شورای عالی امنیت ملی در روزهای اخیر با قطع کامل اینترنت در سراسر کشور، حق دسترسی آزاد به اطلاعات که از جمله حقوق شهروندی است را قربانی برقراری امنیت کرد و به نظر می‌رسد که از این رویکرد کاملا راضی است.
به هر حال این اولین بار نبود و پیش از این نیز هر وقت اعتراضات مردمی به خیابان کشیده شده، شاهد به‌کارگیری همین روش بوده‌ایم. مسئولان امر هر بار این اقدام را به دلیل جلوگیری از سوءاستفاده گروهی که آنان را عوامل بیگانه، جاسوس و مزدور می‌نامند؛ انجام داده‌اند. پاسخ به این پرسش که آیا هدف یعنی تامین امنیت، وسیله که همان نقض حقوق شهروندی است را توجیه می‌کند، یا خیر؟ بحث مفصلی است و پیش از آن باید به این سوال ابتدایی تر که «این شیوه تا کی کارایی خواهد داشت؟» بپردازیم.
صادق زیباکلام، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل سیاسی در گفت‌و گویی با «آزادی» و در پاسخ به این پرسش گفت: «صورت مساله کاملا روشن است. نظام جمهوری اسلامی ایران مدت‌ها است که متوجه نفوذ فضای مجازی شده و می‌داند که این عرصه برخلاف سایر نهادهای خبری و ... که حکومت روی آن‌ها تسلط کامل دارد، به کار خود ادامه می‌دهد. علی‌رغم فیلترینگ و ... فضای مجازی تنها ابزار و فضای رسانه‌ای بوده که توانسته اخبار واقعی جامعه ایران را منعکس کند. بنابراین در ناآرامی‌های اخیر تصمیم به قطع کامل آن گرفتند و حتی از برخی مسئولین حکومتی شنیدیم که این تصمیم باید خیلی زودتر گرفته می‌شد! در حقیقت به جای اینکه به ریشه‌های موضوعی یعنی اسباب و علل نارضایتی مردم بپردازند، سراغ این رفته‌اند که اجازه انعکاس نارضایتی را ندهند. یعنی به جای اینکه درد را تشخیص بدهند، جلوی دهان فرد را گرفته‌اند که از درد فریاد نکشد. طبیعی است که این روش در یک بازه زمانی طولانی راه چاره نخواهد بود. چاره این است که ببینند مشکل کجاست.»
وی افزود: «ما شاهد بودیم که در اعتراضات سال ۸۸ علی‌رغم حضور میلیون‌ها نفر در خیابان‌ها یک شیشه هم نشکست و یک دستمال‌کاغذی هم از سوی مردم به زمین نیفتاد. اما هشت سال بعد از آن در دی‌ماه ۹۶ دیدیم که اعتراضات مقدار زیادی به خشونت کشیده شده بود. دو سال بعد از آن هم دیدم که خشونت چقدر گسترده‌تر شده است. یعنی اگر منحنی اعتراضات مردم را بعد از ۸۸ ببینیم، روشن خواهد شد که مدام به میزان خشونت افزوده می‌شود.»
زیباکلام گفت: «نکته این است که هر وقت فرصتی ایجاد شود، نارضایتی‌ها خودنمایی خواهد کرد. این همان اشتباه فاحشی است که در رژیم گذشته اتفاق افتاد. در آن مقطع هم رژیم شاه اجازه بروز نارضایتی را نمی‌داد و وقتی که فضای باز سیاسی به وجود آمد دیدیم که ناراضیان دیگر ۱۰ هزارنفر و ۱۰۰ هزار نفر نبودند، بلکه میلیون‌ها نفر بودند که به پا خواستند.»
وی با تاکید بر اینکه «تا یک زمان و مقطعی می توان نارضایتی‌ها را پنهان نگاه داشت.» گفت: »پس از آن شاهد افزایش خشونت خواهیم بود. در ۸۸ ماه به هیچ وجه شاهد بروز خشونت نبودیم یا دست‌کم میزان خشونت آن سال اصلا قابل مقایسه با دی ماه ۹۶ و آبان ۹۸ نبود و این آدم را به فکر فرو می‌برد. باید پرسید که اگر مجددا نارضایتی‌ها فرصت بروز پیدا کنند آیا خشونت از این هم بیشتر می‌شود؟»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پاسخ به اینکه «نمی‌توان تصور کرد مسئولان امر از این مطلب و پیامد سرکوب اعتراضات ناآگاه باشند، پس شاهد این رویه هستیم؟» گفت: «پاسخ شما را صادق زیباکلام نمی‌دهد. پاسخ شما را یکی از مسئولین رژیم شاه می‌دهد که بعد از انقلاب در مطلبی که نوشته به نکته تامل‌برانگیزی اشاره می‌کند. او می‌گوید دستگاه‌های رژیم شاه از جمله رادیو و تلویزیون، مطبوعات، حزب رستاخیر، نمایندگان مجلس و ... مرتبا تبلیغاتی مشخصی را می‌گفتند مثل اینکه در نتیجه انقلاب شاه و ملت وضع ایران عوض شده و به سرعت به سوی پیشرفت می‌رویم، به زنان آزادی داده شده و مخالفان رژیم ارتجاع سرخ و سیاه هستند و امثال این‌ها.
ایشان می‌گوید مشکل از جایی شروع شد که بیش از مردم خود رژیم شاه این حرف‌ها را باور کرده بود. شاه باور کرده بود که مردم کاملا راضی هستند، پیشرفت‌های بسیاری صورت گرفته، نارضایتی و مخالفان به قشر اندک روحانیون مذهبی که با پیشرفت‌های ترقی‌خواهانه او مخالف هستند و مارکسیست‌ها که به اتحاد شوروی وابسته هستند؛ محدود است. بنابراین وقتی شاه در اواخر ۵۵ اندکی از ابعاد اختناق کاست و آزادی‌هایی را داد باور نمی‌کرد که میلیون‌ها نفر اعتراض داشته باشند. او فکر می‌کرد زنان به خاطر آزادی‌هایی که به آنان داده با او موافق هستند، کارگران به خاطر سهیم شدن در سود کارخانجات با او همراه هستند، کشاورزان به خاطر اصلاحات ارضی با او موافق هستند و ... . او بارها گفته بود که مخالفین من محدود و معدود هستند و به خارج وابستگی دارند.
حداقل در مورد مارکسیست‌ها این را می‌گفت و البته زمانی که عبدالناصر در مصر بود می‌گفت که مذهبیون هم از او پول می‌گیرند. بنابراین مشکل از جایی ایجاد می‌شود که خود مسئولین آنچه را برای مردم می‌گویند، باور می‌کنند. این تنها برای رژیم شاه اتفاق نیفتاد. این برای هر رژیم دیگری که بخواهد رسانه‌ها و اخبار را محدود کند و آزادی بیان را از مردم بگیرد، رخ می‌دهد و در یک مقطع زمانی در آینده با فوران اعتراضات مواجه خواهد شد.»
- 20
- 1
