واکنش‌ها به گزارش «نفوذ» ایران در دستگاه سیاست خارجی آمریکا

به گزارش بهارنیوز به نقل از بی بی سی، متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درباره گزارش مشترک شبکه ایران اینترنشنال و رسانه آمریکایی سمافور در پاسخ به سوال‌های خبرنگاران تاکید کرد هر کس که برای کار «در مسائل حساس» وارد دولت آمریکا می‌شود «باید مجوز امنیتی دریافت کند که با بررسی کامل سابقه فرد توسط کارشناسان باسابقه انجام می‌شود.»

علاوه بر وزارت خارجه آمریکا، علی واعظ، مدیر بخش ایران در «گروه بین‌المللی بحران» که نامش در گزارش مشترک سمافور و ایران‌اینترنشال آمده، هم در شبکه اکس، توییتر سابق، این اتهام را تکذیب کرده و آن را «بی‌معنی» و «تخریب وجهه» خوانده است. وب‌سایت سِمافور و شبکه ایران اینترنشنال، در گزارشی با انتشار آنچه می‌گویند مکاتبات و ایمیل‌های منسوب به مقام‌های وزارت خارجه ایران است، مدعی شده بودند که افرادی نزدیک به رابرت مالی، نماینده تعلیق شده آمریکا در امور ایران، در جریان مذاکرات برجام با شبکه‌ای از کارشناسان وابسته به جمهوری اسلامی ایران در ارتباط بوده‌ است.

 وزارت خارجه آمریکا گفته است ادعای ارتباط مشاوران ایرانی‌تبارش با شبکه مرتبط با جمهوری اسلامی ایران مربوط به تقریبا یک دهه پیش است و بیشتر این افراد، دیگر برای دولت آمریکا کار نمی‌کنند و بررسی‌های امنیتی در مورد یکی از آنها که همچنان برای وزارت دفاع آمریکا کار می‌کند، مطابق روال انجام شد. وزارت خارجه آمریکا بدون ذکر نام آرین طباطبایی تایید کرده که او برای وزارت دفاع آمریکا کار می‌کند. این در حالی است که کمیسیون نیروهای مسلح مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای از لوید آستین، وزیر دفاع خواسته به سوال‌هایی در مورد صدور مجوز امنیتی او پاسخ دهد.

 مایک راجرز، رئیس کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان و جک برگمن، دیگر عضو این کمیته و دبیر زیرکمیته اطلاعات عملیات‌های ویژه هم در بیانیه‌ای خواستار توضیح در مورد رابطه آرین طباطبایی شده‌اند. این گزارش به برنامه‌ای موسوم به «طرح کارشناسان ایران» می‌پردازد که بر اساس این گزارش در زمان وزارت محمدجواد ظریف در مقام وزیر خارجه ایران، برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی و همچنین بر صاحب‌نظران و تصمیم‌گیرندگان دولت‌های غربی راه‌اندازی شد.

متیو میلر در واکنش به این گزارش گفت: «من گزارش را خواندم و به نظرم این طور رسید که گزارش مربوط به اتفاقات یک دهه پیش است و بیشتر آن مربوط به کسانی است که دیگر برای دولت آمریکا کار نمی‌کنند. فردی که من در این گزارش دیدم که الان برای دولت آمریکا کار می‌کند در موارد متعدد مطالب انتقادی در باره ایران نوشته است پیش از پیوستن به دولت. سوابق او کاملا بررسی شده تا برایش مجوز امنیتی صادر شود، پیش از پیوستنش به وزارت حارجه و اکنون در وزارت دفاع کار می‌کند. من در مورد سمت او مشخصا اشاره نمی‌کنم اما به نظر می‌رسد این گزارش مربوط به اقداماتی است که ایران یک دهه پیش انجام می‌داده است.» با اینکه متیو میلر به نام و سمت شخصی اشاره نکرد مشخص بود منظور او آرین طباطبایی بود که گزارش به او اشاره کرده بود.

در همین حال، کمیسیون نیروهای مسلح مجلس نمایندگان آمریکا خواستار روشن شدن چگونگی صدور مجوز امنیتی خانم آرین شده و بر اساس تصویر نامه این کمیسیون ، او مدیر دفتر معاون وزیر دفاع آمریکا در امور «عملیات ویژه و منازعات کم‌شدت» است. این نامه دو نماینده کنگره آمریکا به وزارت دفاع، بعد از انتشار گزارش سمافور و ایران اینترنشنال نوشته شده است.

