برایان هوک، چهره ضد ایرانی دولت ترامپ، زیر ذره بین کنگره/ پای یک زن ایرانی در وزارت خارجه آمریکا در میان است

ارین بنکو در دیلی بیست نوشت: اکنون زمان خوبی است که موقعیتی مانند برایان هوک داشته باشید. او نماینده ویژه وزارت امورخارجه آمریکاست که جایگاه فرماندهی سیاست خصمانه دولت ترامپ علیه دشمن دیرینه این کشور یعنی ایران را بر عهده دارد. کمتر از یک سال پس از خروج ترامپ از برجام، وزارت امورخارجه و خزانه‌داری آمریکا علیه حدود ۱۰۰۰ فرد و نهاد ایرانی تحریم‌هایی را وضع کرده تا فشار بر ایران را به حداکثر برساند. در حالی که بسیاری از زیردستان در دولت ترامپ عمر کاری کوتاهی را تجربه کردند، هوک توانسته مدت مدیدی موقعیت خود را حفظ کند. او یکی از معدود نزدیکان وزیر امورخارجه سابق، رکس تیلرسون است که موفق شده در دوره وزارت مایک پومپئو نیز به کار خود ادامه دهد. طبق گزارش‌ها او روابط خوبی نیز با داماد ترامپ، جیرد کوشنر و نماینده ویژه کاخ سفید در خاورمیانه، جیسون گرینبلت دارد. او ماه گذشته به همراه کوشنر برای دیدار با ولیعهد عربستان،بن سلمان به ریاض سفر کرد.

در ادامه این مطلب مفصل آمده است: اما در اطراف هوک نیز ابری از فقدان شفافیت مشاهده می‌شود. دو منبع آگاه به دیلی بیست اطلاع داده‌اند که بازرس کل وزارت امورخارجه در حال طی مراحل نهایی تحقیق خود درباره عدم وفاداری برخی کارکنان عالیرتبه این وزارتخانه به رییس‌جمهور می‌باشد. به گفته آنها هوک نیز یکی از دست‌کم هشت مقامی است که توسط بازرس کل مورد استنطاق قرار گرفته‌اند. دو نماینده مجلس، الیوت انگل و الیجاه کامینگز نیز در ماه آگوست ۲۰۱۸ در مورد انتصاب برایان هوک به عنوان نماینده ویژه در امور ایران اظهار نگرانی کرده بودند. آنها خطاب به مایک پومپئو نوشته بودند: اسناد داخلی حکایت از این دارند که هوک مشغول اقداماتی تلافی‌جویانه علیه برخی دیگر از کارکنان عالیرتبه وزارت امورخارجه می‌باشد. یکی از مقامات وزارت امورخارجه آمریکا گفته است: اتهام علیه کارکنان این وزارتخانه بی‌اساس بوده و فاقد هرگونه مبنای قانونی و مستند است.

کنگره بی صبرانه منتظر گزارش بازرس کل است. کمیته امورخارجه مجلس قصد دارد چهارشنبه مایک پومپئو را درباره امور بودجه‌ای مورد پرسش قرار دهد اما اعضای کمیته این قصد را نیز دارند که در خصوص این اتهامات او را بازخواست کنند. علاوه بر تحقیق این نهاد نظارتی، عملکرد هوک و اطرافیانش با انتقاداتی از سوی آمریکا گرفته تا اروپا و خاورمیانه درباره سرانجام رویکرد دولت آمریکا در رابطه با ایران مواجه است. چندین مقام ارشد تاکید کرده‌اند که هدفشان تغییر حکومت ایران نیست. سال گذشته پومپئو مجموعه‌ای از شروط را برای توافق با ایران وضع کرد که معنایش تحول اساسی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی است. اما هیچ نشانی از چنین تحولی در چشم‌انداز آتی دیده نمی‌شود و تردید در خصوص دستاوردهای احتمالی آنچه پومپئو فشار مالی بی‌سابقه بر ایران می‌نامد، افزایش یافته است.

