بایدها و نبایدهای روحانی در سال ۹۸

دو سال از دولت دوم روحانی درحالی که امیدهای بسیاری نسبت به آن وجود داشت، گذشت و او به تدریج وارد سومین سال از دولت دوم خود می شود. حسن روحانی در دور دوم در حالی به صحنه آمد که رسالتی به مراتب سنگین تر در قبال جامعه ایران بر دوش داشت اما از همان بدو راه به دلیل تغییر مواضع ناشی از فشار تندروها و پشت کردن به برخی از برنامه‌ها به ویژه در حوزه سیاست داخلی و خارجی نشان داد که پیروزی آن طور که خود شعار می داد و مردم انتظار داشتند آسان نیست و برای ایستادگی در برابر فشارها ناگزیر باید مانع‌های بسیاری را پشت سر گذاشت. 

به هر روی، امروز در روزهای پایانی از سال ۹۷ سخن از برنامه‌های بر زمین مانده و محقق شده و نیز اولویت‌های دولت تدبیر و امید در سال ۹۸ است که در این نوشتار به آن پرداخته شده است. 

مروری بر وعده‌های انتخاباتی ۹۶

۱- هر آن چه را که در رابطه با آزادی می‌گویند عملی و شدنی است فقط شما پای صندوق‌های آرا بیایید.

۲- می‌خواهیم دولتی را تشکیل بدهیم که تابع نظرات ملت ایران باشد.

۳- ما دولت اصلاحات، اعتدال و اصولگرایی معتدل را تشکیل می‌دهیم.

۴- ما در انتخابات آمده‌ایم تا به بداخلاقی پایان بدهیم و به خشونت ورزان و افراطیون بگوییم دوره شما تمام شده است.

۵- با همین دکتر ظریف مابقی تحریم‌ها را هم برخواهیم داشت.

۶- ما تنش را دوست نداریم. ما ایران آرام را می‌خواهیم. ما در این مدت قدم‌هایی را باهم برداشتیم و باید قدم‌هایی را باهم در آینده برداریم. این سخنان و به اضافه اجرای حقوق شهروندی، استفاده از زنان در پست‌های کلان مدیریتی کشور، رفع تبعیض قومیتی، بهبود روابط با جامعه جهانی شعارهای روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ بود. 

قفل‌های گشوده شده و نشده سیاسی

روحانی از آغاز دولت دوازدهم چرخش موضع ۱۸۰ درجه ای داد و او از همان ابتدا به نحوی با عدم بکار گیری اصلاح طلبان آن طور که باید در دولت دوازدهم راه خود را از این جریان به عنوان حامیان اصلی خود در انتخابات جدا کرد.

روحانی همچنین با نحوه چیدمان کابینه وعدم به کارگیری زنان و جوانان در پست‌های کلان مدیریتی تا حدودی به وعده‌های خود پشت کرد. او نه تنها که نتوانست به تندروی در دولت دوم خود پایان دهد بلکه در مواردی نیز تحت فشار این جریان حتی با آنها همراه شد. روحانی نه تنها که نتوانست با ظریف وزیر خارجه اش همه تحریم‌ها به ویژه تحریم آمریکا را در دولت دوم خود لغو کند بلکه برعکس در دومین سال از دولت تدبیر و امید با خروج آمریکا از برجام، تحریم‌های هسته ای این کشور علیه ایران به یکباره بازگشت و به تبع آن برجام با آینده ای مبهم روبرو شد. در واقع در دولت دوم حسن روحانی به دلیل مواضع محافظه کارانه رئیس جمهور، بسیاری از وعده‌ها همچنان بر زمین مانده است و به ندرت می توان شاهد تحقق وعده‌های روحانی در دولت دوم او بود. به طورمثال پس از افزایش انتقادات نسبت به او در عدم استفاده از زنان توانمند در دولتش، در پست‌های میانی معاونت در فرمانداری‌ها، استانداری‌ها و وزارتخانه‌ها از بانوان استفاده کرده است. علاوه بر این، منشور حقوق شهروندی دولت تدبیر و امید به دلیل عدم پشتوانه و ضمانت اجرایی به مرحله عمل نرسید. 

