انحراف‌گیری از تعطیلات

لایحه دولت برای افزایش تعطیلات آخر هفته به دو روز در کمیسیون اجتماعی در حال بررسی است؛ اما برخی از نمایندگان مجلس با هدف«سامان‌دهی تقویم تعطیلات رسمی» سه ایراد (نقص محتوا) به این لایحه وارد کردند و قصد اصلاح آن را دارند. اگرچه دولت به دنبال افزایش تعطیلات آخر هفته است، اما تاکیدش بر تعطیلی پنج‌شنبه‌ها است و از سوی دیگر این لایحه تنها کارمندان دولت را شامل می‌شود که در نهایت در کاهش مصرف انرژی که یکی از اهداف لایحه افزایش تعطیلات آخر هفته عنوان شده است، تاثیر چندانی نخواهد داشت. بنابراین لازم است مجموعه کارکنان شامل دولت و بخش خصوصی در این لایحه گنجانده شوند و مشمول هفته کاری پنج‌روزه شوند تا علاوه بر کاهش مصرف انرژی، تعطیلات نیز عادلانه شود. افزون بر این در حال حاضر پنج‌شنبه‌ها یک روز نیمه‌تعطیل محسوب می‌شود که با تصویب رسمی آخر هفته دو روزه، از حالت نیمه‌تعطیل بیرون می‌آید. برخی نمایندگان به دنبال تعطیلی جمعه و شنبه هستند تا بر اساس الگوی جهانی مراودات اقتصادی با سایر کشورها روان‌تر انجام ‌شود.

 لایحه دولت برای افزایش تعطیلات آخر هفته به دو روز، پنجم آذرماه سال گذشته به مجلس ارسال و به کمیسیون اجتماعی مجلس ارجاع شد. اگرچه افزایش تعطیلات آخر هفته به دو روز در مجلس موافقان زیادی دارد، اما نمایندگان سه ایراد از این لایحه گرفتند و معتقدند که به‌جای تعطیلی پنج‌شنبه‌ها باید شنبه‌ها جایگزین شود تا در این شرایط یک روز از تعطیلات آخر هفته در کشورمان با الگوی جهانی هماهنگ باشد و در مراودات اقتصادی با سایر کشورها دچار مشکل نشویم. به همین دلیل محسن پیرهادی نیز روز گذشته در صفحه توییتر خود خبر داد که با ارائه اصلاحیه‌ای بر لایحه دولت، تعطیلی شنبه‌ها به جای پنج‌شنبه‌ها را در کمیسیون اجتماعی مجلس دنبال خواهد کرد.

همچنین افزایش تعطیلات آخر هفته به دو روز در حوزه مصرف انرژی تاثیر بسزایی دارد، اما این تاثیر زمانی خود را بیشتر نشان می‌دهد که با وجود آنچه در لایحه دولت آمده، علاوه بر کارمندان دولت کارکنان بخش خصوصی نیز در هفته دو روز تعطیل باشند. این امر افزون بر کاهش مصرف انرژی موجب عادلانه شدن تعطیلات می‌شود. از سوی دیگر برخی از کشورها در سال‌های اخیر افزایش تعطیلات آخر هفته به سه روز را تجربه کرده‌اند و با این اقدام نه تنها کارمندان راضی بودند، بلکه کارفرمایان نیز به دلیل افزایش بازده کار از این اقدام استقبال کردند. دست‌کم ۱۰ سال است که کارشناسان می‌گویند تقویم تعطیلات رسمی ایران در مقایسه با تقویم تعطیلات بیش از ۱۰۰ کشور جهان ایراد اساسی دارد و در حالی‌که متوسط تعطیلات سالانه کشورهای دنیا، ۱۱۰ روز است، تعطیلات ما تنها ۷۹ روز است. اما آنچه موجب عدم افزایش تعطیلات آخر هفته در کشورمان شده، اختلاف فاحش میان مجموع تعطیلات مناسبتی و آخر هفته میان ایران و سایر کشورها است.

