تركان: دادن درآمد گرانی بنزین به ۶۰ میلیون نفر یعنی کشک!

«قیمت بنزین» و «ناآرامی در شهرهای مختلف»؛ دو کلیدواژه‌ای که برای پاسخ به پرسش‌های مطرح شده حول این دو موضوع به سراغ اکبر ترکان، مشاور سابق رییس‌جمهوری رفتیم تا دیدگاه او را درباره اتفاق‌های اخیر در ایران جویا شویم. به عقیده او «برای بازگشت آرامش کامل به کشور باید اعتمادسازی کرد، یعنی مردم باید ببینند که اقدام جبرانی دولت به‌سرعت درحال انجام است.»

افزایش قیمت بنزین و اعتراض‌های مردمی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ مشکل دقیقا چیست؟

نکته مهم اعتماد است. این موضوع دو وجه دارد؛ بازگشت منابع حاصل از اصلاح سیستم به مردم، یک جنبه است، بخش دیگر قضیه ایجاد بی‌اعتمادی است؛ مردم می‌گویند فردا این بسته حمایتی دولت قطع می‌شود، این‌ها موجب بی‌اعتمادی و استقبال نکردن مردم از اجرای چنین طرح‌هایی می‌شود. اصل موضوع، بالا بردن درجه اعتماد است. نباید به مردم دروغ گفت، وقتی برای مدتی حرف‌هایی بزنید و بعد عمل نکنید «دروغگویی» و «اعتماد نکردن» به میان می‌آید.

از نظر شما این طرح چگونه اجرا می‌شد، بهتر بود؟

حذف کارت سوخت از ابتدا اشتباه بود. باید مردم با همان روش سهمیه‌بندی زندگی می‌کردند بعد قیمت اول و قیمت دوم تعیین می‌شد.

به نظر شما عرضه کالا به‌جای پول نفت یا ارایه کارت‌هایی برای خرید کالا می‌تواند در چنین وضعیتی به معیشت مردم کمک کند؟

بله، در کشورهای دیگر از جمله ایالات‌متحده، بن غذایی به‌صورت کارت الکترونیک ارایه می‌شود که امکان خرید مواد غذایی از فروشگاه‌ها را برای مردم فراهم کرده و البته راهکار خوبی هم هست چراکه پول نقد ممکن است در سفره مردم نیاید یا خانواده‌هایی که بدسرپرست هستند یا خانواده‌هایی که از اقشار به شدت ضعیف مالی هستند و دریافت پول نقد تاثیر چندانی بر زندگی‌شان نمی‌گذارد.

برنامه دولت مبنی بر اینکه «با افزایش قیمت بنزین درآمد حاصل از آن به خانوارها با درآمد پایین بازگردانده می‌شود»، چه توجیهی دارد؟

مابه‌التفاتی درآمدی از این طرح وجود دارد؛ اگر این مابه‌التفاوت را به اقشار ضعیف جامعه بدهند در جامعه اقدام جبرانی اتفاق خواهد افتاد اما اگر بگویند می‌خواهیم این درآمد را به ۶۰میلیون نفر بدهیم یعنی کشک! درحالی که بسته حمایتی باید فقط به ۵۰درصد از اقشار ضعیف مالی تعلق بگیرد با این هدف که این جمعیت، متوجه این حمایت دولتی شوند. وقتی بسته ۶۰میلیون را شامل می‌شود یعنی این درآمد به خانواده‌های پردرآمد هم خواهد رسید. ۵۰درصد ضعیف حدود ۴۰میلیون نفر از ایرانی‌ها را دربرمی‌گیرد. پس از آن، طرح باید به صورت واقعی و عملی اجرا شود تا مردم معنای تحقق عدالت اجتماعی را متوجه شوند چراکه هر چقدر اعتماد بالاتر برود پذیرش حرف‌ها برای مردم راحت‌تر خواهد شد.