دو سال پیش هم گزارش شد چند نماینده جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا از دولت بایدن خواسته بودند مجوز امنیتی خانم طباطبایی را به دلیل ارتباطش با حکومت ایران لغو کند. در آن زمان خانم طباطبایی به عنوان مشاور ارشد در امور کنترل تسلیحاتی و امنیت ملی به استخدام وزارت خارجه آمریکا درآمده بود، اندکی پس از انتصاب رابرت مالی به عنوان نماینده ویژه امور ایران. وزارت خارجه آمریکا با تاکید بر تخصص خانم طباطبایی در امور هسته‌ای و داشتن مجوز امنیتی، «ارعاب» کارکنانش را محکوم کرده بود. اما مجوز امنیتی رابرت مالی از اردیبهشت امسال لغو شد و او ابتدا به مرخصی با حقوق و بعد بدون حقوق فرستاده شد. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا از اظهار نظر درباره آخرین وضعیت بررسی مجوز مالی خودداری کرد. متیو میلر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نهم تیر خبر داد که مالی در مرخصی است و فعلا وظایفش را آبرام پیلی معاونش انجام می‌دهد. بعد مالی خود گفت که مجوز امنیتی‌اش در دست بررسی است.

روزنامه انگلیسی زبان تهران تایمز، ۱۰ روز بعد نوشت در جلسه که وندی شرمن معاون وزیر خارجه با سناتورهای آمریکایی و مقام‌های ارشد نظامی و امنیتی آمریکا در باره مذاکره با ایران در ۲۶ اردیبهشت داشته، رابرت مالی که تا چند ماه پیش مسئول اصلی امور ایران در وزارت‌خارجه بود غایب بوده است. این روزنامه نوشت لغو موقت مجوز امنیتی در نامه‌ای به تاریخ اول اردیبهشت (۲۱ آوریل) به مالی اطلاع داده شده است. همین روزنامه پنجم شهریور تصویر این نامه را منتشر کرد که مدیر دفتر امنیت دیپلماتیک وزارت خارجه آمریکا به رابرت مالی نوشته بود.

گزارش چه می‌گوید؟

شبکه ایران‌اینترنشنال دیروز - سه شنبه ۲۵ سپتامبر - گزارشی مشترک با سمافور منتشر کرد با عنوان «ابعاد پنهان جنگ نرم تهران» که ادعا شده بر اساس بررسی «هزاران ایمیل» که «در فاصله سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ فرستاده شده‌اند» و به دست این دو رسانه رسیده تهیه شده است. بنا بر این گزارش، وزارت خارجه ایران برنامه‌ای با عنوان «طرح کارشناسان ایران» را در سال ۱۳۹۲ راه‌اندازی کرد؛ در این گزارش آمده ایده اولیه را سعید خطیب‌زاده مطرح کرده در آن زمان در سفارت ایران در برلین کار می‌کرد و عضو موسسه مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه ایران بود.

بر اساس این گزارش، هدایت این «شبکه» را مصطفی ترک زهرانی به عهده دارد که در آن زمان مدیرکل دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزرات امور خارجه ایران بود. این گزارش می‌گوید اعضای طرح کارشناسان ایران که از آن به عنوان «شبکه جوانان» هم یاد می‌کند، بین ۶ تا ۱۰ ایرانی نسل دومی در خارج از این کشور بودند که برای «شکل‌دهی و تبلیغ سیاست‌های تهران در جهان» در «اندیشکده‌های آمریکایی و اروپایی» شاغل بودند. از دیگر نام‌هایی که در این گزارش آمده علی واعظ مدیر بخش ایران در «گروه بین‌المللی بحران» است. بر این اساس، آنها در گذشته یا حال زیر نظر رابرت مالی در «گروه بین‌المللی بحران» فعالیت می‌کردند. آرین طباطبایی هم در وزارت خارجه آمریکا زیر نظر او فعالیت می‌کرد.

