دهم آذر ماه به مناسبت شهادت سید حسن مدرس، در تقویم جمهوری اسلامی به عنوان روز «مجلس» نام گذاری شده است. روزی که فرصت خوبی برای مرور کارنامه نمایندگان به صورت فردی و گروهی و همچنین عملکرد مجالس گذشته است.
مجلسی که به گفته بنیانگذار انقلاب، امام خمینی(ره) قرار بود در راس امور باشد، ولی با گذشت زمان برخی این در راس امور بودن را زیر سوال بردند و آن را با چالشی جدی مواجه کردند.
مجلس شورای اسلامی به عنوان یک نهاد دموکراتیک که همه اعضای آن با رای و نظر مستقیم مردم انتخاب می‌شوند، نهادی است که باید در راس همه امور حکومت قرار بگیرد. به گفته مسعود رضایی، نماینده مردم شیراز در مجلس این مقبولیت و مشروعیت انتخاب مستقیم باید از مجلس به سایر ارکان نظام تسری یابد.
ولی در یک مقطع خاص زمانی رئیس دولتی روی کار آمد که وقتی پشت تریبون نهاد قانون‌گذاری به عنوان میهمان قرار گرفت، چشم در چشم نمایندگان ملت دوخت و به صراحت اعلام کرد که مجلس در راس امور نیست و مخالفت خود را با جمله تاریخی بنیانگذار انقلاب صراحتا اعلام کرد.
بنابراین به مناسبت روز مجلس، برخی نمایندگان ملت در گفت‌وگو با ابتکار به تشریح شخصیت شهید مدرس و مقایسه او با نمایندگان فعلی و مجلس کنونی پرداختند. در این راستا حجت الاسلام احمد مازنی، نماینده مردم تهران در مجلس به «ابتکار» گفت: « دلیل نام‌گذاری دهم آذر به عنوان «روز مجلس» تقارن با روز شهادت آیت الله مدرس و همزمانی این مناسبت با انتظاری است که مردم از نمایندگان خود بعد از پیروزی انقلاب دارند و می‌خواهند نمایندگانی همتراز با شهید مدرس داشته باشند.»
این نماینده روحانی مجلس در توضیح شخصیت شهید مدرس تصریح کرد: «اول باید بررسی کنیم که تا چه اندازه نسبت به شهید مدرس شناخت داریم و مردم چه تصور و شناختی از مدرس دارند. مثلا جمله‌هایی از ایشان مثل «سیاست ما عین دیانت ما است و دیانت ما عین سیاست ما است»، از امام خمینی نقل شده است. همچنین درباره او مطرح می‌شود که در مجالس اول تا سوم و بعدها در هر فرصتی که به عنوان نماینده مردم در قامت اقلیت حضور داشته است، نماد حریت و آزادگی، شجاعت و صراحت‌بیان بوده است و باشهامت موازین حق را بیان می‌کرده است.» مازنی همچنین توضیح داد: «مدرس در جریان تغییر سلطنت قاجار موضع مخالف داشت و این مخالفت به این دلیل بود که تلاش داشت سلطنت مشروطه به شاهنشاهی استبدادی تبدیل نشود.
با این توضیحات؛ شناخت اجمالی که از مدرس داریم به این شکل است که نماد مبارزه با استبداد، آمیختگی سیاست و دیانت، نماد حریت و شجاعت، ضدیت با استبداد و مخالفت با آن و همچنین طرفدار مشروطه و نماد استقلال و مخالف تجاوز بیگانگان بوده است. بنابراین با توجه به شناخت خصوصیات او باید ببینیم در حکومت جمهوری اسلامی، این رفتار چگونه می‌تواند مفهوم واقعی خودش را پیدا کند.»
مجلس در راس امور است
نکته ای که نباید از نظر دور داشت؛ مسئله در راس امور بودن مجلس است که برخی در مواجهه با آن سعی می‌کنند این انتخاب مردمی را نادیده بگیرند و کلام امام خمینی (ره) را در این باره به نفع خودشان تغییر دهند. مسعود رضایی، نماینده مردم شیراز در خانه ملت با اشاره به این موضوع به «ابتکار» توضیحاتی داد. او با بیان اینکه «مجلس قرار بوده است در همه ادوار مختلف در راس امور باشد» به تشریح فلسفه طرح چنین موضوعی پرداخت.