خارج از حلقه‌های سیاست خارجی واشنگتن، هوک علی‌رغم سیطره بر یکی از مهمترین مسائل ژئوپلیتیک دولت ترامپ، شخصیتی مبهم تلقی می‌شود. اما در داخل این حوزه هوک از نفوذ بی‌اندازه‌ای برخوردار است. او پل ارتباطی با بال سنتی سیاست خارجی اینترناسیونالیست حزب جمهوریخواه تلقی می‌شود که ترامپ را بسیار تحقیر می‌کند. هوک سابقه کار در وزارت دادگستری و سپس حضور در کاخ سفید در دوره ریاست‌جمهوری جرج بوش پسر را در کارنامه دارد. او سپس به عضویت هیات ایالات متحده در سازمان ملل تحت ریاست جان بولتن و زلمای خلیلزاد درآمد. او در مسایلی مانند تحریم ایران مدت کوتاهی را به عنوان معاون وزیر امورخارجه در سال ۲۰۰۸ خدمت کرد. او در سال ۲۰۱۲ مشاور ستاد تبلیغاتی میت رامنی بود و سپس با برخی نهادهای سیاست خارجی جمهوریخواه که هرگز روی خوشی به ترامپ نشان نداند، همکاری کرد. هرچند هوک هرگز اعلامیه‌های آنها علیه ترامپ را امضا نکرده است، مواضع خود را ابراز کرده است. با این حال تیلرسون به دلیل تجربیات هوک در حوزه سیاست خارجی او را به سمت برنامه‌ریزی وزارتخانه گمارد.

مارک دوبوویتز، یکی از نزدیکان هوک و عضو اندیشکده دفاع از دموکراسی ها درباره هوک می‌گوید: او رابطه نزدیکی با مایک پومپئو و نقشی محوری در سیاست وزارت امورخارجه نسبت به ایران دارد. یکی از اعضای سابق دولت اوباما که در پرونده هسته‌ای ایران نقش داشت نیز درباره او می‌گوید: برایان فردی مورد احترام و منتقد برجام است. اما این حقیقت که او در هر دو دوره تیلرسون و پومپئو سر کار مانده نشان می‌دهد بازیگر خوبی نیز در نظام دیوان‌سالار است. برخی دیگر که در دولت ترامپ با هوک همکاری کرده‌اند نظر دیگری دارند: او یک فرصت‌طلب است و کاری می‌کند که به صلاح پیشرفت خودش باشد.

ترامپ در طول کمپین تبلیغاتی خود وعده خروج از برجام را می‌داد و در می ۲۰۱۸ هنگامی که خروج آمریکا از این توافق را اعلام می‌کرد تاکید کرد این بدترین توافقی است که در تاریخ آمریکا منعقد شده است. در این توافق که توسط دولت اوباما امضا شده بود، ایران متعهد شد که از ذخایر اورانیوم غنی‌شده بکاهد، سطح غنی‌سازی و تعداد سانتریفیوژها را کاهش دهد. در ازای این تعهدات که نهادهای نظارتی پایبندی ایران به آنها را تاکنون تایید کرده‌اند، آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم‌های فروش نفت و بانک‌های ایران را لغو کردند. اما محافظه‌کاران این توافق را کمک مالی به یک دشمن دیرین می‌دانستند. در ضمن شروط توقف غنی‌سازی آن پس از مدت کمی منقضی می‌شدند و به تهدیدات موشکی ایران برای متحدان آمریکا در منطقه توجهی نشده بود. مقامات سابق کاخ سفید اظهار کرده‌اند که انتظار داشتند دولت جدید آمریکا برخی شروط توافق را تغییر دهد اما نحوه برخورد دولت ترامپ با توافق در آن زمان مشخص نبود.

در اوایل ۲۰۱۷ با ورود هوک به وزارت امورخارجه، تیلرسون که طرفدار ادامه حضور در برجام بود به هوک مأموریت داد با سه کشور اروپایی امضاکننده برجام درباره تمدید زمان، گسترش محدودیت‌های هسته‌ای ایران در برجام و کنترل برنامه‌های موشکی مذاکره کند. این برنامه تیلرسون برای ممانعت از نقض برجام توسط ترامپ بود که البته جواب نداد.