دولت تعطیلی شنبه را جایگزین پنج‌شنبه کند

محسن پیرهادی، نایب رئیس فراکسیون انقلاب با بیان اینکه ایده دولت برای افزایش تعطیلات آخر هفته نیازمند اصلاح جدی و بازبینی از سوی مجلس است، گفت: هماهنگی با الگوی قالب جهانی در تعطیلات آخر هفته برای جلوگیری از زیان به حوزه اقتصادی، رفع تبعیض از نیروی کار و عادلانه شدن بحث تعطیلات برای کارمندان دولت و کارکنان بخش خصوصی سه ضرورت مهم در بحث سامان‌دهی تعطیلات است که باید توسط مجلس در لایحه دولت اعمال شود.

تاثیر افزایش تعطیلات آخر هفته بر مصرف انرژی

نماینده مردم تهران در مجلس در ارزیابی لایحه دولت برای افزایش تعطیلات پایان هفته، با تاکید بر اینکه برای سامان‌دهی تعطیلات کشور نیاز است که دولت و مجلس در کمیسیون اجتماعی مجلس با در نظر گرفتن چند اصل و نکته اساسی، اصلاحاتی را اعمال کنند، خاطرنشان کرد: اصل اول یکسان‌سازی براساس الگوی جهانی است تا آسیب اقتصادی متوجه بخش خصوصی، حتی دولتی و چرخه اقتصادی ما نشود. اصل دوم اینکه فراگیری این تعطیلات و یکسان‌سازی آن عمده نیروهای ما چه در بخش دولتی و چه بخش خصوصی را شامل شود. پس اگر قرار بر بهره‌وری نیروی کار و استفاده از عواید آن در بخش‌های دیگری مانند اثرگذاری در بخش گردشگری هستیم، باید دو بخش خصوصی و دولتی را یکسان ببینیم. او ادامه داد: اصل سومی که در حوزه سامان‌دهی و الگومند شدن تعطیلات رسمی کشور باید دیده شود و مورد توجه قرار گیرد تاثیرگذاری تعطیلی ادارات، سازمان‌ها و شرکت و... بر حوزه مصرف انرژی است. روندی که سبب می‌شود دولت از تصمیمات موقتی چون تغییر ساعات کار ادارات در فصل گرما یا سرما یا در روزهای آلودگی هوا خودداری کند.

پیرهادی گفت: یکی از اثرات دو روزه شدن تعطیلات در پایان هفته، کنترل مصرف انرژی است. در حال حاضر روزهای پنج‌شنبه در کشور به عنوان یک روز نیمه تعطیل محسوب می‌شود و همین امر باعث می‌شود از هزینه‌های کامل یک روز کاری مانند ترافیک و مصرف انرژی برخوردار باشد. در صورتی که اگر با الگوی مشخص و تعیین شده گام ‌برداریم این امر در حوزه ترافیک، آلودگی و نیز مصرف انرژی می‌تواند موثر و نقش‌آفرین باشد. پیرهادی با بیان اینکه متوسط سالانه تعطیلات کشورهای دنیا ۱۱۰ روز است و در حال حاضر ما با شمار ۷۹ روز تعطیلی در حالت رسمی و تقویمی جزو کشورهای با کمترین میزان تعطیلات سالانه هستیم، تاکید کرد: پس برای رفع این تفاوت و سامان‌دهی آن باید از یک الگوی یکسان و جهانی موفق استفاده کنیم.

نماینده مردم تهران افزود: در بحث تعطیلات رسمی کشور مساله دیگری که مطرح می‌شود تنوع تعطیلات در ایران است. چرا که ما دارای سه دسته تعطیلات ملی، شمسی و قمری هستیم، حالت بین‌التعطیلی این سه دسته مناسبات بعضا به تعطیلات چند روزه بدل می‌شود که به صورت ناهماهنگ و پیش‌بینی نشده وضعیت اقتصاد کشور را به‌شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر این تعطیلات سامان‌دهی نشود یعنی یک الگوی یکسان و مشخص برای تعطیلات نداشته باشیم با تعطیلات دو روز آخر هفته عمدتا شمار تعطیلات رسمی کشور خیلی بیشتر شده و از الگوی جهانی هم پیشی می‌گیرد.