این عضو فراکسیون امید مجلس در ادامه بیان کرد: «زمانی که در عرف سیاسی و دموکراسی قدرت را تعریف می‌کنیم و می‌گوییم قدرت باید شکسته شود تا به همه برسد و بتواند همه امور را کنترل کند، دلیل و فلسفه تفکیک قوا بر این اساس شکل گرفته است. در نتیجه مجلس به عنوان قوه مادر و قوه‌ای که مستقیم قدرت، مشروعیت و مقبولیتش را از مردم می‌گیرد، آن مقبولیت و مشروعیت را به سایر جایگاه‌ها تسری می‌دهد. پس می‌طلبد روز مجلس را بسیار باارزش قلمداد کنیم چون یک روز ملی است و مربوط به قشر و گروه خاصی نیست که در مقطعی با ارزش و زمانی بی ارزش باشد.» رضایی تاکید کرد: «همه ما باید شان و جایگاه مجلس را حفظ کنیم چرا که نماد قدرت مردم و دموکراسی حاکمیت است.»
بنابراین با توجه به حضور افرادی که در دوره‌های مختلف به عنوان نماینده مردم در نهاد قانون‌گذاری و خانه‌ملت قرار می‌گیرند، این مجلس دچار فراز و فرودهایی می‌شود و با توجه به عملکرد این افراد می‌توان چگونگی جایگاه آن را تعریف کرد.
حجت‌الاسلام مازنی در ادامه گفت‌وگوی خود با «ابتکار» تاکید کرد:«روی این نکته که مجلسی با عملکرد و نماد شهید مدرس می‌خواهیم، همه تفکرات سیاسی اتفاق نظر دارند، ولی در اینکه مدرس چه کسی بوده و چه چیزی می‌خواسته است و اینکه همان رفتاری که در دوره شاهنشاهی یا رفتاری که با سردار سپه داشت، باید شیوه عمل مجلس شورای اسلامی باشد یا خیر، اختلاف نظر وجود دارد و نتیجه این اختلاف نظر این می‌شود که مثلا درباره رابطه دولت جمهوری اسلامی با شرکت فرانسوی توتال، این نمایندگان چون می‌خواهند مدرس‌گونه عمل کنند، طرح سه فوریتی برای مقابله با آن ارائه می دهند.» او همچنین بیان کرد: «البته بنده در مخالفت این طرح گفتم مدرس بودن در تراز جمهوری اسلامی با مدرس بودن زمان رضاخان و دوره پهلوی متفاوت است. ما باید به دولتمان کمک کنیم که به سرمایه‌گذاری خارجی رونق بدهد و از طرفی بر آن نظارت داشته باشیم که این سرمایه‌گذاری به درستی انجام بشود.»
عدم توجه به وظایف نمایندگی از ترس رد صلاحیت
گفتنی است برخی نمایندگان وچهره‌های سیاسی نسبت به عملکرد برخی افراد انتقاداتی دارند و با بیان اینکه آنها با سواستفاده از جایگاه خود؛ خواسته‌های مردم را نادیده می‌گیرند و حتی آنهایی که شعونات را رعایت نمی‌کنند ادعای عملکرد مدرس‌گونه دارند. آنها تاکید دارند که این افراد به خواست و نظر مردم توجهی ندارند و پاسخگوی جامعه نیستند و از ترس رد صلاحیت شدن به وظایف نمایندگی خود عمل نمی‌کنند ولی همچنان خود را با مدرس قیاس می کنند که این یک آفت است.
