دلایل تضادها و درگیری‌ها درتغییرات تقسیمات کشوری

کلمه «جدایی» به خودی خود معنی غمناکی را به همراه دارد. جدایی از عشق، جدایی از وطن، جدایی از تمام آنچه به آن وابسته هستیم. این روزها شاهد درگیری هایی در استان فارس هستیم و پشت تمام این درگیری ها میان مردم و نیروی انتظامی کلمه جدایی خودنمایی می کند. در هفته گذشته خبرهایی از درگیری هایی شدید در شهر «کازرون» جسته و گریخته در فضای مجازی منتشر شد. سپس پلیس واکنش نشان داد و خبرگزاری ها و رسانه های رسمی نیز در این باره دست به قلم شدند. ابتدایی سوالی که در ذهن کسی که فیلم های این درگیری را دید و یا اخباری در این باره خواند و شنید، ابتدایی ترین سوال بشری بود: چرا؟

شباهت های قزوین و کازرون!

در سال ۱۳۷۳ اتفاقی مشابه در منطقه قزوین رخ داد. اعتراضاتی که چند روز به طول انجامید و مردم استان قزوین(فعلی) به مدت ۳ روز به خیابان ها رفتند و درخواستی عمومی را به این شکل مطرح کردند. صدای قزوین از زبان عباس نیکویه، فرماندار وقت قزوین می نویسد: « کلا ۲- ۳ روز طول کشید(اعتراضات). البته یک نگاه متضادی هم آن زمان نسبت به این خرابکاری ها وجود داشت، یک عده فکر می کردند که اینها منافقین و گروه های سیاسی ضد انقلاب اند که وارد شدند و باید با آنها مقابله نظامی کرد. برخی دیگر هم اعتقاد داشتند که اینها تحرکات اجتماعی است که اتفاق می‌افتد و باید «برای حل آن با مردم حرف زد».»

هرچند ماجرای «جدایی» در قزوین و زنجان با داستان کازرون متفاوت است اما هر دو رویداد به اعتراضات خیابانی انجامید. این بار اما گویا حرف های مردم شنیده شد اما توجه به آن نشد!

در ارتباط با اعتراضات اردیبهشت ماه امسال در کازرون، ایسنا می نویسد: «اعتراض‌های مردم کازرون که از شامگاه چهارشنبه ۲۶ اردیبهشت شروع شد، ریشه در تصمیمی مبنی بر بازداشت برخی افراد داشت که پای وابستگان آنان را به مقابل کلانتری شهر و محل بازداشت کشاند و بعد از آن هم مقابله سختگیرانه با معترضین و اقدام برخی معترضین در آتش‌زدن کلانتری وضعیت را بدتر کرد.»

این در حالی است که اعتراضات از اوایل فروردین ماه امسال با نفرات کمتری شکل گرفته بود و همه این اعتراضات به تصمیمی بر می گشت که در دی ماه سال گذشته گرفته شده بود. خبری در رسانه ها منتشر شد که شهرستانی با عنوان «کوه چنار» قرار است با الحاق بخش هایی از شهرستان کازرون شکل بگیرد که نهایتا به اعتراضات خیابانی انجامید. در روز ۲۷ اردیبهشت ماه اعتراضات به اوج خود رسید و براساس گزارشی که ایسنا منتشر کرده است، شامگاه چهارشنبه ۲ نفر از عوامل نیروی انتظامی و ۹ نفر از حمله کنندگان به کلانتری این شهرستان زخمی شدند که یکی از زخمی‌های جمعیت معترضان پس از انتقال به بیمارستان فوت کرد.

مردم احساس تضعیف شدن کردند

در پشت این جدایی ها ابعاد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بسیاری پنهان است. در ابعاد اقتصادی می توان به امکاناتی که در مناطقی که قصد جدایی دارند اشاره کرد و یا از منظر سیاسی می توان به دست های پشت پرده و شخص و یا اشخاصی که منافع حزبی و گروهی خود را دنبال می کنند، اشاره کرد. ابعاد اجتماعی را نیز موضوعات قومیتی در بر می گیرد و این تنها بخش کوچکی است از مواردی که در پس جدایی های شهرها و استان ها از یکدیگر قرار دارد.

کوروش محمدی، جامعه شناس در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی روزنامه «ابتکار» درارتباط با وقایع شهر کازرون می گوید: «رفتارهای غیر اصولی و حساب نشده برخی متولیان و مسئولین در شکل گیری چنین حوادثی نقش مستقیم دارد. به عقیده من اشخاصی که در یک موقعیت جغرافیایی خاص را که شامل اقوام و طوایف گوناگون است را مدیریت می کنند، باید حساسیت های اجتماعی منطقه را در تصمیم گیری های اینچنینی در نظر بگیرند.»

