آیت‌الله هاشمی یک‌سالی است که در خاک خفته و امروز از او تنها یادها به‌جا مانده و تحلیل‌ها در وصف او بیان می‌شود.
و این یعنی این روزها بیش از گرامیداشت خاطرات آیت‌الله، مواضع فرزندان اوست که زیرذره‌بین است. هاشمی و خانواده‌اش همیشه در صدر اخبار بوده‌اند، چه آن وقت‌هایی که آیت‌الله بود، چه حالا که نیست.
شیوه آیت‌الله رفسنجانی آن بود تا برخلاف سایر سیاسیون که همسران و فرزندان خود را از سیاست برحذر می‌دارند و آنها را برای آنکه متهم به آقازاده‌بودن نشوند در خفا و بایکوت خبری نگاه می‌دارند، نه عفت مرعشی همسرش را از رسانه‌ها دور نگه دارد و نه هیچ‌یک از فرزندان را. عفت مرعشی هرچند هیچ‌گاه نقش بانوی اول را بازی نکرد، اما توانست همراه و همگام با آیت‌الله در ایام ریاست‌جمهوری، در مراسم رسمی و تشریفاتی حضور داشته و نقش ایفا کند. او همیشه همراه و در خط آیت‌الله بود.
اوج جنجال‌آفرینی وی در زمان دستگیری فرزندش مهدی و روانه زندان‌شدن او بود، همان موقع او حرف‌ها و اظهاراتی جنجالی مطرح کرد که بیانگر این بود که عفت مرعشی اگر بخواهد سخن به زبان بیاورد، می‌تواند مانند فرزندان رسانه‌ای شود و بحث داغ مطبوعات و جراید.
در این میان اما پنج فرزند آیت‌الله هر یک حکایتی جداگانه دارند؛ پنج فرزندی که بعد از رحلت آیت‌الله دو نگاه متفاوت نسبت به آنها وجود داشت، عده‌ای معتقد بودند بعد از فوت آیت‌الله این پنج فرزند در محاق خواهند رفت و دیگر خبری از اظهارنظرهای خاص برخی از آنها مثل فائزه نیست. این دسته باور داشتند همه اقدامات و اظهاراتی هم که تا به امروز فرزندان هاشمی به زبان می‌آوردند به واسطه حضور پدر بوده و از این پس با رفتن چتر حمایتی بابا(!) آنها نیز خاموش می‌نشینند. اما عده‌ای برعکس این موضوع را مطرح می‌کردند و اعتقاد داشتند فرزندان هاشمی از این پس جسورتر می‌شوند، چراکه دیگر نیازی نیست تا در گفتارها و اظهاراتشان رعایت حال جا و منصب پدر را بکنند.
اما در نهایت آنچه امروز در عمل روی داده این است که انگار برادرها و خواهرها در عین اینکه هنوز هم قربان صدقه بابا می‌روند، اما از جهت نگاه سیاسی اختلافاتشان با یکدیگر عیان‌تر شده این را به‌خوبی می‌شود در اظهارنظرهای اخیر آنها دید. به‌خصوص بعد از آخرین گفتگوی محسن هاشمی رفسنجانی که به‌صراحت بیان می‌کند با فائزه دارای اختلاف‌نظر سیاسی و عقیده است.
این چند نفر
مهدی هاشمی جنجال‌سازترین‌شان بود حتی بیشتر از فائزه. مهدی از سال ۸۸ به بعد، خبرسازترین فرزند بود. برادر خبرسازی که آیت‌الله در برخی تریبون‌هایش از او سخن می‌گفت. دست‌آخر اینکه بعد از رفتن به انگلیس در حوادث ۸۸ و بعد از بازگشت به ایران، بازداشت شد. روزی که قرار بود مهدی به زندان برود آیت‌الله و انتشار فیلم بدرقه او در رسانه‌ها موج انتقادات جریان راست را روانه مرحوم هاشمی کرد... هرچه بود گذشت. مهدی بعد از زندان و بعد از فوت آیت‌الله دیگر خیلی خبرساز نیست. فقط گهگداری مرخصی‌هایش از زندان جنجالی می‌شود و خرید از فلان مغازه. با این حال هنوز که هنوز است مخالفان هاشمی سایه او را با تیر می‌زنند.
به‌جای مهدی، یاسر هاشمی کوچک‌ترین عضو خانواده هاشمی جزء بی‌حاشیه‌ترین‌هاست. به غیر از اینکه با تغییر ساختار دانشگاه آزاد اسلامی، از ریاست دفتر هیئت امنای این دانشگاه برکنار و در آن ایام مخالفت‌هایی با ساختارها و تغییراتی در دانشگاه آزاد کرد کنش و واکنش خاصی از او ابراز نشده است.
در این بین فاطمه، محسن و فائزه سه‌شخصیت با سه موضع‌گیری سیاسی متفاوت بعد از آیت‌الله بیش از یاسر و مهدی فعالیت می‌کنند، کسانی که حالا به‌صراحت می‌گویند تغییراتی در خط‌مشی‌شان بایکدیگر وجود دارد.
