چرا علی لاریجانی هدف بزرگ مخالفان دولت شده است؟

علیرضا زاکانی بار دیگر به سرخط خبرها بازگشته است. حرف های او در یک هفته گذشته سر و صدای زیادی به پا کرده و با گمانه‌زنی‌هایی نیز همراه بوده است. همین هم سبب شد که روزنامه اصلاح‌طلب «شرق» سرمقاله دیروز خود را به او اختصاص دهد. احمد غلامی، سردبیر این روزنامه با نگاهی به اظهارات اخیر زاکانی در مورد تقسیم‌بندی مخالفان و موافقان امام (ره) و قرار دادن روسای جمهور پیشین در این قالب به این نتیجه رسیده بود که حرف‌های زاکانی مصداق آیرونی – جهل جعلی معنا – در سیاست است. سرمقاله نویس «شرق» با این استدال که زاکانی در پی حذف اکنون به دستاویز گذشته بوده و راهکارش برای برون‌رفت از این وضعیت، به میدان آوردن چهره‌های جدید است، نوشت: «کاش گفته می‌شد که این چهره‌ها چه کسانی هستند و کجایند. امیدوارم مصداق یکی از این چهره‌ها خود ایشان نباشند؛ گر چه بعید است اصولگرایان به سیاستِ آیرونی تا این حد باور داشته باشند.»

زاکانی خود صراحتا از ضرورت ورود چهره های جدید سخن گفته است اما استنباط «شرق» مبنی بر این که او قصد رئیس‌جمهور شدن دارد را باید نوعی ساده‌انگاری دانست. زمین بازی زاکانی بزرگ‌تر از این حرف‌هاست و اهداف دور از دسترس‌تری دارد. نگاهی دقیق‌تر به رویکرد و مواضع علیرضا زاکانی در هفته‌های اخیر این ادعا را ثابت می کند و نشان می دهد که وی بیش از خود، به فکر منافع جریان متبوعش و مشخصا «شورای وحدت» است.

بازی بزرگ‌تر

علیرضا زاکانی با سابقه چند دوره نمایندگی مجلس، دبیرکلی جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی و فعالیت های انتخاباتی در چارچوب جبهه مردمی نیروهای انقلاب به یکی از چهره های موثر و بانفوذ در جریان اصولگرایی بدل شده است. او نفوذ بسیاری در سراسر کشور دارد. کار تشکیلاتی را باید عامل موفقیت و اثرگذاری او دانست.

ارتباط گسترده با نیروهای اصولگرا در سراسر کشور امتیازی است که کمتر کسی دارد. همین ویژگی هم او را به بازوی اجرایی «شورای وحدت» تبدیل کرده است. شورایی با عمر چند ماهه که به نظر می رسد جای جمنا را برای اصولگرایان خواهد گرفت. چندی قبل بود که هفته نامه مثلث از برگزاری جلسات منظم و هفتگی این شورا خبر داد. نه مثلث و نه دیگر رسانه های اصولگرا اما جزئیات مباحث مطروحه در این نشست های اصولگرایان را منتشر نکرده‌اند. آن طور که محمدرضا باهنر به هفته‌نامه مثلث گفته است دلیل محرمانه ماندن محتوای جلسات برگزاری ملاقات‌ها در سطح اصولگرایان عالی‌رتبه است. چهره هایی که ضرورت مخفی ماندن گفت و گو ها را می دانند و علاقه ای به طرح نام خود به این شیوه ندارند. همین رویکردشان نیز باعث شده اطلاعات ما در مورد شورای وحدت و برگزاری چند جلسه با نقش محوری سیدابراهیم رئیسی و حصور محمدباقر قالیباف، سعید جلیلی، محسن رضایی و ... محدود بماند.

هدف احتمالی

پیش بینی اهداف سیاسی این شورا اما کار چندان دشورای نیست. انتخابات مجلس از رگ گردن به سیاسیون نزدیک تر است و حتی اگر بخواهند هم نمی توانند آن را نادیده بگیرند. با این منطق جلسات شورای وحدت به فرض این که انتخاباتی هم نباشد بر انتخابات آتی تاثیرگذار خواهد بود. اظهار نظر و اعلام موضع اعضای ثابت این شورا همچون علیرضا زاکانی نیز همین طور.