قانون فقط برای ۵ میلیون کارمند نوشته نشود

پیرهادی در ادامه با بیان اینکه سامان‌دهی تعطیلات اقدام مهم و ضروری در کشور است، ادامه داد: متاسفانه در لایحه‌ای که از طرف دولت به مجلس ارائه شده، این یکسان‌سازی به صورت عام و فراگیر دیده نشده است. چرا که تعطیلی دو روز آخر هفته و کاهش ساعت کاری نیروی کار در لایحه دولت تنها مختص به نیروهای دولتی است نه بخش خصوصی؛ یعنی در این لایحه بخش خصوصی دیده نشده است و ملاک حدود ۵ میلیون نفر کارمند دولتی بوده است؛ در حالی‌که ملاک قانون‌گذاری در این حوزه باید عام و فراگیر باشد.

نایب‌رئیس فراکسیون انقلاب ادامه داد: علاوه براین ایرادی که باعث تبعیض در برخورداری نیروی کار از تعطیلات آخر هفته است، یک نکته مهم دیگری که وجود دارد، اصرار دولت بر تعطیلی روزهای پنج‌شنبه و جمعه است. در حالی که براساس تقویم کاری بین‌المللی عمده کشورهای دنیا روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل هستند. بنابراین اگر ما بخواهیم روزهای جمعه و پنج‌شنبه را تعطیل اعلام کنیم رسما چهار روز از چرخه اقتصادی دنیا فاصله می‌گیریم که این چهار روز ضرر زیادی به چرخه اقتصادی کشور و عمدتا بخش خصوصی وارد خواهد کرد. وی افزود: برای جلوگیری از خسران اقتصادی و تحمیل هزینه به حوزه اقتصادی به دلیل الگوی تعطیلات بین‌المللی جایگزین شدن تعطیلی شنبه به جای پنج‌شنبه عاقلانه‌تر و منطقی‌تر است و بر همین اساس به دولت پیشنهاد می‌کنم بر لایحه ارجاعی به مجلس اصلاحیه بزند و تعطیلی شنبه را جایگزین پنج‌شنبه کند.

ویکند دو روزه یا سه روزه؟

همچنین محمد وحیدی، نماینده بجنورد در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه با تعطیلی شنبه‌ها به‌جای پنج‌شنبه‌ها آسیب به سیستم پولی و بانکی کمتر می‌شود، گفت: با افزایش تعطیلات آخر هفته موافق هستم، اما بهتر است روزهای تعطیلات جمعه و شنبه باشد به دلیل اینکه ما بتوانیم با کشور‌های دیگر میزان تعطیلات مشترکمان را بیشتر کنیم. با تعطیلی شنبه به جای پنج‌شنبه آسیب سیستم‌های بانکی، پولی و مالی کمتر می‌شود و از سوی دیگر مراودات اقتصادی میان کشورها روان‌تر انجام خواهد شد. او ادامه داد: در برخی کشورها از جمله در اروپا بخش‌های غیر‌دولتی از جمله شرکت‌های تولیدی و خدماتی افزایش تعطیلات آخر هفته به سه روز را تجربه و مشاهده کردند سطح کارآیی کارمندان اکثر شرکت‌هایی که تعطیلات را از دو روز به سه روز افزایش دادند، بیشتر شد.

این نماینده مجلس به تاثیر افزایش تعطیلات آخر هفته در صرفه‌جویی انرژی اشاره و تاکید کرد: صرفه‌جویی که از قِبل افزایش تعطیلات آخر هفته ایجاد می‌شود، از جمله صرفه‌‌جویی در سوخت و برق قابل توجه است. حتی اگر ارزش اقتصادی ناشی از افزایش تعطیلات در مجموع برابر باشد قطعا سود اجتماعی افزایش تعطیلات آخر هفته بیشتر است. یعنی اثرات تربیتی بر فرزندان و حضور در خانواده مشخصا سود مازادی دارد. وحیدی خاطرنشان کرد: در شاخص افزایش تعطیلات آخر هفته عنصر اصلی اقتصاد نیست. یعنی تغییرات در سبک زندگی، مشکلات زیست محیطی و ملاحظات اجتماعی در برخی از کشورها بر مسائل اقتصادی غلبه می‌کند. چون بحث نگاه دولت- ملت است یعنی برای مجموعه مردم توسط حاکمیت تصمیم‌گیری می‌شود.

