در طول هفته‌ها و روزهای اخیر فضا برای حصول توافق مثبت‌تر از گذشته ارزیابی می‌شود. مجموعه اخبار منتشرشده از منابع و رسانه‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی به نحوی حکایت از پیشرفت نسبی در مذاکرات داشت؛ اما آنچه از روز دوشنبه به صدر اخبار کشور بدل شد، پاسخ ایران به متن اروپایی‌ها بود که شائبه احیای برجام را بیش از پیش تقویت کرد. بلومبرگ در همین رابطه نوشت:
ایران چه تضمین هایی می خواهد؟
وزیر امور خارجه ایران، حسین امیر عبداللهیان، می گوید: با خروج ناگهانی دولت دونالد ترامپ از توافق هسته ای، ایرانی ها حالا می خواهند مطمئن شوند که دوباره فریب نخواهد خورد و با تضمین قدرت های جهانی می توانند فعالیت های هسته ای خود را محدود کنند و دوباره در تله تحریم ها گرفتار نشوند.
آیا چنین تضمینی امکان پذیر است؟
بیش از ۱۰۰ نماینده جمهوری خواه کنگره متعهد شده اند که با هرگونه لغو تحریم های ایران توسط دولت جو بایدن مخالفت کنند. اختلافات داخلی آمریکا بر سر توافق، گفتگوکنندگان را مجبور کرده تا راه‌حل‌های خلاقانه‌ای ارائه دهند که درخواست های ایران را در چارچوب سازوکار کنترل و تعادل ایالات متحده برآورده کند. اخیراً، مقامات گفتند که دو طرف در زمینه غرامت های ویژه پیشرفت کرده اند که بازگشت اقتصادی ایران را تضمین می کند، حتی اگر دولت بعدی ایالات متحده یا اقدام کنگره دوباره این توافق را لغو کند.
مسئله زیرساخت های هسته ای ایران چیست؟
قدرت‌های جهانی مشتاق بازگشت به توافق هستند زیرا در نبود هر گونه محدودیتی، مهندسان ایران ظرفیت این کشور را برای غنی‌سازی شتابان اورانیوم تا سطوحی نزدیک به آنچه برای ساخت سلاح هسته‌ای مورد نیاز است، افزایش می دهند.
پیشنهاد چه بوده است؟
در نبود تضمین، ایران درصدد است تا سانتریفیوژهایش را دست نخورده باقی بگذارد تا در صورت خروج آمریکا از توافق بتواند به سرعت مسیر را معکوس کند. به این ترتیب راه برای یک کشور سوم باز می شود تا سوخت هسته ای و سانتریفیوژها به آنجا ارسال شود. روسیه و قزاقستان به‌عنوان تسهیل‌کننده‌های بالقوه شناخته شده‌اند، دومی در توافق‌نامه اولیه به‌عنوان ایستگاه بالقوه برای سوخت هسته‌ای ایران تعیین شده است. از سوی دیگر نیز دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران پیشنهاد کرده که بهترین راه در مورد سانتریفیوژها این است که آنها مهر و موم و دست نخورده نگهداری شوند نه اینکه از بین بروند.
نظارت های هسته ای چه می شود؟
پس از خروج ترامپ از توافق و عملیات جاسوسی اسرائیل، آژانس بین المللی انرژی اتمی به مدارکی از اورانیوم ساخت بشر در چندین سایت اعلام نشده در ایران دست یافت. این موضوع اکنون به عنوان یک چالش در گفت وگوها مطرح شده است. ایران پایان تحقیقات به عنوان بخشی از یک توافق گسترده تر را خواستار شده است. با این حال، کشورهایی که با ایران گفت وگو می کنند نمی توانند به آژانس بین المللی انرژی اتمی – که به عنوان یک بازرس مستقل عمل می کند – دستور دهند که تحقیقات خود را زودتر از موعد به پایان برساند. گفت وگوهای موازی در جستجوی راه حل صورت گرفته اما تاکنون نتایج ملموسی در بر نداشته است.