محسن هاشمی به‌عنوان رئیس شورای شهر این روزها بیش از بقیه جهت‌گیری سیاسی متفاوت با فاطمه و فائزه است. به‌ویژه بعد از اظهارنظرهای جنجالی‌اش پیرامون ۹ دی. اظهاراتی که با واکنش بسیاری از مردم در شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شد. البته بعدها خود محسن هاشمی از در توجیه آن حرف‌ها برآمد و به‌گونه‌ای آن را رفع و رجوع کرد. وقتی روزنامه آفتاب‌یزد از فاطمه هاشمی درباره این صحبت‌های محسن هاشمی پرسید، او با صراحت گفت اگر محسن این حرف‌ها را زده با آن موافق نیست. فاطمه هاشمی در همان گفتگو به اختلاف‌نظرهای بین خواهر و برادرها هم اشاره کرد، البته آن را نه یک ضعف، بلکه یک نقطه‌قوت ارزیابی و بیانگر نگاه آزاد فرزندان هاشمی بعد از فوت آیت‌الله دانست.
بعد از تایید اختلاف‌نظر و دیدگاه محسن هاشمی و فاطمه هاشمی، حالا محسن در جدیدترین مصاحبه‌اش از اختلاف‌نظر با فائزه هم می‌گوید. البته این نکته نگفته نیز پیداست. کاملا واضح است دیدگاه فائزه که روزی به دیدار یکی از هم‌بندهای خود در زندان رفته و با آنها عکس گرفته و خیلی قبل‌تر در حوادث ۸۸ نقش داشته و به‌صراحت دودهه‌ای است که با اظهارنظرها و گفتگوها و فعالیت‌های مطبوعاتی‌اش جنجال آفریده و شش ماهی را در زندان سپری کرده باید هم با دیدگاه‌های محسن هاشمی که این روزها در ردای ریاست شورای شهر فعالیت دارد متفاوت باشد.
اوج اختلاف‌نظر
اما کار به اینجا ختم نمی‌شود. محسن در سخنان اخیرش به‌گونه‌ای عمل کرده که انگار، پاسخ اظهارات اخیر فائزه و فاطمه را داده تا پرسش‌های خبرنگار. او در جواب پیرامون فوت آیت‌الله، سعی دارد تا از تایید یا تکذیب حرف‌ها و اظهارات این دو خواهر اجتناب کند.
اختلاف دیدگاه محسن هاشمی با فائزه و فاطمه در حالی است که باید گفت، فاطمه و فائزه را نیز نمی‌توان دوخواهر با دودیدگاه کاملا شبیه به هم دانست که اگر اینطور بود فائزه در حزب کارگزاران حضور نداشت و فاطمه در حزب اعتدال و توسعه. این دو خواهر نیز با انتخاب دوحزب مختلف سیاسی نوع تفاوت در نظرشان را به نمایش گذاشته‌اند. فاطمه که از بانیان حزب اعتدال است هرگز نتوانست فائزه را به حزب خود بکشاند، هرچند فائزه نه تنها در حزب خواهر نمی‌گنجد، بلکه در حزب کارگزاران نیز بیشتر یک فعال اصلاح‌طلب با خُلق و خوی تند چپ به‌شمار می‌آید تا جایی که بسیاری می‌گویند فائزه مرزهای اصلاح‌طلبی ایران را به‌معنای جناحی‌اش شکسته و خطوط قرمز را رد کرده است.
فاطمه هاشمی، دختر بزرگ آیت‌الله که ظاهرا بیش از باقی فرزندان به پدر نزدیک بوده هم، البته کم اظهارنظرهای جنجالی نداشته؛ اظهارنظرهایی که بیشتر شبیه به گفته‌های فائزه است تا محسن. او نیز البته یکبار تا مرز حبس‌های شش ماهه رفته، اما بخشوده شده است. فاطمه کسی است که این روزها هماهنگ با خواهر سخنان تازه‌ای درباره آیت‌الله مطرح می‌کند و البته وقتی پای دفاع از برادرش مهدی بیفتد حاضر است حرف‌های دردسرسازتر هم بزند. هرچند هیچ‌گاه آنقدر مثل فائزه تند نرفته تا تندروهای خشمگین به‌محض دیدنش به او فحاشی و هتاکی کنند.
پلیس خوب و بد؟
یاسر، فاطمه، فائزه، محسن و مهدی یادگار یا فرزند آیت‌الله هرچه نامشان را بگذارید اگرچه با دیدگاه‌هایی متفاوت، اما همگی به سمت اصلاح‌طلبی گرایش دارند. محسن با رنگ و لعابی بسیار ملایم، چیزی شبیه به همان اصلاح‌طلب‌های اصولگرای معتدل است که گهگداری به راست و البته بیشتر به چپ تمایل پیدا می‌کنند، اما رویکرد کاملا محافظه‌کارانه دارند. فاطمه با اندکی رنگ و رخ بیشتر اصلاح‌طلبی و فائزه هم که باید اصلاح‌طلبان به‌دنبالش حرکت کنند تا او به‌دنبال آنها...
با رسانه‌ای‌شدن تفاوت‌نظرهای خواهران و برادران هاشمی رفسنجانی بعد از فوت آیت‌الله، البته این نظریه را هم نباید دور از ذهن دانست که شاید تمام این تفاوت‌نظرها هم یک هماهنگی از پیش‌تعیین شده فرزندان هاشمی برای پیشبرد اهداف سیاسی‌شان باشد، چیزی شبیه به اجرای پلیس خوب و پلیس بد... بدین ترتیب که حرف‌های تند از سوی یکی از خواهران زده شود و بعد برادر آنها را در قالب اظهاراتی ملایم کادوپیچ کرده و به رسانه‌ها بگوید.
- 14
- 4