بنابراین تصمیم‌گیری باید آن‌قدر معقول و منصفانه باشد که مردم آن را بپذیرند و پای آن بایستند و در زمانی‌که سر کار هستند، کارآیی‌شان افزایش پیدا کند. او تصریح کرد: در کشورمان به قدری مشکلات اقتصادی داریم که نگران هستیم افزایش تعطیلات به چند شغلی بینجامد. شاخص میزان درآمد یکی از شاخص‌های موثر در میزان تعطیلی است، بنابراین اگر میزان حقوق کارمندان کم باشد آنها به شغل دوم و سوم می‌پردازند و در عمل افزایش تعطیلات تاثیری در زندگی کارمندان نخواهد داشت.

قطع ارتباط ۴روزه با جهان

ولی اسماعیلی، نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، با اشاره به طرح مجلس برای جایگزینی تعطیلی شنبه‌ها به‌ جای پنج‌شنبه‌ها، گفت: بر اساس طرحی که آقای پیرهادی طراح آن است با توجه به ارتباط با عربستان، بلوک شرق و غرب و اقداماتی که دولت برای افزایش ارتباط با کشورهای دیگر انجام می‌دهد، باید با سایر کشورها تعطیلات مشترکی داشته باشیم و به‌جای پنج‌شنبه‌ها، شنبه‌ها تعطیل باشیم. در غیر این‌صورت و بر اساس لایحه دولت با تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در عمل ۴ روز با کل دنیا از لحاظ تجاری قطع ارتباط هستیم.  او ادامه داد: پیشنهاد ما این است که طرح مجلس را با لایحه دولت ادغام کنیم و در صورت موافقت دولت، جمعه و شنبه را به عنوان تعطیل رسمی در نظر بگیریم. هدف دولت از این لایحه استحکام خانواده، افزایش اوقات فراغت و صرفه‌جویی در انرژی است. نایب رئیس کمیسیون اجتماعی تاکید کرد: بر اساس مطالعاتی که دولت و مرکز پژوهش‌ها در خصوص افزایش تعطیلات داشت، قطعا افزایش تعطیلات تاثیر مثبتی بر صرفه‌جویی انرژی دارد. همچنین بر اساس تحقیقات، افزایش تعطیلات، بازده کار و بهره‌وری را افزایش می‌دهد.

همچنین رمضانعلی سنگدوینی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه موافق افزایش تعطیلات آخر هفته است، گفت: در حال حاضر دانش‌آموزان در هفته دو روز تعطیل هستند و اگر پدر و مادر آنها کارمند باشند باید آخر هفته به سر کار بروند. اما چنانچه آخر هفته دو روز تعطیل باشد شاغلین می‌توانند به فرزندانشان رسیدگی کنند و فرزندانشان را تربیت و آموزش بدهند. او ادامه داد: در لایحه دولت برای افزایش تعطیلات آخر هفته تنها تعطیلی کارمندان دولت دیده شده است و شاید دولت می‌خواهد بگوید که در بخش خصوصی دخالت نمی‌کنم، اما مطمئنا زمانی‌که دولت تعطیل می‌شود، بخش خصوصی نیز تعطیل خواهد شد.