اصرار تیم مذاکره کننده بر بسته شدن پرونده پادمانی ایران
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: تیم مذاکره‌کننده اصرار دارد که برای پایداری یک توافق لازم است موضوعات پادمانی بسته شود
به گزارش ایرنا، ابوالفضل عمویی در جمع خبرنگاران در توضیح جلسه غیرعلنی مجلس درباره مذاکرات هسته‌ای گفت: امروز مجلس جلسه مهمی به صورت غیرعلنی تشکیل داد. با توجه به اینکه در هفته‌های اخیر در روند مذاکرات هسته‌ای پیشرفت‌هایی داشتیم لازم بود نمایندگان در جریان تحولات و موضوعات قرار گیرند.
وی افزود: در هفته گذشته در وین متنی در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار دادند که پیشنهادات جدیدی در موضوعات باقی مانده بود. ایران آنها را مرور کرد که طبق گزارش ارائه شده پاسخ را ارسال کردیم و نیاز است که نظرات جمهوری اسلامی مد نظر قرار گیرد.
وی توضیح داد: امروز در این جلسه میزبان شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، امیرعبداللهیان وزیر خارجه، باقری رئیس تیم مذاکره کننده و اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی بودیم که روز گذشته کمیسیون امنیت ملی با همین افراد جلسه‌ای را تشکیل دادند و جزئیات مورد بررسی قرار گرفت.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه مهمترین نکته اهمیت قانون اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها استف گفت: آقای شمخانی هم به آن اشاره داشت که این قانون گام مهمی برای پیشبرد برنامه هسته‌ای کشور و تقویت موضع مذاکرات است. این قانون یکی از سرمایه‌های اصلی ما است. نمایندگان تأکید داشتند که باید ادامه راه براساس همین مسیر باشد. انتظار می‌رود تیم مذاکره‌کننده هم تلاش کنند در متن خروجی مذاکرات به اهداف این قانون توجه شود.
عمویی نکته کلیدی در اهداف مذاکرات را انتفاع اقتصادی ملت ایران خواند و اظهار داشت: انتفاع اقتصادی به این معناست که موانع تجارت خارجی ایران رفع شود و محدودیت‌های غیرقانونی فروش نفت برداشته شود. همچنین ما به منابع فروش نفت برای تأمین نیاز مردم کشورمان دسترسی پیدا کنیم. تجار هم چنین روندی را در روند تجارت خارجی دنبال می کنند. این مسیر در مذاکرات دنبال شده و مطالبه هم است. نهایتا خروجی مذاکرات گزارش رفع تحریم‌ها خواهد بود که دولت باید به مجلس ارائه کند. این ملاک ما برای ارزیابی در مجلس است.
وی با بیان اینکه تضمین و راستی‌آزمایی دو موضوع جدید در مذاکرات است، تصریح کرد: توافقی که در حال حاضر پیگیری می‌شود تصمیم کمیسیون مشترک برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ است. به این عنوان که این توافق با خروجی غیرقانونی آمریکا نقض شد و نهایتا ایران دست به کاهش تعهدات زد. پس اگر بخواهیم به شرایط سال ۲۰۱۵ برگردیم باید تضمینی باشد که طرف‌هایی که می‌خواهند با ایران کار اقتصادی و تجاری انجام دهند تحت تأثیر تحریم‌ها قرار نگیرند. این موضوع مهمی بود که مورد پذیرش طرف مقابل قرار گرفته است.
کل مذاکرات به صورت مکتوب دنبال می‌شود
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تاکید بر اینکه کل مذاکرات به صورت مکتوب دنبال می‌شود، افزود: طبق گزارشات ارائه شده موضوع تضمین در جاهای مختلف به صورت مکتوب اشاره شده است.
عمویی با بیان اینکه یکی از نواقص توافق قبلی موضوع راستی‌آزمایی بودف گفت: تعهدات ایران از جانب آژانس مورد راستی آزمایی قرار می‌گرفت اما تعهدات طرف مقابل برای رفع تحریم ها، راهکاری برای راستی‌آزمایی نداشت. این خواسته جمهوری اسلامی است. الان اصل موضوع پذیرفته شده که هم بازه زمانی برای راستی آزمایی رفع تحریم‌ها در نظر گرفته شود و هم اقدامات مختلفی دنبال شود که ایران بتواند راستی آزمایی کند که تحریم‌ها به صورت مستمر برداشته شود؛ دو موضوع راستی آزمایی و تضمین‌ها علاوه بر موضوع رفع تحریم‌ها به صورت مکتوب در پیش‌نویس اشاره شده است.