سخنرانی روحانی در هفته پایانی سال ۹۷

حسن روحانی که در دولت دوم خود به دنبال بهبود مشکلات سیاست داخلی از جمله گفت وگوی ملی، توسعه نقش آفرینی زنان و جوانان در دولت، در کنار مسائل خارجی بود حتی در هفته پایانی از سال ۹۷ در موارد بسیاری، سخنان خود را به مسائل اقتصادی و تحریم‌های آمریکا اختصاص داد، تنها نکته قابل توجه در اظهارات اخیر رئیس جمهور این بود که دولت به دنبال بهبود روابط با همسایگان در منطقه است.

بر این اساس، او در هفته پایانی سال ۹۷ در جمع مردم کنگان با اشاره به سفرش به عراق و روابط صمیمی با این کشور اظهار کرد: « ما می‌خواهیم این رابطه صمیمی را با همه همسایگان خود داشته باشیم، ما علاقمندیم با همه همسایگان خود رابطه خوبی داشته باشیم، اگر با برخی از همسایه‌ها هم مشکلی هست، این مشکل از طرف آنها آغاز شده است ما با همسایگان خود از جمله قطر، عمان، ترکیه، آذربایجان، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان رابطه خوبی داریم و می‌خواهیم با همه همسایه‌ها وجود داشته باشد. از نظر ما شیعه و سنی، شمال خلیج فارس یا جنوب خلیج فارس مهم نیست هدف ما باید توسعه و پیشرفت همه منطقه باشد» در ادامه برای بررسی بیشتر، وعده‌های بر زمین مانده حسن روحانی و وعده‌هایی که باید در سال آتی محقق شود را با کارشناسان مورد بحث قرار دادیم که آن را می خوانید.

مطالبات محقق شده در دولت دوازدهم

محمد صادق جوادی حصار فعال سیاسی اصلاح طلب و استاد دانشگاه درباره وعده‌های محقق شده روحانی در دو سال اخیر به آفتاب یزد گفت: روحانی در انتخاب وزیر زن در دولت دوم خود با مشکلات بسیاری روبرو بود اما او همه وزارتخانه‌ها و استانداری‌ها را به انتخاب یک معاون زن مکلف کرد. این خود اقدام بزرگی محسوب می شود. البته این مهم با توجه به وعده‌های روحانی کافی نیست و او همچنان زمان برای بهره گیری بیشتر از توانایی زنان در دولت خود دارد.

اما در مجموع، این رویدادها در حوزه زنان رضایت بخش بود. او افزود: دولت دوازدهم در حوزه‌هایی مانند حقوق شهروندی، مواجهه با جریان‌های تمامیت خواه، کنترل رفتارهای ضد قانونی در مواردی موفق و در بخش‌هایی هم ناموفق عمل کرده است. در حوزه شفافیت بخشی در بودجه و کارگزاران دولت و داد و ستدهای بین جناحی به ویژه در حوزه شفافیت مالی علیرغم همه فشارها عملکرد بسیار مطلوبی داشت. این فعال سیاسی اصلاح طلب ادامه داد: اگرچه حقوق شهروندی در نهایت اجرایی نشد اما به عنوان یک مطالبه ملی و مردمی از سوی دولت مورد پیگیری قرار گرفت. اما باید بیش از این تلاش کند. جوادی حصار اظهار کرد: در عرصه بین‌المللی با توجه به فشارهای بسیاری که آمریکا و همچنین مخالفان داخلی برای ناکام گذاشتن برجام به کشور وارد کردند باز هم دولت مقاومت‌های ستودنی برای حفظ دستاوردهای برنامه جامع اقدام مشترک از خود نشان داد. اما مخالفان، برجام را تنها به عهد شکنی‌های آمریکا خلاصه کردند.

