از تماس‌های رازآلود تا ربودن بستگان؛ چین مصمم به بستن دهان اویغورهای خارج از کشور

سرکوب بی سابقه مسلمانان اویغور توسط دولت چین در ماه های اخیر بسیار خبرساز شده و به گفته برخی از اویغورها فراتر از مرزهای چین و استان سین کیانگ، استان غربی که اکثریت این اقلیت قومی و مذهبی در آن زندگی می کنند، بوده و به خارج از کشور نیز رسیده است. از دوران به قدرت رسیدن شی جین پینگ، چین عملیات ضدتروریسم گسترده ای را در این منطقه که اویغورها با نام ترکستان شرقی می شناسند راه اندازی کرده است.

این واکنش پارانویایی در واکنش به درگیری های قومی بین اویغورها و اکثریت چینی هان، در ده سال گذشته صورت گرفته است. حزب کمونیست چین، دین اویغورها- اسلام- را برای خود تهدید دانسته و آن را مترادف با تندروی مذهبی می داند. به همین دلیل، چین ظاهراً نیاز به کنترل افراد متعلق به این اقلیت که در خارج از کشور زندگی می کنند را نیز احساس می کند و آن ها را تهدیدهایی می داند که در صورت بازگشت به کشور برای آن دردسرساز خواهند شد.

اسناد محرمانه ای که ماه گذشته به بیرو درز کرده و منتشر شدند نشان می دهد که مقامات منطقه ای چین تمامی شهروندان خارجی با هویت اویغور را هر کجا در جهان باشند تحت نظر دارند. در یکی از بولتن های دولتی چنین نوشته شده است: «برای آن هایی که هنوز خارج از کشور زندگی کرده و مشکوک بودن به تروریسم را در مورد آن ها نمی توان به طور قطع رد کرد، کنترل مرزی حضوری به صورت دستی انجام خواهد شد تا اطمینان حاصل شود که به محض عبور از مرز دستگیر شوند». در ادامه این بولتن، با اشاره به کمپ های بازداشت بسیار امنیتی در منطقه اویغورنشین سین کیانگ، جایی که زندانیان می گویند مورد شکنجه فیزیکی و روحی قرار گرفته اند، چنین گفته می شود: «برای کسانی… که نمی توان ارتباطشان با تروریسم را به طور قطع رد کرد، باید ابتدا تحت آموزش متمرکز و آموزش برای ارزیابی قرار گیرند».

خانواده و دوستانی که عواقب را تحمل می کنند

افراد مختلفی از اویغورهایی که در خارج از چین زندگی می کنند ادعا کرده اند که دولت چین بدون اینکه نیاز باشد آن ها را به درون خاک خود بکشند، آن ها را تهدید می کند. روشن عباس، یک فعال اویغور که در ویرجینیا زندگی می کند، سپتامبر گذشته دریافت که خواهرش توسط مقامات سین کیانگ و تنها ۶ روز پس از اینکه عباس از نقض حقوق بشر توسط مقامات چینی انتقاد کرده بود دستگیر و به مکان نامعلومی برده شد است. این فعال زن هنوز هیچ اطلاعی از سرنوشت یا مکان نگهداری خواهرش ندارد.

وی در این باره چنین گفته است: «دولت چین در واقع او را به خاطر صحبت های من در مورد نقض هولناک و بی محابای حقوق بشر توسط دولت چین به گروگان گرفته است. این ماجرا به خواهر من محدود نمی شود. چین بستگان اویغورهای خارج از کشور را در خاک خود اذیت و آزار می کند و آن ها را با این انتخاب دردناک مواجه می سازد: در مورد نقض هولناک حقوق بشر ساکت بمانید یا اینکه خانواده و دوستانتان عواقب انتخاب شما برای صحبت کردن در این مورد را تحمل خواهند کرد. من نمونه ای از این موضوع هستم».

بهرام سینتاش و پدرش، قربان محمود در فوریه ۲۰۱۷ در واشنگتن

عباس تنها اویغور ساکن خارج از چین نیست که در سین کیانگ به خاطر کارهایش در خارج از منطقه تنبیه شده است. بهرام سینتاش، یک اویغور آمریکایی که ساکن ویرجینیا است از اکتبر ۲۰۱۸ برای آزادی پدرش از کمپ های بازداشت اویغورها در سین کیانگ تلاش می کند. او از طریق رسانه های اجتماعی از دولت چین خواسته در مورد شرایط و محل نگهداری پدرش، که یک ویراستار بازنشسته است، به او اطلاع دهند. سینتاش از سال ۲۰۰۸ در ایالات متحده زندگی می کند اما تا سال ۲۰۱۵ برای دیدن خانواده و بستگانش هرازچندگاهی به سین کیانگ می رفت، زمانی که پاسپورت چینی او بدون توضیح و دلیل خاصی ضبط شد.