وی گفت که در جلسه درباره موضوعات مختلف باقی مانده در مذاکرات هم اشاراتی شد اما چون همچنان موضوع مذاکرات است نمی‌توانم در مورد جزییات آن توضیح بدهم.
تیم مذاکره‌کننده اصرار دارد که برای پایداری یک توافق لازم است موضوعات پادمانی بسته شود
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تاکید بر اینکه روابط ما با پادمان تحت تأثیر تلاش‌های سیاسی قرار گرفته است، اظهار داشت: ما بیشترین همکاری را با آژانس برای نظارت‌ها داشته‌ایم به طوری که ۲۳ درصد از هزینه‌های بازرسی آژانس برای بازرسی از کشور ما است. در سفر آقای گروسی به تهران در اسفند سال گذشته توافق شد که در موضوعات باقی مانده ایران گزارش بدهد و نهایتا بررسی شود اما عملا شاهد بودیم که این توافق اجرا نشد و با صدور قطعنامه از سوی شورای حکام به نتیجه نرسید. امروز نشانه جدیدی را از بدعهدی شاهدیم. تیم مذاکره‌کننده اصرار دارد که برای پایداری یک توافق لازم است موضوعات پادمانی بسته شود.
عمویی ادامه داد: ماهیت این سوالات جدید را سیاسی می‌دانیم و به تبع آن لازم است آنها با اراده سیاسی کمک کنند که این موضوع بسته شود.
وی درباره اینکه آیا موضوع پادمان هم به صورت مکتوب در پیش نویس می‌آید؟ گفت: مذاکراتی در جریان است که شیوه اجرای آن در متن چگونه باشد.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در پاسخ به این پرسش که رفع تحریم‌ها به صورت گام به گام یا به صورت یکجا خواهد بود؟ اظهار داشت: از دید ما باید تحریم‌ها به گونه‌ای برداشته شود که بتوان راستی آزمایی کرد از این جهت دولت باید گزارش رفع تحریم‌ها را به مجلس بدهد.
وی توضیح داد: بخشی از تحریم‌ها شامل دستورات اجرایی است که لازم است از ابتدای توافق برای برداشتن آن صادر شود. بخشی از آن هم در چند مرحله طراحی شده که چطور توافق جلو می‌رود، مثل دوره تأیید داخلی آن به بازه اجرا؛ این مراحل اجرا می‌شود اما در نهایت باید به نوعی تحریم‌ها برداشته شود که هم موثر و هم قابل راستی آزمایی باشد.
هنوز موضوعات باقی مانده برای مذاکرات وجود دارد
وی تأکید کرد: موضوع اصلی کار این است که هنوز ما موضوعات باقی مانده برای مذاکرات داریم. پیشنهاد آخری دریافت کردیم و نظرات‌مان را اعلام کردیم ولی هنوز از طرف مقابل پاسخی دریافت نکردیم. اگر آنها با خواسته‌های جمهوری اسلامی همراهی کنند حتما می‌توانیم شاهد یک توافق باشیم. تأکید می کنم در مسیر توافق هستیم اما هنوز به توافق نرسیدیم. هر چند فاصله چندانی هم نداریم. اگر اراده جدی باشد خیلی سریع این اتفاق می‌افتد.
عمویی درباره اینکه چه زمانی طرف مقابل درباره نظرات اعلامی ایران اعلام نظر می‌کند، گفت: در جریان این موضوع نیستم ودرباره این موضوع در جلسه صحبت نشده است.
در توافق مسیر عادی نظارت مجلس بر دولت را دنبال می‌کنیم/گزارش رفع تحریم‌ها به مجلس می‌آید
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره اینکه آیا باید متن توافق احتمالی به تصویب مجلس برسد، گفت: طبق ماده ۷ قانون اقدام راهبردی مجلس از دولت گزارش رفع تحریم‌ها را دریافت می کند و این ملاک ما برای تصمیم‌گیری است. یعنی وقتی توافق انجام شود متن آن منتشر شده و در اختیار همه قرار می‌گیرد و ما هم مسیر عادی نظارت مجلس بر دولت را دنبال می‌کنیم. درباره این مورد خاص گزارش رفع تحریم‌هاست که در مجلس بررسی می‌شود.
- 18
- 5
