نگاهی به برخی افراد كه در لباس وكيل ملت خوش درخشيدند

سخنان محمود صادقی از تریبون مجلس شورای اسلامی او را به یکی از شناخته شده ترین نمایندگان مجلس در دوره دهم تبدیل کرده که سخنانی جنجالی بر زبان می‌آورد و شايد فراتر از تمام فهرست امید در تهران برای حامیان پاییززده فهرست امید کورسوی امید است. فارغ از قضاوت در مورد عملکرد، انگیزه و اهداف آقای صادقی می‌توان این گونه نمایندگان را مایه اعتبار وجذابیت پارلمان در جوامعی با مختصات سیاسی ایران دانست. در جوامعی که سازو کارهای سیاسی ،قضایی و اقتصادی شفافیت لازم را در بيشتر موارد ندارد و روابط فامیلی، قبیله ای و دوستانه باعث تقسیم وانحصار منافع در حوزه های گوناگون می شود.

انتظار جامعه از کسانی چون وکلای مجلس به سبب شأن انتخابی شان واکاوی و افشای مناسبات پشت پرده یا آنچه در فرهنگ عامه به بخوربخور تعبیر می‌شود یا نهیب و ناخنک زدن به بخش های سخت‌تر و مهیب تر قدرت که برای عوام ورسانه‌ها پرهزینه و برای قامت و دهان یک نماینده مردم بسیار برازنده است. از فردای صدور فرمان مشروطه و تشکیل مجلس در ایران همواره لحظات و افراد ماندگاری در تاریخ بهارستان وجود داشته اند، در مجلس صنفی و طبقاتی اول که نمایندگان چندان با شأن وشرح وظایف نمایندگی آشنایی نداشته اند روی زمین می نشسته اند وگاه بی جا و بدون نوبت فریاد می کشیده اند. یکی از نمایندگان در جمله‌ای تاریخی مهم ترین رسالت نمایندگان را تامین نان وگوشت ملت عنوان می کند. نمایندگان شجاع مجلس دوم شورای ملی نيز اولتیماتوم مغرورانه روس‌ها را نمی پذیرند و شجاعانه می ایستند تا نایب‌السلطنه ننگ انحلال مجلس و پذیرش التیماتوم را به جان بخرد.

مدرس اسوه

صنیع الدوله نخستین ريیس مجلس در تاریخ ایران هم در یک ترور غیر سیاسی که در برخی منابع مشکوک گزارش شده توسط یک کارگر معدن مهاجر گرجی به قتل می رسد. اما شاید تاریخ ایران نماینده ای چون مدرس را کمتر به خود دیده باشد. طلبه ساده زیستی که وقتی با طرح نمایندگان برای افزایش مواجب نمایندگی از پنج به شش ریال مواجه می‌شود به آنان نهیب می زند که همین پنج ریال نيز زیاد است و باید کم شود و از جان این ملت گرسنه وبرهنه چه می خواهید؟ و وقتی در فضاي خفقان غیر قابل وصف با رای اکثریت مجلس برای تفویض سلطنت از قاجار به رضا خان مواجه می شود می گوید هزار رای نيز که بدهید غیرقانونی است و به علت پاکدستی و آزادگی‌اش همواره زبان گشاده ای در دفاع از حقوق ملت و آنچه حق و راستی تصور مي‌كرد، داشت.

مدرس سرانجام در کاشمر جان بر سر ایستادگی اش نهاد، حال که می‌توانست با ساختن با قدرت رضاخانی از مواهبش چنان بهره مند شود که بسیاری هم قطارانش که به عمله استبداد تبدیل شده‌بودند، بهره ها بردند. در میان نمایندگان مجلس در دوره رضاخانی می‌توان به مرحوم فرخی یزدی شاعر منتقد اشاره کرد که نماینده مجلس هفتم نيز شد و با وساطت تیمور تاش تا مرحله نمایندگی رسید اما اختلافات گذشته و زبان سرخ سرانجام سروکارش را به زندان و مرگ دردناک کشاند. در دوره پهلوی دوم و در بلوای نان که به تحریک شاه و اشرف خواهرش شکل گرفته بود، مردان و زنان گرسنه با همراهی اوباش وارد ساختمان مجلس در بهارستان شدند و شعار می‌دادند :«نون وپنیر وپونه، قوام گشنمونه» و با مداخله نیروهای نظامی و کشته شدن چند نفر سرانجام کابینه قوام سقوط کرد.

بازه مصدق

مبارزات پارلمانی مصدق نيز که زبانزد همگان است و حیات سیاسی موثر دکتر مصدق با نمایندگی مجلس آغاز می شود. جایی که در مجلس چهاردهم در مقابل طرح خائنانه نمایندگان حزب توده برای واگذاری امتیار نفت به شمال به شوروی ها طرح موازنه عدمی را مطرح می کند که تاوقتی کشور در اشغال است هیچ امتیازی به بیگانگان داده نشود و در همین مجلس است که با رد مقاوله نامه گس-گلشائیان ملی شدن صنعت نفت مطرح و به تصویب می‌رسد و رحیمی نماینده بدشانس قوچان که نخستین بار طرح ملی کردن نفت را مطرح می‌کند، نامی از خود در تاریخ به جا نمی‌گذارد.

