‌بدنام‌ترین چهره آلمان در جنگ اوکراین / چه کسی ژرمن‌ها را به روسیه وابسته کرد؟

صدراعظم اسبق آلمان در سخنانی از آمادگی خود برای میانجی‌گری میان روسیه و اوکراین با هدف پایان دادن به جنگ کنونی خبر داد. گرهارد شرودر، صدراعظم اسبق آلمان در گفت‌وگو با روزنامه نیویورک‌تایمز اظهار کرد که وی همچنان آماده میانجی‌گری در جنگ اوکراین است. وی گفت: «من معتقد هستم که این جنگ اشتباه است و همیشه این را گفته‌‌ام. آنچه ما درحال حاضر می‌‌توانیم انجام دهیم، برقراری صلح در سریع‌‌ترین زمان ممکن است.»

شرودر که از روابط خوبی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه برخوردار است. همچنین افزود: «من همیشه به منافع آلمان خدمت کرده‌‌ام. من کاری را که از دستم برمی‌‌آید، انجام می‌‌دهم و دست‌‌کم یک طرف وجود دارد که به من اعتماد دارد.» وی ادامه داد: «می‌‌توانم بگویم که پوتین علاقه‌‌مند به پایان دادن به جنگ است؛ اما اتفاق به این راحتی نیست و نکاتی وجود دارد که نیاز به توضیح دارند.» صدراعظم پیشین آلمان همچنین خاطرنشان کرد: «چه از نظر سیاسی و چه از نظر اقتصادی نمی‌‌توان کشوری مانند روسیه را برای دوره طولانی منزوی کرد.» شرودر همچنین گفت: «صنعت آلمان به مواد خامی نیاز دارد که در اختیار روسیه است. این فقط محدود به نفت و گاز نیست و خاک‌‌های کمیاب را نیز شامل می‌‌شود. اینها مواد خامی هستند که به سادگی قابل تعویض و جایگزین نیستند.»

شرودر کسی است که در هفته‌های پایانی حکومت خود با تاسیس خط لوله گازی که هم‌‌اینک بسیار جنجالی شده است، موافقت کرد. پوتین یک‌‌بار با او شوخی کرده و به وی گفته بود: «آیا می‌‌ترسی برای ما کار کنی؟!» هرچند که این شوخی جدی شد و او یک شغل در روسیه پذیرفت.

در شرایطی که پوتین اکنون جنگی سخت را در اوکراین به راه انداخته است، تمام آلمان در حال تجدید نظر در روابط با روسیه است که - با وجود سال‌ها هشدار از سوی ایالات متحده و متحدان اروپای شرقی - آلمان را عمیقا به گاز روسیه متکی کرده و به پوتین دست برتر داده است تا اهرم فشار بر اروپا را برای خود حفظ کند.

این وابستگی از آن ناشی می‌‌شود که برای سال‌های طولانی در بین روزنامه‌‌نگاران، سیاستمداران و مردم آلمان این نکته جا افتاده بود که ارتباط اقتصادی با روسیه، آلمان را امن‌‌تر می‌‌کند و در عین حال نیز از منافع آن بهره می‌‌برد. شرودر هم در این عقیده تنها نبود؛ اما امروز او تبدیل به برجسته‌‌ترین چهره آن دورانش شده که اشتباه محاسباتی انجام داده است. نام او به این دلیل برجسته شده است که وی نه تنها تاکنون ابراز پشیمانی نکرده، بلکه میلیاردها دلار هم سود به جیب کرملین ریخته است. روابط نزدیک شرودر با پوتین او را در کشورش بدنام کرده است؛ جایی که بسیاری از او به‌دلیل استفاده از نفوذ و ارتباطات خود در دو دهه گذشته برای ثروتمند شدن به قیمت هزینه کردن آلمان، از او انتقاد می‌‌کنند. نوربرت روتگن، قانون‌گذار محافظه کار، وزیر و باز سابق قدیمی می‌‌گوید: «او از شهرت و نفوذ دفتر صدراعظم استفاده کرد و خود را به‌عنوان عاملی برای منافع روسیه معرفی کرد تا ثروتمند شود.»

