بعد از يک دوره روابط پر‌تنش ميان عربستان سعودي و لبنان، رياض حالا به دنبال بهبود رابطه خود با بيروت است تا شايد از اين طريق بتواند نفوذ خود در اين کشور را افزايش دهد و از اين رهگذر در انتخابات پارلماني آتي لبنان هم تأثيرگذار باشد. تنش ميان دو طرف در ماه نوامبر و با استعفاي پرحاشيه سعد حريري، نخست‌وزير لبنان، در عربستان به اوج رسيد؛ اما روز گذشته هيئتي از مقامات عالي‌رتبه عربستاني با هدف بهبود رابطه اين کشور با لبنان وارد بيروت شدند. نزار العلولا، سرپرست هيئت عربستاني، روز گذشته و در آغاز سفر چهارروزه به لبنان، بلافاصله بعد از رسيدن به فرودگاه بيروت با ميشل عون، رئيس‌جمهوري لبنان، ديدار کرد.
آن‌طور که يکي از مقامات رسمي به روزنامه ديلي‌استار گفته است، دو طرف ساعت سه بعدازظهر به وقت محلي در کاخ بعبدا (کاخ رياست‌جمهوري لبنان) با يکديگر ديدار کردند و درباره روابط لبنان- عربستان سعودي و تحولات منطقه گفت‌و‌گو کردند. به گفته اين منبع، العلولا همچنين مأموريت دارد که نامه ملک سلمان بن عبدالعزيز، پادشاه سعودي را به ميشل عون برساند؛ هرچند محتواي اين نامه مشخص نيست. «وليد اليعقوب»، سفير عربستان در لبنان و «وليد البخاري»، کاردار سابق سفارت عربستان سعودي در بيروت، هم در ميان نمايندگان عربستان در اين سفر هستند.
قرار است علولا در اين سفر چهارروزه علاوه بر ميشل عون در ديدارهايي جداگانه با نبيه بري، رئيس پارلمان لبنان، سامي الجميل، رهبر حزب «الکتائب» و سمير جعجع، رهبر حزب نيروهاي لبناني، گفت‌و‌گو کند. سامي الجميل و سمير جعجع سال گذشته به رياض سفر کرده و با محمد بن سلمان، وليعهد سعودي، ديدار کردند. العلولا که روز گذشته به بيروت سفر کرد، جايگزين ثامر السبهان شده است که پرونده بيروت در عربستان در اختيار او بود. کنارزدن السبهان که با اظهارنظرهاي تند و تيزش معروف شده، مي‌تواند نشانه‌اي از تغيير رويکرد عربستان باشد. در چنين فضايي العلولا با سفر به بيروت به دنبال تنش‌زدايي در روابط عربستان و لبنان و بازسازي اين روابط است. شبکه اوتي‌وي لبنان نيز گزارش داد، ثامر السبهان از صحنه سياسي عربستان خارج شده و اکنون العلولا آمده و به نظر مي‌رسد در مأموريتش چهار هدف دارد: دريافت پرونده لبنان، گرم‌کردن خطوط روابط لبنان و عربستان، حل اختلاف با سعد حريري بعد از اينکه مشخص شد اين مسئله مناسب با مرحله آينده نيست؛ آن هم در آستانه انتخابات و هدف چهارم مقابله با طرح حزب‌الله است.
به گفته يک منبع سياسي، سفر اخير نمايندگان عربستاني به لبنان گوياي علاقه اين پادشاهي به بهبود روابط دو طرف است؛ به‌ويژه در‌حال‌حاضر که لبنان مهياي برگزاري انتخابات پارلماني در فصل بهار است. انتخابات پارلماني لبنان روز شش ماه مي برگزار مي‌شود؛ انتخاباتي که براي اولين بار از سال ٢٠٠٩ به اين سو برگزار مي‌شود و از‌آنجا‌که لبنان ساختاري پارلماني دارد، آينده سياسي اين کشور را براي چهار سال آينده رقم خواهد زد. به باور بسياري از تحليلگران يکي از اهداف عربستان از سفر اخير به لبنان تلاش براي تأثيرگذاري در انتخابات پارلماني اين کشور است. در چنين زمینه‌ای براي عربستان سعودي مهم است که گروه‌هاي همسو با اين کشور در انتخابات نتيجه خوبي کسب کنند و در مقابل بتواند مانع از پيروزي گروه‌هاي مخالف و در صدر آن حزب‌الله شود.
جريان موسوم به ١٤ مارس که شامل احزابي مانند المستقبل، نيروهاي لبناني و الکتائب مي‌شود، نزديک‌ترين جريان سياسي به عربستان است؛ اما اين جريان در سال‌هاي اخير به‌شدت دچار انشقاق و شکاف‌هاي جدي شده است. يکي از سياست‌هاي عربستان تلاش براي بازسازي اين جريان و متحد‌کردن آن در انتخابات پيش‌رو است. در هفته‌هاي اخير «وليد اليعقوب»، سفير تازه عربستان در بيروت، ديدارهاي متعددي را با اين هدف داشته است. نزار العلولا نيز در روزهاي آينده با چهره‌هاي سياسي متعددي در جريان ١٤ مارس و شخصيت‌هاي اهل سنت لبنان ديدار مي‌کند که با توجه به نزديک‌بودن انتخابات اين گمانه را مطرح کرده که تحولات انتخاباتي اصلي‌ترين محور رايزني‌هاي او با اين شخصيت‌هاست.