در نوامبر ۲۰۱۵ هوک طی یادداشتی توافق برجام را فاجعه‌بار خوانده بود اما وقتی به وزارت‌خانه‌ آمد، همکاران او به دشواری می‌توانستند تفاوتی میان عقاید او با تیلرسون بیابند. دوبوویتز از منتقدان برجام که اصلاح آن را به ترک آن ترجیح می‌دهد می‌گوید اعتقاد دارد که هوک با حسن نیت با طرف‌های اروپایی درباره اصلاح برجام مذاکره کرده است هرچند مذاکرات به نتیجه مطلوب واشنگتن نرسید. اما یکی از اعضای سابق وزارت امورخارجه درباره عملکرد هوک تردید دارد: او از ابتدا با برجام مخالف بود و نسبت به کسانی که روی آن کار می‌کردند نظر مساعدی نداشت. کارکنان وزارت امورخارجه معتقد بودند هوک انگیزه‌ای بیش از ضدیت با ایران داشته است. در آن روزها همه نسبت به بقا در کار خود دچار نگرانی شده بودند و هوک هر کاری می‌کرد تا در تیم ترامپ به چشم بیاید.

درحالی که هوک تجربه کار در مورد ایران را از دولت بوش داشت، به استخدام مشاوران خارجی از جمله دوبوویتز از بنیاد دفاع از دموکراسی ها روی آورد. او تیمی از کارشناسان را در این بنیاد رهبری می‌کرد که برنامه‌های هسته‌ای ایران، اهداف دولت این کشور و معاملات تجاری نامشروع و مسایل منطقه‌ای را تحت نظر داشتند. دوبوویتز می‌گوید که در جریان مذاکره با سه کشور اروپایی به هوک کمک می‌کرده است.

سیاست دولت ترامپ در قبال ایران تا اندازه‌ای به سیاست خاورمیانه‌ای این دولت گره خورده است. برخی می‌گویند تلاش کوشنر برای به ثمر رساندن طرح صلح فلسطین و اسرائیل با هدف کاستن از نفوذ ایران انجام می‌شود. سفر ماه گذشته هوک همراه کوشنر به ریاض نیز با هدف مذاکره در خصوص این طرح انجام پذیرفته بود. پس از ترک برجام، دولت ترامپ کار برای وضع تحریم‌های وسیع علیه ایران را آغاز کرد و بخش ایران، پرکارترین واحد وزارت خزانه‌داری آمریکا تلقی می‌شود. یکی از مقامات وزارت امورخارجه می‌گوید در گذشته ایران هرگز بدون اعمال فشارهای شدید اقتصادی و دیپلماتیک هرگز تغییری در رفتار خود ایجاد نکرده است. حتی در برخی مواقع ضمن سیاست فشار حداکثری بر ایران، احتمال رویارویی نظامی نیز مطرح شده است. برخلاف مواضع پنتاگون، سال گذشته جان بولتن اظهار کرده بود که با هدف مقابله با ایران، حضور نظامی آمریکا در سوریه ادامه می‌یابد. برای کارشناسان آشکار نیست که هدف دولت ترامپ محدود کردن ایران است یا ساقط کردن حکومت آن یا فقط فشار آوردن بر آن.