همان سال، او شرکتی در شهر اورومچی، پایتخت استان سین کیانگ، تاسیس کرد تا تجهیزات ورزشی و برنامه آموزشی در اختیار ساکنان اویغور منطقه قرار دهد. وی اگر چه برای امنیت کارکنانش به اسم این شرکت اشاره ای نکرده اما گفت که کسب و کار خوبی در اورومچی راه انداخته و نزدیک به یک میلیون دلار درآمد داشته است. این موفقیت تجاری در اکتبر ۲۰۱۸ و تنها دو روز پس از صحبت های سینتاش با رادیو آزادی آسیا در مورد مفقود شدن پدرش برای بار اول به پایان رسید. چندین افسر پلیس به دفتر شرکت سینتاش در اورومچی رفته، از تمام نقاط شرکت عکس گرفته و به کارکنان او گفتند که هر چه سریع تر آنجا را ترک کنند. مدت کوتاهی پس از این یورش، نیروهای پلیس همکاران او را مورد بازجویی قرار داده و دفتر شرکت، انبار و حساب شبکه های اجتماعی آن را بستند.

قربان محمود، پدر بهرام سینتاش

سینتاش می گوید که از آن زمان به بعد هیچ مراوده مالی با شرکت خود نداشته و نتوانسته با شرکای اقتصادی، همکاران یا مشتریانش در سین کیانگ تماس و ارتباطی داشته باشد. وی ادعا می کند که خبر بسته شدن شرکتش را از یکی از مشتریانش شنیده و مقامات رسمی سین کیانگ هیچ توضیحی به او در این باره نداده اند. مادرش نیز به خاطر ترس از به دردسر افتادن، سال گذشته پسرش را در اپلیکیشن وی چت بلاک و ارتباط خود را با وی قطع کرده است. در تمام این مدت تماس های سینتاش با مقامات محلی برای اطلاع از سرنوشت پدرش نیز بی جواب باقی مانده اند.

تماس های خودکار اسرارآمیز و پیام های فیسبوکی

در حالی که برخی از اویغورهای ساکن خارج از کشور تماس تلفنی با خانواده هایشان را از دست داده اند، برخی دیگر پیام هایی تهدیدآمیز از افراد چینی زبان دریافت می کنند. گلی محسوت، یک زن متعلق به اقلیت اویغور چین است که در اوتاوا، کانادا زندگی می کند و ادعا کرده که در هفته های اخیر چندین تماس تلفنی خودکار از یک مامور با زبان چینی دریافت کرده است. تماس گیرنده زن بوده، خود را از مقامات سفارت چین معرفی کرده و از وی خواسته که برای تحویل گرفتن یک سری مدارک به سفارت چین در کانادا برود. محسوت می گوید اگر چه وی این شماره ها را بلاک کرده اما همچنان با شماره های دیگر تماس های اتوماتیک دریافت می کند.

مشخص نیست که شماره تلفن محسوت چگونه به دست این مامورین افتاده، اسناد اشاره شده چه بوده و چرا وی چنین تماس هایی را دریافت می کند. اوایل سال جاری، محسوت از صحبت های مقامات چین مبنی بر اینکه اکثر اویغورهای بازداشت شده در کمپ های نگهداری این اقلیت قومی-مذهبی را آزاد کرده به شدت انتقاد کرده و در گفتگو با فرانس پرس گفت که او می داند برادرزاده و دو تن از دوستانش هنوز در این بازداشتگاه ها نگهداری می شوند. سفارت چین در اوتاوا گفته که تماس های خودکار ادعایی مسحوت «کلاهبرداری تلفنی» بود و تماس گیرندگان را «قانون شکنانی که از ابزارهای تکنولوژیکی برای جعل شماره های تلفن و جا زدن خود به عنوان سفارت و کنسول استفاده می کنند» عنوان کرده و ادعا می کند که این سبک از کلاهبرداری تنها مختص به گروه قومی یا مذهبی خاصب نبوده است.