راهی برای بهینه‌سازی مصرف سوخت

این عضو کمیسیون انرژی با اشاره به تصمیم دولت برای تغییر ساعت کاری برای کاهش مصرف انرژی، تاکید کرد: به نظر می‌رسد در بحث بهینه‌سازی مصرف سوخت، باید فکر اساسی کرد و افزایش یک روز تعطیلی تاثیر بسزایی در کاهش مصرف انرژی دارد. همچنین احد آزادی‌خواه، سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: اگر بتوانیم شرایط تعطیلات رسمی کشور را به گونه‌ای مدیریت کنیم که هم به روزهای کاری‌مان قوام مضاعفی بخشیده باشیم و هم برای مردم در حوزه مسافرت، استراحت و کارهای شخصی‌شان برنامه مدون از پیش تهیه شده بدهیم، کار عقلایی است. تعطیلی پنج‌شنبه‌ها مانع تعامل با دنیا است و خیلی از مراودات اداری و روادید سیاسی و مسائل گردشگری‌مان با تاخیر مواجه می‌شود. بنابراین باید به گونه‌ای تعطیلات‌مان را تدبیر کنیم که حداقل بخشی از دو روز تعطیلی‌مان در روزهایی باشد که دنیا هم تعطیل هستند.

او تاکید کرد: تعطیلی شنبه به‌جای پنج‌شنبه به تعاملات فراملی ما کمک می‌کند. ثانیا اگر ادارات قرار است تعطیل شوند این موضوع را گسترش دهیم و تعطیلات واقعی و برای همه ایجاد کنیم. در این شرایط نظم و نسق بوروکراسی حاکم بر جامعه خودش را پیدا می‌کند و مسائل شخصی و بنیان خانواده قوام مضاعف پیدا می‌کند. از سوی دیگر در بحث صرفه‌جویی مصرف نفت، گاز، برق و آب به سرانجام خوبی می‌رسیم. این نماینده مجلس تاکید کرد: ما می‌دانیم که اگر تعطیلات‌مان را نظم و نسق بدهیم حتما سطح رضایت‌مندی و بازده کار بالا خواهد رفت. در حال حاضر پنج‌شنبه‌ها در عمل روزهای برزخی است و بسیاری از امور اداری در پنج‌شنبه‌ها یا انجام نمی‌شود یا افراد رغبتی ندارند در پنج‌شنبه‌ها کاری را انجام دهند.

تاثیر فرهنگی ویکند بیشتر

شهریار حیدری، نماینده قصر شیرین و عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز گفت: برای زندگی سالم، توجه به خانواده، استراحت و تفریح نیاز است و با افزایش تعطیلات آخر هفته، این مهم اتفاق می‌افتد. بسیاری از کارمندان آخر هفته سر کار هستند و این بر خانواده اثر نامطلوب می‌گذارد. البته تعطیلات خوب است، اما در شرایطی که برای استفاده از تعطیلات فکر اساسی شود. همچنین کریم حسینی، نماینده اهواز و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس گفت: در لایحه دولت برای افزایش تعطیلات آخر هفته، افزایش ساعت کاری در طول هفته در نظر گرفته شده که از لحاظ اجتماعی خوب نیست. ما به دنبال حداکثر استفاده از وقت کاری هستیم اینکه بخواهیم کارمندان را تا ساعت ۴ و ۵ بعداز‌ظهر نگهداریم به کانون خانواده آسیب می‌زند و در ایجاد ترافیک در کلان‌شهر‌ها بسیار تاثیر دارد و از سوی دیگر بازده کاری را پایین می‌آورد.

او ادامه داد: افزایش تعطیلات آخر هفته بر کاهش مصرف انرژی تاثیر می‌گذارد و در این شرایط اهمیت بسزایی دارد.  این عضو کمیسیون اجتماعی تاکید کرد: اینکه پنج‌شنبه و جمعه تعطیل باشد از لحاظ مناسبات جهانی و تبادلات تجاری مشکلاتی را ایجاد می‌کند. اغلب کشورها شنبه و یکشنبه تعطیل هستند، بنابراین نیاز است که تعطیلات ما به نحوی باشد که حداقل یک روز از این روزها تعطیل باشیم. بنابراین به نظر می‌رسد در هنگام بررسی این لایحه در صحن کمیسیون اجتماعی روزهای تعطیل آخر هفته دستخوش تغییراتی شود.