مقامات آمریکایی می‌گویند در حالی که تنها پنج ماه از وضع مجدد تحریم‌های نفتی می‌گذرد، ایران بودجه نظامی خود را به میزان قابل توجهی کاهش داده است. آنها معتقدند اتفاقات بیشتری نیز در راه است چنانکه پومپئو گفته، حکومت ایران یا باید مانند کشوری عادی رفتار کند یا شاهد متلاشی شدن اقتصاد خود باشد. اما در حالی که هوک به سیاست واشنگتن برای اعمال فشار بر ایران کمک کرده است، از ابتدای کارش در دولت، عملکرد او مورد اختلاف‌نظر و انتقاد قرار گرفته است. در اوایل ۲۰۱۷ یکی از اعضای وزارت امورخارجه در تیم هوک به نام سحر نوروززاده از سوی رسانه‌ها به عنوان یکی از معماران توافق برجام که در دولت ترامپ نفوذ کرده، معرفی شد. او کار خود را از استخدام در وزارت دفاع در دولت بوش آغاز کرده بود. این خبر میان حلقه‌های جریان راست غوغایی به پا کرد و دیوید ورمزر، از نزدیکان دیک چنی اظهار کرد که وزارت امورخارجه به تصفیه شدن نیاز دارد. هوک بررسی این موضوع را به یکی از معاونانش حواله داد تا درباره به کارگیری نوروززاده و سایر اعضای سابق در دولت اوباما در قسمت دیگری تصمیم‌گیری شود. در همان روز نوروززاده طی ایمیلی که از طرف کنگره و بازرس کل مورد بررسی قرار گرفته، از هوک درباره تبلیغات منفی علیه خود کمک خواست. او در این ایمیل گفته بود که من خود را با سیاست‌های هر دولتی که برای آن کار کرده‌ام، هماهنگ کرده‌ام و با اشتیاق از انعقاد برجام حمایت و دفاع می‌کنم. پس از آن نوروززاده به دفتر خاورمیانه وزارتخانه منتقل شد.

ایمیل‌های وزارت امورخارجه که به دست دیلی بیست رسیده نشان می‌دهد مقامات این وزارتخانه تصمیم گرفتند پاسخی برای ادعای نوروززاده تدارک ببینند. ادوارد لیسی در ایمیلی به همکاران خود نوشت بیایید این‌گونه اعلام کنیم که هر یک از همکاران پس از انجام وظیفه تخصیص داده شده به واحد اولیه خود بازگردانده می‌شوند. نوروززاده در پاسخ به این ایمیل اعلام کرده بود: اما وظیفه‌ من به پایان نرسیده است. چهار روز بعد هوک در ایمیلی به آر. سی. هاموند، معاون مطبوعاتی تیلرسون این قضیه را داستانی مضحک خواند که دست‌کم اسمی از او در آن نیامده است. مورد بعدی مربوط به برت مکگورت نماینده آمریکا و متحدانش علیه داعش بود. او پس از اعلام تصمیم ترامپ برای خروج از سوریه مجبور به استعفا شده بود. دو منبع موثق به دیلی بیست گفته‌اند که بازرس کل با آخرین شاهدان نیز درباره اقدامات هوک و اطرافیانش علیه نوروززاده و سایر کارکنان امثال او مصاحبه کرده است.

سارا برین، سخنگوی بازرس کل با اعلام اینکه دفتر این واحد قصد دارد گزارش کاملی از جزییات و شواهد به دست آمده در این موضوع را منتشر کند، افزود: بررسی و تدوین گزارش ما درباره اتهام تلافی‌جویی سیاسی علیه کارکنان وزارت امورخارجه هنوز ادامه دارد. نماینده مجلس، انگل نیز به دیلی بیست گفته است: من از گزارش‌های رسیده درباره رفتار نامنصفانه با کارکنان وزارت امورخارجه و انتقامجویی از آنها بابت مواضع سیاسی که در گذشته داشته‌اند یا طبقه اجتماعی و پیشینه نژادی این افراد بسیار خشمگین هستم. همچنین از اینکه علی‌رغم تقاضاهای متعدد از سوی کمیته روابط خارجی مجلس و سایر اعضای کنگره، وزارت امورخارجه از پاسخ‌گویی درباره نحوه رسیدگی به این نگرانی مهم طفره می‌رود، به شدت احساس سرخوردگی می‌کنم. این سوال برای من پیش آمده که وزارت امورخارجه تلاش می‌کند چه چیزی را پنهان کند؟

احتمالا این پرسش به زودی پاسخ داده خواهد شد. منابع آگاه خبر داده‌اند که کمیته روابط خارجی قصد دارد به زودی جلسه‌ای برای استماع گزارش بازرس کل در دو ماه آینده برگزار کند.