شرايط حاکي از آن است که نماينده عربستان که دعوت‌نامه‌اي را مبني بر سفر سعد حريري، نخست‌وزير لبنان، به عربستان به همراه دارد، با وجود اختلاف بين حريري و سمير جعجع، براي منسجم‌کردن احزاب ائتلاف ۱۴ مارس در فهرست‌هاي مشترک انتخاباتي تلاش خواهد کرد. نکته جالب توجه اين است که سفر اخير هيئت عربستاني دو روز بعد از اعمال فشار بر مديريت هتل «مونرو» که به دست ارتش لبنان اداره مي‌شود، صورت مي‌گيرد. اين اعمال فشار براي لغو کنفرانس عمومي «حرکة المبادرة الوطنية» (جنبش ابتکار عمل ملي) براي فارس سعيد و رضوان السيد، دو مؤسس اين جنبش، بود که قرار بود در حضور هزار نفر برگزار شود که لغو آن سروصداي زيادي به پا کرد.
زماني که دکتر فارس سعيد در حال تکميل مقدمات برگزاري کنفرانس بود، ناگهان به او تلفني خبر داده شد که هتل مذکور از ميزباني اين کنفرانس به علت فشارهايي که در معرض آن قرار گرفته، معذور است. همچنين اين دو فرد کنفرانس مطبوعاتي ديگري را در «الاشرفيه» برگزار کردند که رضوان السيد در افتتاحيه آن گفت: براساس استدلالات ما، اين هتل از آنِ ارتش است و به دلايل امنيتي مي‌تواند هر کاري کند، البته اين امر پيامدهاي خطرناکي به همراه دارد؛ نه‌فقط به‌اين‌دليل که ارتش اداره اطلاعات خود را در آنجا به کار گرفته است؛ بلکه به‌اين‌دليل که آنها به دنبال سرکوب‌کردن همه آزادي‌هايي هستند که قانون اساسي اجازه آن را داده است. قبلا نيز ارتش از بازوي اطلاعات خود براي منع نشست سياسي استفاده کرده بود.
يکي ديگر از اهداف سفر اخير بهبود رابطه دو طرف بعد از استعفاي جنجالي سعد الحريري در عربستان است. علولا، اولين مقام عالي‌رتبه عربستاني است که بعد از استعفاي ماه نوامبر سعد حريري به لبنان سفر مي‌کند. حريري روز چهارم نوامبر به طور غيرمنتظره‌اي از عربستان استعفاي خود را اعلام کرد و به دليل شرايط غيرعادي او در زمان اعلام استعفا بسياري اين گمانه را مطرح کردند که حريري تحت فشار عربستان و براي فشار بر ايران و حزب‌الله استعفا داده است. ميشل عون نيز پس از استعفاي حريري، پادشاهي عربستان را متهم کرد که نخست وزير لبنان را تحت فشار قرار داده است. حريري روز ٢١ نوامبر و پس از ميانجيگري فرانسه به لبنان بازگشت و پس از رسيدن به لبنان با شرط و شروطي، از جمله دخالت‌نکردن حزب‌الله در مسائل داخلي کشورهاي منطقه‌اي، استعفاي خود را پس گرفت.
بسياري معتقد بودند که عربستان به دنبال آن بود که از طريق استعفاي حريري، زمينه اعتراض‌هاي گسترده را عليه حزب‌الله و ايران به‌عنوان مسببان اين اتفاق فراهم کند و از اين طريق به هدف سياسي خود دست يابد. اما آنچه در عمل رخ داد، ايجاد فضاي منفي در جامعه لبنان عليه عربستان بود. کارزار بازگشت نخست‌وزير خود گواهي بر اين مسئله بود.
در اين ميان کشورهاي غربي و حاشيه خليج فارس هم نگران قدرت‌گرفتن بيشتر حزب‌الله هستند. با توجه به اينکه انتخابات آتي لبنان بر اساس نظام جديد يعني سيستم انتخاباتي نسبي برگزار مي‌شود، اين کشورها نگران‌اند که حزب‌الله و هم‌پيمانان اين گروه بتوانند اکثريت پارلماني اين کشور را از آن خود کنند و قدرت خود در اين کشور را بيش‌از‌پيش افزايش دهند. روز شنبه، سيدحسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان در سخنراني تلويزيوني خود گفت سفارت‌هاي عربستان سعودي و ايالات‌متحده در آستانه انتخابات پارلماني در حال هماهنگي تلاش‌هايي براي تشکيل فهرستي از نامزدهاي نزديک به خود براي رويارويي با نامزدهاي حزب‌الله هستند.
- 10
- 5
