«اعلام شماره برای مقابله با هنجارشکنی»؛ مردم علیه مردم!

ماجرا از جای شروع شد که یک کاربر توییتر در توییتی خطاب به مردم نوشت: «در صورت مشاهده بدحجابی، می‌توانند شماره پلاک موتور یا ماشین و حدود منطقه را از طریق ارسال پیامک به یک سامانه به پلیس گزارش دهند.»

در واقع در این توییت از مردم خواسته شده بود مانند پلیس نامحسوس عمل کنند و گزارش یکدیگر را بدهند و درباره بدحجابی و کشف حجاب در خودرو به سامانه‌ای پیامک ارسال کنند.

انتشار این توییت در فضای مجازی واکنش‌های زیادی را برانگیخت، برخی از آن دفاع کردند، اما بسیاری از هر دو طیف سیاسی و فکری به آن انتقاد شدیدی داشتند. حتی عده‌ای در فضای مجازی درصدد مبارزه منفی برآمدند و در شبکه‌های اجتماعی کمپینی به‌راه انداخته‌اند مبنی بر این که شماره خودروهایی که سرنشینان محجبه دارند را به شماره اعلام شده پیامک بزنند!. چون به دلیل نبود سازوکار مناسب و دشوار بودن صحت سنجی پیامک‌ گزارش‌های مردمی، شماره ماشین افراد محجبه نیز در سامانه پلیس ثبت می‌شود و افراد محجبه نیز مانند افراد بدحجاب پیامک‌های بدحجابی را دریافت می‌کنند و ناگزیرند به مراجع ذیربط از جمله «پلیس امنیت در خیابان وزرا» مراجعه و جریمه پرداخت کنند.

تکذیب پلیس

در حالی که بسیاری از کاربران فضای مجازی در واکنش به این توییت جنجالی مشغول زور آزمایی و ایجاد صف‌کشی بودند، رئیس پلیس پایتخت ضمن تکذیب این خبر اعلام کرد که هیچ شماره‌ای برای اعلام گزارش بدحجابی داخل خودروها از سوی مردم وجود ندارد.

سردار حسین رحیمی، گفته است: «هیچ شماره‌ای برای اعلام گزارش بدحجابی داخل خودروها از سوی مردم وجود ندارد. آنچه که در فضای مجازی اعلام شده ارتباطی با پلیس ندارد»

اگرچه رئیس پلیس پایتخت اعلام شماره تلفن به مردم برای گزارش بدحجابی به پلیس را تکذیب کرده، اما برخی به واکنش وی به پیامک چند وقت پیش پلیس امنیت اشاره می‌کنند. چندی پیش برخی از شهروندان تهرانی پیامکی از سوی پلیس امنیت دریافت کردند با این مضمون که «مالک خودرو شماره.... با توجه به اینکه در خودرو شما جرم کشف حجاب صورت گرفته است ضمن اخطار مبنی بر عدم تکرار، ابلاغ می‌گردد حداکثر ظرف ۷۲ ساعت برای رسیدگی به این موضوع به پلیس امنیت اخلاقی محل سکونت خود مراجعه فرمایید.» 

همین پیامک باعث صف طولانی مقابل پلیس امنیت در خیابان وزرا شد و واکنش و انتقاد بسیاری از مردم و کاربران فضای مجازی را برانگیخت.در آن زمان سردار رحیمی اعلام کرد که پلیس مطابق قانون موظف است با هر اقدام غیرقانونی برخورد کند، «ماموران پلیس در سطح شهر خودروهایی که در آنها کشف حجاب می‌شود شناسایی و با آنان برخورد می‌کنند. رصد خودروهای حامل افراد هنجارشکن با چشمان غیرمسلح انجام می‌شود، پلیس البته اظهارات کسانی را که نسبت به این اتهام اعتراضی داشته باشند شنیده و در صورت اثبات بی‌گناهی آنان مشکلی نیست.»

بعد از این که حسین رحیمی، پای پلیس پایتخت را از ماجرای اعلام شماره تلفن برای گزارشات مردمی در رابطه با بدحجابی بیرون کشید، توییت یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب نشان داد، احتمالا این شماره از سوی یک نهاد قضایی (دادسرای ارشاد) باشد.

