این است که علاوه بر مباحث امروزی، مناطق قومی اعتراضات کهنه‌ای هم دارند و تبعیض‌هایی که اعمال شده زمینه اعتراضات گسترده‌تری فراهم کرده، به اعتقاد من راهکاری که باید در این مناطق برای حل‌وفصل مسائل در نظر گرفته شود، اولا راهکار منحصر به خود آن منطقه است و ثانیا نیازمند ظرافت و دقت بسیار بیشتری است و ثالثا باید تلاش جدی شود با گفت‌وگو اعتمادهای ازبین‌رفته طی سالیان گذشته کم کم برگردد.

از چهره‌های وزین‌تر و با اعتبارتری در این زمینه‌ها کمک گرفته شود تا بتوانند از منظر و موضع اعتماد بیشتر با بزرگان این مناطق و معترضان گفت‌وگو کنند. در این مناطق چه سیستان و بلوچستان گرفته و چه در کردستان، مطالبات انباشته گذشته وجود دارد که حل آنها نیازمند تدبیر و توجه جدی است. به اعتقاد من با راهکارهایی که سراغ مناطق عادی می‌رویم، نباید سراغ مناطق قومی هم برویم. در این مناطق نیازمند راه‌حل‌های منحصر به خود همان منطقه هستیم. اقوام باید صبوری و توجه بیشتر را در برخورد با خود ببینند. در این مسیر نیازمند سرمایه اجتماعی بیشتر و افراد پخته و با تجربه‌تری هستیم تا آرامش در این مناطق برقرار شود.