مازنی با طرح این مسئله که آیا مجلس فعلی در راس امور است یا خیر و اینکه مجلس مثل مدرس عمل می‌کند یا خیر و آیا این نمایندگان در تراز مدرس هستند یا خیر و چند نفر نماینده مدرس‌گونه در مجلس فعلی داریم، گفت که پاسخ‌گویی به این موارد جای بحث و بررسی دقیق‌تری دارد. او همچنین تاکید کرد: «گاهی مشاهده می‌کنیم نمایندگانی که از طرف مردم متهم به استبداد رای هستند و متهم به ضدیت با نظام مشروطیت و جمهوریت مردم در نظام هستند و با آرا و انتخاب مردم مشکل دارند، نماینده منتخب مردم را از ورود به مجلس منع می‌کنند و بعد زمینه را برای ورود خودشان به مجلس مهیا می‌کنند و البته آنها هم ادعای مدرس بودن و شان مدرسی دارند.»
این نماینده عضو کمیسیون فرهنگی مجلس خاطرنشان کرد:«این افراد گاهی روش مدرس را در حد کاهش هزینه‌های مجلس تنزل می‌دهند؛ در حالی که مردم حرفشان به نمایندگان و مسئولان این است که درشرایط امن و آرامش زندگی کنند ولی حقوق ملت را استیفا کنند. آبروی ملت را در عرصه‌های بین‌المللی حفظ کنند و قوانین خوب مصوب کنند. ولی مشاهده می‌شود که برخی ادعای همنشینی با مردم و فقرا سر می‌دهند ولی نتیجه مدیریت آنها اختلاس‌های چند هزار میلیاردی و دزدی‌ها و دروغ در کشور است.»
رضایی هم با بیان اینکه هر فرد را باید در ظرف خودش سنجید به این پرسش که نمایندگان فعلی تا چه اندازه مدرس‌گونه عمل می‌کنند، گفت:«مدرس در ظرف زمانی خودش حرکتی کرده و مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به شرایط زمانی، چگونگی عملکردها متفاوت است. ممکن است در زمانی نماینده‌ای با صدای بلند موضوعی را بیان کند که مورد اقبال مردم قرار بگیرد و در زمانی دیگر نماینده‌ای در تصویب قوانین قدم‌هایی بردارد که نتیجه‌اش مطلوب مردم باشد. بنابراین در وضعیت فعلی می‌طلبد ما نمایندگان شان و وقار مجلس را حفظ کنیم و صدای مردم باشیم و از ترس رد صلاحیت سکوت نکنیم و خودمان را در محاقی قرار ندهیم که از ترس رد صلاحیت وظیفه خود را انجام ندهیم.»
او همچنین افزود: «یک نماینده باید آنچه منطبق با قانون و وظیفه تقنینی و نظارتی است در جامعه انجام دهد و از رد صلاحیت شدن‌ها نترسد و اگر به وظیفه قانونی که بر عهده دارد عمل کند، یک نماینده واقعی است.» مازنی هم با تاکید بر اینکه اگر بخواهیم به این پرسش پاسخ دهیم که آیا مجلس در راس امور است یا خیر و آیا با اندیشه مدرس هماهنگ است یا خیر؛ نیاز به گفت‌وگوی عمیق فرهنگی و اجتماعی دارد تا بتوان به این پرسش‌ها پاسخ داد.»
مدرس بودن و مدرس‌گونه عمل کردن به عنوان نماد استبدادستیزی و حریت و آزادگی و شجاعت یک نماینده برای خانه‌ملتی‌ها تعریف شده است.
مسئله‌ای است که برخی به آن اعتقاد قلبی دارند و می‌کوشند به آن نماد نزدیک شوند که البته این افراد در مجلس انگشت‌شمارند و اکثریت آن را لق‌لقه زبان خود کرده‌اند تا در مناسبتی مثل «روزمجلس» برای رسانه‌ها و مردم آن را خرج کنند. به هر حال موضوعی که نباید از نظر دور داشت این است که روز دهم آذر به عنوان روز مجلس باید برای نمایندگان روز خاصی باشد که هرساله بتوانند به مقایسه عملکرد خود نسبت به سال گذشته بپردازند و در آن روز با افتخار به مردم بگویند که نسبت به مجالس گذشته چه اقدامات مثبتی انجام داده‌اند و کارنامه موفقی در پایان ۴ ساله نمایندگی خود به مردم ارائه دهند.
معصومه معظمی
- 14
- 3