او ادامه داد: در حالی که برجام دستاوردهای بسیاری برای کشور به دنبال داشت اما مخالفان در داخل و خارج درصددند که ایران را از نتایج دراز مدت برجام محروم کنند. واقعیت این است که در ۲۰ سال آینده و بعد از اجرای کامل برجام، ایران به یک قدرت جهانی هسته‌ای و نظامی در منطقه تبدیل خواهد شد که هیچ بهانه حقوقی از سوی سازمان ملل هم برای پیشگیری از آن وجود نخواهد داشت. در ادامه عبدالله ناصری درباره دستاوردهای دولت روحانی طی دو سال اخیر به آفتاب یزد می‌گوید: قدرت روحانی صددرصد نیست، تیم رسانه‌ای او در دوران انتخابات تصویر واقعی از دخالت و تصرف برخی نهادها در مطالبات مردم ارائه نداد به همین دلیل هم انتظارات مردم از دولت افزایش یافت.

او ادامه داد: طی دو سال گذشته مطالبات رای دهندگان هم به سمت مسائل اقتصادی چرخش پیدا کرده است. از این رو تصویر کلی نسبت به دولت دوم روحانی این است که او در مجموع به وعده‌های انتخاباتی اش عمل نکرده که بخشی از این تصویر حقیقی و بخشی نیز نادرست است. عدم تحقق مطالبات عمومی به ناشی گری دولت باز می‌گردد.

این فعال سیاسی اصلاح طلب اظهار کرد: دولت روحانی در مواردی حتی نتوانست دستاوردهای خود را به خوبی برای مردم به تصویر بکشد. به طور مثال، حکم دیوان بین المللی لاهه درباره شکایت ایران مبنی بر انسداد دارایی‌های کشورمان در ایالات متحده به نفع تهران صادر شد که این اتفاق بسیار بزرگی به حساب می آمد و حتی با ملی شدن صنعت نفت هم قابل مقایسه است اما دولت و وزارت خارجه به سادگی از کنار این مسئله گذشت و اهمیت این موضوع مثل برجام برای مردم تدوین نشد. 

ناصری اضافه کرد: در سفر اخیر روحانی به عراق اتفاق بسیار مطلوب، تایید دوباره بیانیه ۱۹۷۵ الجزایر بود. حال آنکه نخست وزیر قبلی عراق حیدر العبادی چندان به این توافق پایبند نبود. اما وزارت خارجه دولت روحانی توانست کاری کند که عراق بیانیه ۱۹۷۵ را به عنوان معاهده مرزی به رسمیت بشناسد. در نهایت دو کشور به توافق رسیدند که بعد از ۴۰ سال اروند رود را لایروبی کنند. این اتفاقات بسیار مهم و خوشایند است اما دولت روحانی به دلیل عملکرد منفعلانه اش حتی در مواردی که دستاورد مطلوبی داشت، بازهم سکوت کرد. 

اولویت‌های دولت در سال پیش رو

جوادی حصار با اشاره به اینکه دولت باید در سال پیش رو به دنبال انسجام بخشی درونی کشور و ایجاد امید و نشاط در میان مردم که آنهم با کنترل تورم و رونق اقتصادی باشد، گفت: دولت باید به رونق تولید کمک و رکود و تروم را کنترل کنند و امید را به مردم برگرداند تا در انتخابات سال ۹۸ شاهد مشارکت حداکثری مردم باشیم. چراکه انتخابات آتی می تواند نمادی از رفتار فکورانه سیاسی جامعه باشد. او همچنین ادامه داد: دولت باید اتحادیه اروپا را از طریق تداوم رفتار اقتصادی و اجرای « اف.ای.تی.اف» با ایران هماهنگ کند و اجازه ندهد این اتحادیه تحت فشار آمریکا به سمت ایالات متحده تمایل پیدا کند.

عبدالله ناصری فعال سیاسی اصلاح طلب درباره اولویت‌های سیاسی دولت حسن روحانی در سال ۹۸ گفت: روحانی باید در پیام نوروزی خود یک عذرخواهی صادقانه بابت اهمال و کم کاری‌های دولتش از مردم کند. او افزود: از منظر بسیاری از کنشگران سیاسی و اقتصادی، سال ۹۸ بسیار سخت است به همین دلیل روحانی باید همراه با عذرخواهی صادقانه اش از مردم در ابتدای سال جدید یک خانه تکانی جدی در قوه مجریه انجام دهد.