مصطفی تاج‌زاده در توییتی نوشت: «مستند قانونی دادسرای ارشاد تهران در درخواست از مردم برای تهیه فیلم و عکس از بدحجابان و... چیست؟ این روش هرج و مرج‌آفرین دست اراذل و اوباش را در ایجاد مزاحمت برای شهروندان به ویژه بانوان باز می‌کند تا به بهانه اطلاع دادن به پلیس، از هر زنی عکس و فیلم بگیرند و به آزار و حتی اخاذی از او بپردازند.»

دعوت دادسرای ارشاد از مردم برای گزارش بدحجابی

همزمان با انتشار تکذیبیه پلیس، و احتمالاتی مبنی بر نقش دادسرای ارشاد در ارسال پیامک، خبر دیگری منتشر شد که حکایت از اعلام شماره تلفن‌هایی از سوی دادسرای ارشاد در تهران برای گزارش بدحجابی در خودروها داشت.

در این خبر که از سوی خبرگزاری «میزان» که وابسته به قوه قضائیه است، منتشر شد، آمده است که سرپرست دادسرای ارشاد تهران از شهروندان خواسته است که به محض مشاهده هرگونه «کشف حجاب در خودرو»، «کشف حجاب یا سرو مشروبات یا برگزاری مراسم مختلط رقص در اماکنی همچون سفره خانه، کافه، رستوران، مراکز خرید، باغ تالار و...»، «اطلاع از برگزاری پارتی‌های شبانه یا خانه‌های فساد و فحشا»، «انتشار مطالب خلاف عفت در اینستاگرام و ...» موضوع را پس از جمع آوری مستندات لازم با ذکر کامل مشخصات محل و زمان وقوع جرم به شماره ۰۹۰۵۴۳۰۹۴۸۴ در پیام رسان‌های سروش، ایتا و... ارسال کنند.

آن طور که محمد مهدی حاج محمدی سرپرست دادسرای ارشاد تهران به این خبرگزاری گفته است این اقدام برای «تسریع در برخورد با هنجارشکنی‌ها با استفاده از ظرفیت مردم و شهروندان دغدغه‌مند» است. او اطمینان خاطر داده که گزارشات واصله در «سریع‌ترین زمان ممکن رسیدگی و با اعمال مجرمانه برخورد» می‌شود.

حاج محمدی در این رابطه توضیح داده که مردم وقتی با هنجارشکنی‌ها مواجه می‌شوند علاقه دارند آن را گزارش کنند، اما نمی‌دانند از چه طریق باید این اقدام صورت گیرد و ارسال گزارش به پلیس و وصول آن به دادسرا نیز ممکن است با مقداری زمان بیشتری مواجه شود، لذا بر آن شدیم تا با ورود به این موضوع از ناحیه دادسرا، به برخورد با مظاهر علنی جرائم منافی اخلاق و عفت، تسریع بخشیم.

اگر چه سرپرست داسرای ارشاد تهران هدف از اعلام شماره تلفنی برای گزارش‌های مردمی را تسریع در برخورد با هنجارشکنی‌ها با استفاده از ظرفیت مردم و شهروندان دغدغه‌مند عنوان کرد، اما بسیاری از مردم اعتقاد دارند اعلام شماره تلفن به مردم برای گزارش بدحجابی، ضمن این که جایگاه پلیس در کشور را مخدوش می‌کند، مردم را نیز در مقابل همدیگر قرار می‌دهد.

نیروی انتظامی مسئول برخورد با بی‌قانونی‌هاست

طیبه سیاوشی، نماینده مجلس نیز درباره درخواست از مردم برای گزارش بدحجابی به شرق گفت: یکسری وظایف در چارچوب قانون تعریف شده است و نیروی انتظامی مسئول است که در حوزه خودش از بی‌قانونی‌ها جلوگیری کند و دستگاه‌های مختلف نسبت به وظیفه‌شان به موضوع ورود پیدا می‌کنند.