محمدی با اشاره به حوادث کازرون می افزاید: «مردم معترض احساس تعلق به شهر یا منطقه ای که در آن زندگی می کنند دارند و در پی چنین تصمیماتی، احساس پایمال شدن حقوق به آنها دست می دهد. آنها حس می کنند که تضعیف شده اند و دیده نمی شوند و همین موضوع باعث تشدید واکنش های اجتماعی می شود.»

وی با عنوان این موضوع که وظیفه مسئولان است که برابری قومیتی را میان مردم به تعادل برسانند، می‏گوید: «اعتراضات نشان می دهد که نگاه یکسان و متعادلی نسبت به مردم منطقه نشده است. شاید بهتر بود پیش از هرگونه تصمیم گیری در ارتباط با جدایی هایی که پیش می آید، ابتدا از خود مردم پرسیده شود و این موضوع با آنها در میان گذاشته شود. چرا که اگر مردم در جریان نباشند نسبت به این تصمیمات هرچند اجرایی نشود نیز واکنش نشان می دهند.»

این جامعه شناس با اشاره به اینکه مردم در چنین مواقعی حس می کنند به آنها توهین شده است، ادامه می دهد: «هیچ اعتراضی در ابتدا گسترده نیست؛

زمانی واکنش ها شدیدتر می شود که مسئولان به مردم پاسخگو نباشند. حال اینکه هیجانات بسیاری در مردم به دلایل کمبود های اقتصادی و اجتماعی جامعه حاکم است و این هیجانات روی هم تلمبار می شود و در کوچکترین اتفاقی که امکان بروز آن باشد، به شکلی که در شهر کازرون دیدیدم، بروز می کند که اگر از ابتدا به مردم صحبت می شد و حرف ها آن ها به درستی شنیده می شد، شاهد چنین اتفاقاتی در کشور نبودیم.»

محمدی با بیان اینکه در پس جدایی های مناطق از هم نگاهی اقتصادی که معطوف به امکانات است وجود دارد، می گوید: «در ابتدا باید ببینیم تعریف از امکانات چیست؟ مطمئناً تغییرات در استان ها با چالش های سیاسی همراه است. مسئولان در ابتدا باید مردم را آگاه کنند که قرار است چه اتفاقی رخ دهد. پس از جدایی چه امکانات سیاسی و اقتصادی برای آنها فراهم خواهد بود. به عقیده من در ارتباط با ماجرای کازرون مسئولان نتوانستند گام های خوبی بردارند و مردم را از کاستی ها و مزایای جدایی آگاه کنند.»

وی می گوید: «اگر در مصوبات تقسیماتی کشور برنامه ریزی و مطالعه درستی صورت نگیرد و این تقسیمات با زمینه های فرهنگی، بومی و جامعه شناختی مطابقت نداشته باشد، دیدن وقایعی چون کازرون دور از انتظار نیست. ممکن است مصوبه ای از نگاه مسئولان دارای مزیت برای مردم منطقه باشد اما خود مردم به این موضوع اعتقاد نداشته باشند و این به عهده بالادستی ها است که روشنگری کنند.»

محمدی در پایان می گوید: «در حادثه کازرون مدیریت درستی صورت نگرفت. به این معنی که اعتراضات توسط مسئولان به درستی کنترل نشد که شاهد مرگ برخی افراد بودیم. هرچند باید دید که تصمیم گیرندگان در چه شرایطی قرار گرفتند که چنین وضعیتی برای کازرون پیش آمد. به عقیده من مردم کازرون را نمی توان متهم به ناهنجاری کرد چرا که سوابق آنها در هشت سال دفاع مقدس و بسیاری از اتفاقات مشخص است.»

اتفاقات اخیر کازرون ۲ کشته و ۴۸ زخمی به همراه داشت

گفتنی است اتفاقات اخیر در شهر کازرون با مرگ دو نفر و مصدوم شدن ۴۸ نفر همراه بود. گفتنی است هر دو نفر در اثر اصابت گلوله فوت کردند. همچنین در تجمع چهارشنبه ۱۵ نفر دستگیر شدند.

در حالی اماکن تجاری و خدماتی شهر کازرون به حالت تعطیل و نیمه تعطیل در آمده است که پلیس ورودی و خروجی های شهر را تحت کنترل دارد که حجت الاسلام محمد خرسند، امام جمعه این شهر هفته گذشته با اشاره به اینکه وزارت کشور در بیانیه اخیر خود بیان کرده که طرح جدید تا بررسی‌های کارشناسی و تامین خواسته‌های مردم متوقف شده است، گفته بود: «در بیانیه آمده است که تا وقتی نظر صاحب نظران و دلسوزان شهرستان تامین نشود، هیچ اتفاقی نمی‌افتد.»