رابرت مالی در زمان دولت بیل کلینتون مدیر دموکراسی و حقوق بشر شورای امنیت ملی کاخ سفید بود. در همان زمان او در گروه بین‌المللی بحران مدیر بخش خاورمیانه بود. مالی در دولت باراک اوباما نیز عضو شورای امنیت ملی و مذاکره‌کننده ارشد آمریکا در مذاکرات هسته‌ای با ایران بود که به توافق برجام منجر شد. بعد از دولت اوباما، مالی تا دسامبر ۲۰۲۱ رئیس و مدیرعامل گروه بین‌المللی بحران بود و هنوز هم یکی از چهره‌های اصلی آن به شمار می‌رود. در دولت جو بایدن او نماینده ویژه آمریکا در امور ایران شد.

گروه بین‌المللی بحران به گفته خود یک «سازمان مستقل» است که برای «جلوگیری از جنگ و سیاست‌گذاری برای دنیایی صلح‌آمیزتر فعالیت می‌کند» و از «حکومت خوب و سیاست‌گذاری فراگیر برای شکوفاشدن جوامع حمایت می‌کند.»

این سازمان در ۱۹۹۴ تاسیس شد و بودجه اولیه آن را موسسه جامعه باز جورج سوروس تامین کرد. وزارت خارجه دولت‌های مختلف، بنیادها و شرکت‌های خصوصی با فاصله کمی از حامیان این موسسه شدند. بر اساس وبسایت این گروه، وزارت‌های خارجه، دانمارک، سوئد، سوییس، فنلاند، فرانسه، نیوزیلند، نروژ، قطر، هلند، امارات متحده، استرالیا، اتریش، کانادا و اتحادیه اروپا و همچنین بنیادهای کارنگی و راکفلر و شرکت‌های نفتی بی‌پی، انی و شورون از حامیان گروه بین‌المللی بحران هستند. دفتر مرکزی این سازمان در بروکسل است و در کشورهای متعددی در اروپا، آفریقا و خاورمیانه فعالیت یا دفتر دارد از جمله در واشنگتن، لندن و نیویورک.

دو هفته پیش به نظر رسید که آیت‌الله خامنه ای در سخنرانی‌اش به این نهاد اشاره کرد و گفت: «معلومات اطلاعاتی ما به ما می‌گوید که دولت آمریکا یک مجموعه‌ای را درست کرده که اسم آن گروه بحران است. کار گروه بحران چیست؟ ماموریت این گروه بحران‌سازی در کشورها است از جمله در کشور ما. این که بگردند نقاطی را که به نظر آنها موجب می‌شود در کشور بحران بوجود بیاید پیدا کنند و این نقاط را تحریک کنند.» گزارش مذکور به چند نفر دیگر هم در اروپا اشاره می‌کند و آنها را اعضای این گروه می‌داند و در آن ادعا شده، اعضای این گروه برای نوشتن مقاله یا حضور در رسانه‌ها یا کنفرانس‌ها با مصطفی ترک زهرانی با ایمیل «مشورت یا کسب تکلیف» می‌کردند و برخی از این ای‌میل‌ها را زهرانی برای محمد جواد ظریف وزیر خارجه وقت ایران می‌فرستاده است: «به عنوان مثال، آرین طباطبایی در مواردی مانند سفر به اسرائیل یا شرکت در کنفرانس‌ها از دولت ایران مشورت می‌گرفت. علی واعظ هم مقاله‌ای را پیش از انتشار، برای بررسی به مقامات ایرانی داده است.»

جز اظهار نظر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، جان کربی هماهنگ‌کننده استراتژیک شورای امنیت ملی آمریکا هم به سی‌ان‌ان گفته کاخ‌سفید «هنوز به هیچ نتیجه‌ای درباره گزارش رسانه‌ها و اعتبار آن نرسیده است» و نمی‌خواهد پیشاپیش درباره رویکرد دولت در این زمینه اظهارنظر کند. پنتاگون هم از اظهار نظر رسمی خودداری کرده اما به نوشته یک سایت خبری آمریکایی، یک سخنگوی این وزارت خانه بدون ذکر نام گفته است: «گزینش دکتر طباطبایی به عنوان شرط استخدام او در وزارت دفاع جامع و مناسب بوده» و «مفتخریم که از خدمات او بهره‌مندیم.»