اما اینکه مردم را مکلف کنند تا درباره یکدیگر اطلاع بدهند، به نوعی آدرس اشتباه دادن است. ما به‌شدت از نبود ابزارهای نظارتی رنج می‌بریم و این کار می‌توانست مردم را دستگاه ناظر عمل کند. اما متاسفانه فقط همین یک مورد تیتر شده است.

برخی دیگر دعوت دادسرای ارشاد از مردم برای آن چه که نظارت اجتماعی می‌نامند را به سخنان چند وقت پیش معاون قوه قضائیه بی‌ارتباط نمی‌دانند.اول خردادماه امسال غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، معاون اول قوه قضائیه، در سخنانی گفته بود: «چرا از انجام امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر می‌ترسیم، چرا از پخش این موضوع در شبکه‌های بیگانه و معاند می‌هراسیم، چرا ما از کسانی که به دنبال قانون‌گریزی و بی‌عفتی هستند، فیلم نمی‌گیریم و برای مقامات قضائی نمی‌فرستیم؟»

اعلام شماره تلفن برای گزارشات مردمی حس بدبینی و بی‌اعتمادی را به وجود می‌آورد

یک جامعه‌شناس با انتقاد ازماجرای ارسال پیامک پیرامون بدحجابی به «همدلی» گفت: اعلام شماره تلفن از سوی قوه قضاییه برای برخورد با جرائمی که به گفته آنان ذیل جرائم منافی اخلاق و عفت عمومی می‌گنجد، این پیام را منعکس می‌کند که گویا این نهاد به دستگاه عریض و طویل پلیس پایتخت برای برخورد با این گونه جرائم اعتماد یا اعتقادی ندارد و به جای درخواست از شهروندان برای گزارش دادن به پلیس ۱۱۰ خود با کمک گرفتن از شهروندان در صدد ورود و نظارت و برخورد با این جرائم است.

«فرناز آزادی» افزود: اگر چه بدون تردید نیت و هدف دادسرای ارشاد از اعلام شماره تلفن، برخورد با آن چه که آنان جرائم اخلاقی و منافی عفت عمومی می‌دانند، است، اما واقعیت این است این عمل به دلیل این که عواقب آن بررسی مناسب نشده است، نه تنها مجریان این طرح را حتی به تحقق هدف موردنظرشان هم نزدیک نمی‌کند، بلکه نتیجه عکس می‌دهد و بهانه‌ای می‌شود برای مرزبندی‌ها، صف کشی‌ها و حتی انتقام‌ گیری‌های‌های شخصی، از فردا هر شخصی احتمال دارد صرفا بخاطر مشکل شخصی، شماره خودرو فرد مورد نظرش را به شماره مذکور پیامک کند و او را درگیر یک پروسه زمانبر و دردسرساز کند.

وی تصریح کرد آن چه که مغفول مانده است تعریف از حجاب و بی‌حجابی است. آیا تعریف مشخصی از بی‌حجابی در کشور وجود دارد؟ شاید برخی پوشش روسری با مانتو را مصداق بی‌حجابی بدانند و برخی دیگر تعریف متفاوتی از حجاب داشته باشند و بی‌حجابی را در پوشش کامل نداشتن سر تعریف کنند. 

به هرجهت دادسرای ارشاد تهران مردم را به موضوعی فراخوانده است که حتی تعریف مشخصی از آن وجود ندارد و هرکسی به ظن خود آن را تعریف می‌کند.

از طرفی دیگر این موضوع باعث ایجاد فضای بدبینی و بی‌اعتمادی در بین مردم می‌شود، آن هم در شرایطی که بسیاری از دشمنان داخلی و خارجی وحدت مردم را نشانه گرفته‌اند و به دنبال شکاف در بین مردم کشور هستند، اعلام شماره‌ای برای گزارش بدحجابی که تعریف مشخصی از آن نیز وجود ندارد به غیر از این که فضای جامعه را ملتهب‌تر از گذشته کند، سود دیگری نخواهد داشت. چرا باید مردم را به بخشی از گشت ارشاد تبدیل کنیم که کارش نه ارشاد، بلکه اجبار است.