در دهه ۴۰ و۵۰ که اوج سرمستی نفتی شاه و بی اعتنایی به مجلس است بازهم حوادث و اتفاقات کم نظیری ثبت می‌شود. خانعلی، دبیر دبیرستان‌های تهران در اعتراض به حقوق معیشتی اش جلوی مجلس به ضرب گلوله نظامیان کشته می شود و حسنعلی منصور نخست وزیر هم به تیر فدايیان اسلام مقابل پارلمان گرفتار می شود و بازهم در همان مجالس دستچین شده وگزینشی در اعتراض به جدایی ساده و بدون مقاومت بحرین از ایران، محسن پزشک پور نماینده پان ایرانیست مجلس نطق تند و غرایی که در تاریخ ماندگار شد ایراد کرد.

دوران پسا انقلاب

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تبدیل مجلس شورای ملی به شورای اسلامی لحظات شور انگیز و خاطره ساز در مجلس کم نبوده اند. در مجلس اول که از متنوع ترین و متکثرترین مجالس تاریخ ایران بوده است از نطق های پرشور در بررسی اعتبار نامه‌ها تا اولین وآخرین عزل ريیس جمهور را در عزل بنی‌صدر به خود دید. احمد غضنفرپور، نماینده نزدیک به بنی صدر در روزهای ملتهب سال ۶۰که کشور در آتش انفجار واختلاف و جنگ می سوخت آخرین نطق خود را در بیان مواضع ريیس‌جمهور معزول بیان کرد و از بهارستان راهی اوین شد و سرانجام مورد عفو امام(س)قرار گرفت.

در مجلس سوم و زمانی که هنوز زمان زیادی از رحلت امام خمینی(ره)نگذشته بود عبدالمجید شرع پسند نماینده جوان کرج که خود از خانواده شهدا بود نطق تندی در اعتراض به سیاست های کلان کشور و هاشمی فقید ابراز کرد که در شرایط آن روز کاری عجیب و مهیب به شمار می‌آمد. شرع پسند مورد عتاب شدید کروبی ريیس وقت مجلس قرار گرفت و کروبی حتی از بقیه نمایندگان خواست برای شرع‌پسند پادرمیانی نکنند.

مجلس ششم نيز که حکایت مفصلي دارد که خود مثنوی هفتاد من کاغذ است و از باز پس گرفتن اصلاحیه قانون مطبوعات تا تحصن بی سابقه در صحن مجلس را شامل می شد و سرانجام با رد صلاحیت گسترده برای دور هفتم مجلس مواجه شد. در مجلس هفتم اصولگرایان گمان کردند مجلس یکدستی را تشکیل داده اند، نمایندگان شاخصی چون عماد افروغ نقض غرض شدند. اما در ادوار اخیر نام علی مطهری فرزند ایدئولوگ انقلاب بیشتر از سایر نمایندگان شنیده شده است. مطهری با فهرست مورد حمایت احمدی نژاد ريیس جمهور وقت وارد مجلس شد اما مشی متفاوتی را در پیش گرفت و یاد مدرس این بار توسط یک روحانی زاده زنده شد.

محمود صادقی نيز که با فهرست امید وارد مجلس شده است شايد برای بسیاری نوید یک آقای مطهری دیگر را می دهد اما باید به چند نکته نيز توجه کرد؛ اول اینکه علی مطهری به سبب شهرت خانوادگی و نام شهید مطهری قبل از نمایندگی و درخشش در بهارستان هم اشتهار داشت و کمتر نیازی به جلب توجه و کسب نام داشت و حتی از نام و صبغه خانواده هم در راه نمایندگی خرج کرد اما در مورد محمود صادقی ممکن است شهد شهرت او را به وادی خودنمایی و درشت و گزاف گویی برای صعود سریع سیاسی و تثبیت خود بیندازد.

رفتارهایی چون مقاومت در برابر حکم بازداشت قوه قضايیه یا سوار شدن بر موج شبکه های اجتماعی یا بالا بردن عطش مخاطب برای افشاگری از لایه‌های پنهان ثروت وقدرت و سرانجام اشتباهات موردی چون داماد آیت ا... مکارم شیرازی و عذر خواهی سریع نمی تواند چندان خوشایند باشد. نمایندگانی که قصد دارند صدای بهارستان باشند باید به تمامی راه خود را مشخص کنند و آماده پرداخت هزینه باشند، نه چون رفتار خاص آقای صادقی روزی در سخنانی تند و تیز نمایندگان را عصاره فضائل شورای نگهبان بخوانند و روز بعد با مشاهده تاریک بودن پای چراغ نقض همان سخنان را بر زبان بیاورند. البته نباید از یاد برد پرداخت هزینه برخی سخنان شاید برای فرزند شهید مطهری و برادر همسر علی لاریجانی ممکن باشد.