دولت قصد دارد بودجه تشکیلات زیر نظر خود را کاهش دهد

بی پولی دولت و به عبارتی کمبود نقدینگی موجب شده دولت به دستگاه‌ها توصیه کند در مخارج خود صرفه جویی کنند. مشاور سازمان برنامه و بودجه با اشاره به اینکه مطالبه شفاف سازی لایحه بودجه باید از طرف نمایندگان مجلس باشد، گفت: دستگاه‌ها موظف‌اند اعلام کنند که در جهت کاهش هزینه‌ها چه اقداماتی صورت داده‌اند. 

او خیلی واضح و بی پرده گفت:‌ در شرایطی نیستیم که برای هر وزارتخانه بودجه کلان اختصاص دهیم.

با وجود مطرح شدن این موضوع به نظر می‌رسد تشکیلات دولت همچون شرایط عادی به قدر کافی عریض و طویل است بطوریکه برخی وزارتخانه‌ها با چندین ساختمان و اداره مجزا مشغول فعالیت هستند که در این شرایط بی پولی دولت ریخت و پاش و اسراف بی موردی بحساب می‌آید.

در کنار این موارد، هزینه‌های نابجا هم وجود دارد که به صورت غیر عادی اعمال می‌شود و هیچ ساز و کاری برای آن متصور نیست.

سیستم و تشکیلات دولتی و حکومتی از هیچگونه نظارت مناسبی برخوردار نیست به طوریکه سالیانه میلیاردها تومان پول صرف امور بی مورد می‌شود و بر اساس بررسی‌ها سوء استفاده‌هایی هم در این بین صورت می‌گیرد.

حیف و میل‌هایی که تمامی ندارد!

سعید میر قلی از فعالان اقتصادی به یزد می‌گوید: بودجه‌های وزارتخانه‌ها و ادارات زمینه خوبی برای رانت ایجاد کرده و در غیاب سیستم نظارت سود قابل توجهی نصیب برخی افراد می‌کند.

وی می‌گوید: همواره در اواخر سال برخی وزارتخانه‌ها و نهادها آن میزان بودجه اضافه آمده از سال قبل را که در حساب شان هست به جای بازگرداندن به صندوق دولت یا ذخیره برای هزینه‌های سال بعد به سرعت تلف می‌کنند و با خرید‌های غیر ضروری آن را به صفر می‌رسانند تا برای دریافت بودجه جدید حساب شان صفر باشد.

میرقلی می‌افزاید: ما هر ساله در انتهای سال درخواست‌هایی برای خرید املاک لاکچری با قیمت‌های نجومی و گزاف داریم که از طریق برخی واسطه‌های سازمانهای دولتی به دست ما می‌رسد؛ مثلا سال گذشته وزارتخانه ای برای بخشی از کارمندان خود درخواست خرید یک مجتمع ۵۰ واحدی آماده محضر با قیمت حداقل ۲۰۰ میلیارد تومان را داده است که منشاء آن بودجه اضافه هر سال است که زیر عنوان امور رفاهی کارکنان حیف و میل می‌شود.

اینها بخش ناچیزی از حیف و میل‌هایی است که در بودجه‌های باقی مانده صورت می‌گیرد و حساب کتابی هم برای آنها در کار نیست و ظاهرا هم شکل و شمایل قانونی و رسمی پیدا می‌کند تا مشکلی پیش نیاید!

خوش نشینی تمام می‌شود !

با این حال به نظر می‌رسد اخیرا دستورالعمل‌هایی به وزارتخانه‌ها و نهاد‌ها ارسال شده که به خاطر بی پولی، بخش‌هایی از هزینه‌های ریخت و پاش خود را حذف کنند.

این اقدام گویا در راستای کاستن از هزینه‌های دولت صورت گرفته است. 

حسینی صدر مشاور نوبخت می‌گوید:‌دولت سال گذشته دستورالعمل مختلفی صادر کرد تا بخشی از هزینه‌های دولت در سازمان‌ها و ادارات صرفه‌جویی شود ؛ مثلا سفر‌ها کم شود و در مصرف برق و آب صرفه جویی شود و سایر هزینه‌های تبلیغاتی و بی ثمر حذف بشود.