در مصاحبه‌ها، شرودر که اکنون ۷۸ سال دارد، بدون کم و کاست حرف می‌‌زد، شوخی می‌‌کرد؛ اما در اصل استدلال می‌‌کرد که اگر او ثروتمند شده است، پس کشورش هم رشد کرده و ثروتمند شده است. او می‌‌گوید: «همه آنها در ۳۰ سال گذشته با وی همراهی کردند. همه این را می‌‌دانند.» شرودر که می‌‌گوید اکنون از پوتین فاصله گرفته است، مدت‌ها او را مرتب می‌‌دید و با وی دیدار داشت و الان مدعی است که قصد دارد میانجی پایان جنگ بین اوکراین و روسیه باشد. شرودر همچنین از درخواست‌‌ها برای استعفا از هیات‌مدیره شرکت انرژی روسیه امتناع کرد و حتی در این زمینه به سخن اولاف شولتز، یکی از اعضای حزب سوسیال دموکرات که هم‌‌اینک صدراعظم آلمان است، گوش نداده است.

اتکای آلمان به گاز روسیه قبل از شروع حمله روسیه به اوکراین در فوریه، از ۳۹درصد در سال ۲۰۱۱، به ۵۵ درصد افزایش یافت که به موجب آن آلمان روزانه ۲۰۰میلیون یورو یا حدود ۲۲۰ میلیون دلار به روسیه پرداخت می‌‌کرد. این امر به پوتین کمک کرد تا شاید یکی از ثروتمندترین مردان جهان شود، اقتصاد ضعیفش را تقویت کند و او را قادر ساخت و به او جسارت داد تا برنامه‌های جاه‌طلبانه خود را دنبال کند. حتی زمانی که پوتین در پاییز گذشته در حال جمع‌‌آوری نیرو در مرز اوکراین بود، شرودر از رهبر روسیه در سوچی، یکی از مکان‌‌های مورد علاقه پوتین دیدار کرد.

یکی از مصاحبه‌‌کنندگان نیویورک‌‌تایمز در خصوص این دیدار می‌‌نویسد: عکس تلفن همراهی که شرودر از آن دیدار به من نشان داد، دو مرد را نشان می‌‌دهد که به یکدیگر لبخند می‌‌زنند. پوتین با لباس قرمز هاکی و شرودر با پیراهن و کت آبی روشن.» از او پرسیدم که درباره چه چیزی صحبت کردند، او به من گفت: «فوتبال.»

شرودر از جنگ فاصله می‌‌گیرد، البته نه از خود پوتین. من درباره فجایع بوچا در حومه کی‌‌یف پرسیدم. شرودر گفت: «این باید مورد بررسی قرار گیرد.» اما افزود که فکر نمی‌‌کند این دستورات از طرف پوتین صادر شده باشد، بلکه از یک مقام پایین‌‌تر باید باشد. شرودر گفت: «فکر می‌‌کنم این جنگ یک اشتباه بود و من همیشه این را گفته‌‌ام. آنچه اکنون باید انجام دهیم ایجاد صلح در سریع‌‌ترین زمان ممکن است.»

وی افزود: «من همیشه به منافع آلمان خدمت کرده‌‌ام. من کاری را که بتوانم انجام دهم، انجام می‌‌دهم.» او می‌‌گوید: یک طرف به وی اعتماد دارد؛ اما این طرف آلمان نیست. از زمانی که حمله روسیه به اوکراین آغاز شد، تمام کارکنان دفتر شرودر، از جمله رئیس دفتر و سخنگوی ۲۰ ساله وی که از دوران صدراعظمی‌‌اش در کنار او بودند، در اعتراض استعفا کردند. شرودر پیش از اینکه شاهد لغو حق شهروندی خود از هانوفر باشد، در اقدامی خودخواسته این کار را کرد. حتی زمانی که باشگاه فوتبال بوروسیادورتموند، خواستار بیانیه محکمی درباره پوتین شد، شرودر که از ۶ سالگی از آن حمایت می‌‌کرد، عضویت خود را لغو کرد. همچنین هم‌‌اینک صداها برای اخراج او از حزب سوسیال دموکرات‌‌ها بلندتر شده است.