حال اگر توجهات اخیر زاکانی به شفافیت در امور مجلس و اظهاراتش در مورد علی لاریجانی را به این معادله بیافزایم؛ گمانه تلاش شورای وحدت برای نقش آفرینی در انتخابات مجلس جدی تر می شود.

رویارویی با لاریجانی

علیرضا زاکانی همین یک هفته پیش مجلس شورای اسلامی یک «مجلس یک نفره» توصیف و تاکید کرد که مقصودش از آن یک نفر علی لاریجانی است. او در توضیح نحوه مدیریت لاریجانی گفت: «مجلس به سه دسته تقسیم می شود. دو اکثریت و یک اقلیت. لاریجانی در آن اقلیت قرار دارد و با همین روش مجلس را مدیریت می کند. در انتخابات رئیس مجلس به اصولگراها می چسبد و رئیس می شود. در رای و اعتماد و استیضاح ها نیز به دولتی ها می چسبد و نظر خود را اعمال می کند.»

زاکانی از مخالفان سرسخت برجام و FATF بوده و تصویب هر دو را زیر سر لاریجانی می داند. او تاکید کرد: «اگر قرار باشد سه نفر در کشور پاسخگوی سند برجام باشند. آن سه نفر رئیس جمهور، رئیس مجلس و آقای ظریف هستند.»

این فعال سیاسی اصولگرا لاریجانی را «یک راننده حرفه ای که مجلس را به هر سمتی که می خواهد می برد» توصیف می کند و اخیرا گفته است که در بررسی های برجام «مجموعه خروجی مرکز پژوهش ها بنا به دستور دست ما می رسید. یعنی اول یک اصلاح و ممیزی انجام می شد تا خروجی نهایی منطبق بر خواست رئیس مجلس باشد نه واقعیت.»

او اصرار دارد که لاریجانی بدون این که سند ۲ ، ۵ و پیوست برجام را خوانده باشد، آن را در بیست دقیقه تصویب کرد و این یعنی مجلس به وظیفه خود عمل نکرده است و دلیل این قصور هم لاریجانی و دوستان او بوده اند.

آلترناتیو لاریجانی

این سخنان زاکانی و اظهارنظر بر علیه لاریجانی نکات مهمی را بر دارد. آنها نیز همچون خود لاریجانی و دیگران خوب می دانند که حذف لاریجانی از مجلس یا کرسی ریاست تاثیر منفی و بسیاری بر آینده سیاسی او دارد. تلاششان بر تحقق این امر اما نمی تواند به خاطر باز کردن جا برای چهره های جدید و جوان باشد. حتی خود زاکانی هم آلترناتیو لاریجانی نیست و شورای وحدتی ها گزینه دیگری دارند. زمزمه هایی موجود در مورد قصد برخی چهره های ارشد این شورا برای ورود به انتخابات مجلس و کسب کرسی ریاست را نباید نادیده گرفت.

این طور که معلوم است نخستین ماموریت آقای زاکانی در شورای وحدت حذف علی لاریجانی است. موفقیت در این ماموریت اما تاثیراتی فراتر از انتخابات مجلس دارد. هر چه باشد لاریجانی اصولگرایی میانه‌رویی است که در صورت کاندیداتوری برای ریاست جمهوری قادر به جلب رای اصلاح طلبان نیز خواهد بود. فعالان سیاسی در جریان اصلاح طلب می دانند که برای حضور در قدرت چاره ای غیر از ائتلاف با اعتدال گرایان ندارند و در شرایط اضطرار لاریجانی را نیز می توان اعتدال گرا دانست همانطور که روحانی را اعتدالی دانستند.

بر این اساس پایان عمر سیاست ورزی لاریجانی در سطح بالا تیری است که برای شورای وحدت چند نشان را همزمان خواهد زد.»