اما مهمترین بخش در این میان، بررسی بودجه هر سازمان یا وزارتخانه به لحاظ نظارتی است. به گفته حسینی صدر در بودجه ریزی مبنی بر عملکرد باید بررسی شود که هر دستگاه چه میزان درآمد دریافت کرده‌اند و چه کارهایی انجام داده است. نباید تنها به حوزه عمرانی نگاه عملکردی داشته باشیم. بلکه باید در حوزه خدمت رسانی موثر هم پیشرفت وجود داشته باشند و در این حوزه مخارج لازم انجام شود.

آفتابه لگن ۷ دست... 

وقتی کمبود پول وجود دارد صرفه جویی یک ضرورت است. حال این مورد در باره تعدد تشکیلاتی که بار مالی دارند، صدق می‌کند. مثلادر وزارتخانه ای همچون خارجه که علاوه بر ارز بری هزینه زیادی هم دارد، صرفه جویی و کوچک سازی بخش‌ها یک ضرورت است. در این خصوص مشاور نوبخت می‌گوید: در مورد کاهش هزینه‌ها همچنان نیاز به تحول داریم بطور مثال وزارت خارجه در بسیاری از کشورها سفارتخانه دارد که با هیچکدام همکاری نداریم. آموزش و پروش مدارسی را در خارج از کشور تجهیز کرده است. این مخارج در زمانی باید انجام شود که درآمد بالاست و کشور در تنگنا نیست اما امروز باید آنها را فرابخوانیم و در پرداخت هزینه به این بخش‌ها صرف نظر کنیم.

از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد سایر وزارتخانه‌ها نیز هر کدام چندین ساختمان مجزا در بخش‌های مختلف پایتخت دارند که هزینه‌های زیادی را به آنها تحمیل می‌کند، این در حالی است که آنها می‌توانند با تعطیل کردن ساختمان‌های اضافی و متمرکز شدن در یک بخش، تا حد زیادی هزینه‌های خود را کاهش دهند.

به نظر می‌رسد کمبود نقدینگی دولت وضعیتی را ایجاد کرده که سازمان برنامه و بودجه ناگزیر از اتخاذ سیاست‌های انقباضی برای بودجه وزارتخانه‌ها بوده گرچه هنوز جنبه‌های این موضوع و ریز مخارج بخش‌های غیرضروری دیگر چندان شفاف نیست اما مشاور نوبخت می‌گوید : "در شرایطی نیستیم که برای هر وزارتخانه بودجه ای کلان اختصاص دهیم. همه می‌دانند که کشور در تحریم قرار دارد. وزارتخانه‌ها باید هزینه‌ها را کم کنند"

مدیران ماشین‌های لوکس لاکچری را بفروشند

واقعیتی که در خصوص ریخت و پاش‌های سالهای اخیر مدیران مطرح شده و حسینی صدر هم آن را تایید می‌کند، این است که ریخت و پاش‌های سالهای اخیر به قدری زیاد بوده که در وضعیت تنگنای فعلی توصیه شده که بخشی از حیف و میل‌ها به جای امور رفاهی بیفایده صرف ایجاد شغل و عمران در روستاها شود.

بر اساس این گزارش، اکثر مسئولین ارشد دولتی خارج از تهران ماشین‌های لوکس و لاکچری دارند که اگر یکی از آنها را بفروش برسانند هزینه ساخت یک مدرسه در روستا تامین خواهد شد. ساخت این مدرسه می‌تواند ۲۵۰ شغل ایجاد کند. مشاور نوبخت می‌گوید: اگر در شرایط تنگنای مالی هستیم اول باید مسئولان این را احساس کنند و بعد مردم که در حال حاضر این چنین نیست اگر خوب عمل کنیم کشور ما به نقطه ای خواهد رسید که بدون فروش نفت می‌تواند خودش را اداره کند.

در حال حاضر هزینه‌های جاری دولت ۷۹ درصد است که ۷۰ درصد آن صرف حقوق می‌شود. بنابراین به نظر می‌رسد هزینه‌های جاری دولت غیر قابل کاهش است اما وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها با شفافیت بودجه و افزایش نظارت و اعمال صرفه جویی می‌توانند بخش زیادی از هزینه‌های جاری خود را صرفه جویی کرده و بودجه اضافه آمده از سالهای قبل را به جای حیف و میل کردن صرف امورات آینده وزارتخانه خود نمایند.