حدود ۳۰ نفر از اقلیت اویغور که در نروژ زندگی می کنند نیز در یک ماه گذشته تماس های تلفنی خودکار از شماره تلفن هایی مرتبط با سفارت چین در اسلو دریافت کرده اند. یکی از این اویغورها که اکنون شهروند نروژ است می گوید که بعد از شرکت در یک راهپیمایی اعتراضی ضد چین در اول اکتبر گذشته این تماس ها را دریافت کرده است.

سفارت چین در اسلو نیز این ادعاها را به شکل قبلی رد کرده و گفته که این تماس ها بخشی از یک کلاهبرداری بوده است. برخی از اویغورهای ساکن فرانسه و ایالات متحده نیز گفته شده که در تماس از جانب سفارت چین در کشورهای خود، از آن ها اطلاعاتی مانند شماره پلاک خودرو، جزییات حساب های بانکی، تصویر مدارک شناسایی و مدارک ازدواج خواسته شده و آن ها را تهدید کرده اند که در صورت ارائه ندادن این مدارک، خانواده های آنان در سین کیانگ به دردسر خواهند افتاد.

سینتاش همچنین می گوید که پیام هایی به زبان چینی در مورد آسیب رساندن به خانواده اش دریافت کرده است. در ژانویه ۲۰۱۹، وی در پاسخ به کامنتی که به زبان اویغوری در صفحه شخص دیگری گذاشته بود یک پیام تهدیدآمیز در حساب فیسبوکی خود دریافت کرد که چنین می گفت: «تو پسر خوب حزب کمونیست چین هستی. پدرت همین الان آزاد شد. فکر می کنم که می توانی به فروش پودر سفیدت [ایموجی گریه] ادامه بدهی. به شدت از تو حمایت می کنم». سینتاش می گوید که این موضوع به فروش مکمل های ورزشی اشاره داشته است.

پروفایل فردی که این کامنت را گذاشته به نام یک اسم چینی بوده و عکس پروفایل نیز یک زن جوان چینی را نشان می دهد. این اکانت اکنون به طور کلی حذف شده است. سینتاش درباره این پیام چنین می گوید: «چیزی که از این کامنت فهمیدم این بود: به فرمانبرداری از حزب کمونیست چین ادامه بده و دهانت را ببند. پدرت در دست ماست». ارعاب مردم در شبکه های اجتماعی تاکتیک جدیدی نیست که دولت چین اتخاذ کرده است. بر اساس گزارشی که در سال ۲۰۱۶ توسط دانشگاه هاروارد منتشر شد، وزارت پروپاگاندای این کشور به بیش از دو میلیون نفر حقوق می پردازد تا پست هایی در دفاع از دولت در شبکه های اجتماعی گذاشته و به منتقدان حمله کنند. این افراد با عنوان «وومائو دنگ» شناخته می شوند که به معنای «حزب پنجاه سنتی» است که به مقدار پولی که برای هر پست به آن ها پرداخت می شود اشاره دارد.

«مادرت مرده است»

یک مورد تهدید عجیب دیگر دولت چین نسبت به کسانی که در خارج کشور بر علیه این کشور صحبت می کنند در اواخر اکتبر گذشت رخ داد زمانی که سینتاش و گروهی دیگر از فعالان اویغور ساکن ایالات متحده یک تجمع اعتراضی را در مرکز شهر واشنگتن دی سی راه اندازی کردند. در حالی که سینتاش و ۱۳ نفر دیگر پلاکاردهای اعتراضی در دست داشته و با شعارهای خود دولت چین را مورد انتقاد قرار می دادند، یک مرد چینی متعلق به اکثریت هان به سمت آن ها رفته و پنج بار گفت: «مادرت مرده است».

سینتاش می گوید که این مرد از طرفداران حزب کمونیست چین بوده و می توانسته هر چیزی به آن ها بگوید اما عبارت «مادرت مرده است» را انتخاب کرد. این جمله برای سینتاش که از فوریه ۲۰۱۸ هیچ تماسی با مادر و دیگر اعضای خانواده خود نداشته بود بسیار ترسناک بود. سینتاش می گوید که این تهدیدات باعث نخواهند شد که او و دیگر اویغورهای ساکن خارج از کشور از انتقاد از سیاست های سرکوبگرانه دولت چین نسبت به مسلمانان اویغور دست برداشته و سکوت اختیار کنند.