نقشه جدید ترامپ برای آمریکای لاتین

ناتو از لحظه تشکیل در ٤ آوریل ١٩٤٩میلادی تا امروز، به‌عنوان پیمانی در دوسوی آتلانتیک و بین جمعی از کشورهای موسوم به اروپای غربی و ایالات متحده آمریکا شناخته می‌شود. در پی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، کشورهایی چون جمهوری چک، مجارستان، لهستان، بلغارستان، استونی، لتونی، لیتوانی، رومانی، اسلواکی، اسلوونی، آلبانی، کرواسی و مونته‌نگرو نیز طی یک بازه زمانی نسبتا طولانی به این پیمان نظامی پیوستند. این درحالی است که تاکنون پیشنهادی مبنی بر عضویت کشوری خارج از دایره اروپا به این سازمان داده نشده و به نظر می‌رسد ترامپ با بازکردن پای برزیل به ناتو قصد دارد این باشگاه را از انحصار اروپایی‌ها خارج کند.

برزیل در نقش ژاندارم آمریکای لاتین

پیشنهاد ترامپ از آن‌جا حایز اهمیت است که ناتو متحدان غیرعضو متعددی در سراسر جهان دارد و این میان کلمبیا تنها کشور از منطقه آمریکای لاتین به شمار می‌رود که به‌عنوان متحد غیرعضو با ناتو همکاری دارد. متحدان غیرعضو ناتو در زمینه‌های مختلف با این سازمان همراهی می‌کنند اما ملزم به شرکت در اقدامات نظامی آن نیستند. از دیگر متحدان غیرعضو ناتو در جهان می‌توان به استرالیا، ژاپن، کره‌جنوبی، عراق، مغولستان، پاکستان و افغانستان اشاره کرد اما به نظر می‌رسد اصرار رئیس‌جمهوری آمریکا برای عضویت برزیل در ناتو چیزی بیشتر از یک حضور افتخاری است و ترامپ روی قابلیت‌های نظامی برزیل در منطقه همیشه حساس آمریکای جنوبی حساب ویژه‌ای باز کرده است. حسابی که اینک با حضور یک رئیس‌جمهوری راستگرا و دارای افکار ناسیونالیستیِ افراطی- همچون خود ترامپ- در کاخ ریاست‌جمهوری برزیل بعید است درست از آب درنیاید.

راه دور و دراز برای حضور در ناتو

اما نگاهی داشته باشیم به موانع حضور برزیل در پیمان آتلانتیک شمالی به‌عنوان عضو دایم. نخست این‌که ثبات دولت‌ در بزرگترین کشور آمریکای جنوبی رابطه مستقیمی با شرایط اقتصادی دارد و اگر بولسونارو فکری عاجل برای کسری بودجه وحشتناکی که از دولت‌های پیشین به ارث برده، نکند؛ عضویت در ناتو کم‌اهمیت‌ترین چالشی خواهد بود که در آینده با آن مواجه خواهد شد. از طرف دیگر پیوستن هر عضو جدید به پیمان آتلانتیک شمالی منوط به موافقت دیگر اعضای پیمان است و از همین‌رو بعید به نظر می‌رسد پدرخوانده‌های اروپایی ناتو دردسرهای حضور عضوی برخاسته از یک کانون بحران‌خیز مثل آمریکای جنوبی را به جان بخرند. برزیل به دلیل شکنندگی اقتصادش نمی‌تواند یک کمک مالی برای ناتو تلقی شود و اگر فرضا رئیس‌جمهوری راستگرایش یک درگیری نظامی با ونزوئلا را کلید بزند، دیگر کشورهای عضو ناتو مجبور خواهند بود براساس منشور پیمان فوق برای دفاع از برزیل وارد معرکه شوند که این قطعا مطلوب هیچ‌کدام از اعضا نخواهد بود. شاید درست به همین دلیل ترامپ بعد از طرح پیشنهاد عضویت برزیل در ناتو بلافاصله اضافه کرد که برای تحقق این امر مجبور است با خیلی‌ها صحبت کند!