روزنامه شرق/دولتمردان سرتاسر دنیا مشغول خفه‌کردن صدای کسانی هستند که کلمات آنها چالشی است برای قدرت دولتمردان. اما روز گذشته روز جهانی آزادی مطبوعات بود تا به این بهانه یک‌بار دیگر بر اصول اساسی آزادی بیان، دفاع از استقلال رسانه‌ها، تشویق و توسعه طرح‌هایی در حمایت از آزادی مطبوعات سراسر جهان تأکید شود و ادای احترامی باشد به همه روزنامه‌نگارانی که در این راه به حبس افتاده‌اند، به تبعیدی اجباری تن داده‌اند یا جان خود را در راه اطلاع‌رسانی و افشاگری از دست داده‌اند. روزی به نام روز آزادی مطبوعات در تقویم‌ها ثبت شده‌است اما همچنان صدها روزنامه‌نگار در زندان‌ها به سر می‌برند و گروهی از اهالی رسانه هم به‌واسطه همدستی با دولت‌ها و نظام‌ها در این عرصه یکه‌تازی می‌کنند.
انتقاد از تهدید رسانه‌های منتقد
روز گذشته و هم‌زمان با روز آزادی مطبوعات سازمان ملل متحد تهدید رسانه‌های منتقد در سطح جهان را مورد انتقاد قرار داد. «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل، دولت‌های جهان را فراخواند تا از رسانه‌های آزاد حمایت کرده و به سرکوب آنها پایان دهند. گوترش گفت این امر برای برخورد با روند فزاینده اطلاعات غلط در جهان ضروری است. گوترش در توییتر نوشت: «من در کنار روزنامه‌نگارانی که تحت فشارند ایستاده‌ام و خواهان پایان‌دادن به سرکوب آنها هستم. مطبوعات آزاد پیشرفت صلح و عدالت را برای همه به ارمغان می‌آورند».
«دیوید کی»، گزارشگر ویژه آزادی بیان سازمان ملل، هم گفت: «بسیاری از رؤسای دولت‌ها روزنامه‌نگاران را به چشم دشمن و خبرنگاران را به چشم شرور می‌بینند». «آنتونیو تایانی»، رئیس پارلمان اروپا، نیز به‌مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات در بروکسل گفت دموکراسی واقعی بدون آزادی رسانه‌ها وجود ندارد. تایانی افزود درحال‌حاضر روزنامه‌نگاران نه‌تنها در حکومت‌های اقتدارگرا، بلکه در کشورهایی که به‌عنوان کشورهای دموکراتیک شناخته می‌شوند نیز زیر فشارند. مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۱۹۹۳ روز سوم ماه می هر سال را به‌عنوان «روز جهانی آزادی مطبوعات» اعلام کرد. این تصمیم از قطع‌نامه همایش یونسکو در سال ۱۹۹۱ با عنوان «ارتقای آزادی مطبوعات در دنیا» که در آن رسانه‌های آزاد، فراگیر و مستقل یکی از اجزای ضروری جامعه دموکراتیک معرفی شده، نشئت گرفت.
ترکیه در صدر سرکوب
هم‌زمان بسیاری از فعالان رسانه‌ای و حقوق‌بشری از سیاست‌های سرکوبگرانه دولت ترکیه انتقاد کردند و سازمان عفو بین‌الملل هم در بیانیه‌ای از فشار و سرکوب دولت ترکیه انتقاد کرد و خواهان آزادی روزنامه‌نگاران در بند این کشور شد. به گفته عفو بین‌الملل، درحال‌حاضر در هیچ‌یک از کشورهای جهان به اندازه ترکیه روزنامه‌نگار زندانی وجود ندارد و مطبوعات آزاد در این کشور تا حد زیادی در محاق‌اند.
به گزارش این سازمان، از زمان کودتای نافرجام ۱٥ جولای ۲۰۱۶ دست‌کم ۱۵۶ دفتر رسانه بسته شده‌اند و دو‌هزارو ۵۰۰ نفر از روزنامه‌نگاران و دست‌اندرکاران رسانه‌ها در ترکیه کار خود را از دست داده‌اند. براین‌اساس پس از کودتا ۱۲۰ روزنامه‌نگار بازداشت شده‌اند که بسیاری از آنها همچنان بدون محاکمه در زندان به‌سر می‌برند؛ روزنامه‌نگاران زندانی از محاکمه‌های عادلانه محروم‌اند.
بر گفت‌وگوهای آنها با وکلایشان نظارت می‌شود یا سخنان آنها ضبط می‌شود. عفو بین‌الملل با بیان اینکه یک‌سوم دست‌اندرکاران رسانه‌های جهان که در زندان به‌سر می‌برند در ترکیه هستند، خواستار آزادی هرچه سریع‌تر روزنامه‌نگاران بازداشت‌شده در این کشور شده است. به گفته این سازمان مدافع حقوق بشر روزنامه‌نگاری مستقل در ترکیه در آستانه نابودی است. ترس از زندانی‌شدن کاملا آشکار است و در ستون‌های روزنامه‌ها و میزگردهای رادیو - تلویزیونی دیدگاه‌های انتقادی یا نادر یا بسیار ملایم شده‌اند.
یکی از نمونه‌های بی‌شمار روزنامه‌نگاران زندانی در ترکیه خبرنگار آلمانی ترک‌تبار، «دنیز یوجل» است. این روزنامه‌نگار از فوریه ۲۰۱۷ تاکنون در ترکیه زندانی است. او که گزارشگر «دی‌ولت» است، به اتهام تبلیغ تروریستی و فراخوان به قیام زندانی شده است؛ اتهاماتی که مأموران تاکنون برای اثبات آنها هیچ مدرک و دلیلی ارائه نکرده‌اند. باوجود اعتراضات گسترده آلمان، اردوغان گفت یوجل را هرگز آزاد نخواهد کرد.
عفو بین‌الملل همچنین به دشواری کار روزنامه‌نگاری در بنگلادش اشاره کرده و گفت مقامات بنگلادشی از روزنامه‌نگاران و وبلاگ‌نویسان این کشور در برابر گروه‌های مسلح تندرو محافظت نمی‌کنند. در بنگلادش شمار زیادی از روزنامه‌نگاران و وبلاگ‌نویسان به وسیله گروه‌های تندرو اسلام‌گرا کشته شده‌اند بااین‌حال، کسانی که مسئول این جنایت‌ها بوده‌اند مجازات نشده‌اند و حتی مقامات بنگلادشی قربانیان این حملات را مروج خشونت دانسته‌اند. افزون بر این در بنگلادش قوانین سرکوب‌گرانه‌ای وجود دارد که دولت براساس آنها به صداهای منتقد اتهامات جنایی می‌بندد.
گزارشگران بدون مرز نیز معتقدند آزادی اطلاع‌رسانی هرگز در جهان چنین در تهدید نبوده است. روز جهانی آزادی مطبوعات درواقع فرصتی است برای یادآوری لزوم آزادی بیان به افکار عمومی؛ لزوم برقراری مطبوعاتی آزاد، مستقل که برای عدالت و برابری و صلح تلاش می‌کنند نه برای پیشبرد برنامه‌ها و رویکردهای خطرناک و غیردموکراتیک نظام‌های سلطه.
- 19
- 5
