لایحه اعطای تابعیت به فرزندان ناشی از ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی در شورای نگهبان بررسی شده و ایراداتی هم به آن وارد شده است. موضوعی که نگرانی خانواده‌ها و فرزندانی را که سال‌هاست درگیر مشکلات نداشتن هویت هستند بیشتر کرده است. حالا قرار است این لایحه فردا، ۲۳ تیرماه، در صحن علنی مجلس مورد بررسی مجدد قرار گیرد. طیبه سیاوشی، نماینده مجلس شورای اسلامی، در این‌باره با اعتمادآنلاینگفت‌و‌گو کرده است. او امیدوار است لایحه اصلاح‌شده مورد تایید شورای نگهبان قرار گیرد.
*ایرادات مطرح‌شده توسط شورای نگهبان به لایحه «اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی و مردان خارجی» ظاهراً در مجلس برطرف شده است. ایرادات را چطور می‌بینید؟ و اصلاحات آن خوب بوده است؟
اصلاح این قانون به این صورت است که بعد از عبارت تقاضای مادر ایرانی، عبارت «در صورت نداشتن مشکل امنیتی به تشخیص وزارت اطلاعات» و بعد از عبارت پروانه اقامت پدر نیز «در صورت نداشتن مشکل امنیتی که به تشخیص وزارت اطلاعات هست» اضافه شده است. در واقع نداشتن مشکل امنیتی پدر و مادر در این طرح لحاظ شده است.
*برخی از منتقدان سه نقد جدی به متن لایحه دارند؛ نخستین مورد این است که چرا در متن مصوب‌شده در مجلس واژه ازدواج شرعی به جای ازدواج رسمی آورده شده است؟ نظر شما در این‌باره چیست؟ آیا این قید می‌تواند تبعاتی در آینده داشته باشد؟ راه‌حل‌های شما برای رفع آن در مجلس و متن مورد نظر چه بوده است؟
ازدواج رسمی طبق ماده ۱۰۶۰ قانون مدنی، در این صورت انجام می‌شود: مرد یک تبعه خارجی باشد که دولت ایران او را تایید کند و اجازه بدهد که زن با این فرد ازدواج کند، و بعد در دادگاه مورد تایید قرار گیرد؛ یعنی در واقع به زن اجازه داده می‌شود که با مرد خارجی ازدواج کند به شرط اینکه مهاجرت مرد هم قانونی باشد. در حالی که در اکثر این ازدواج‌ها می‌بینیم که مهاجر، مهاجر قانونی نیست. بنابراین ماده ۱۰۶۰ نمی‌تواند مساله و مشکل اینها را حل کند. در دولت به این نتیجه رسیدند که خیلی خوب است اگر گفته شود ازدواج شرعی کفایت می‌کند.
به نظر من خود این مورد، مورد درستی است. اگرچه اعتراض شدیدی در پی داشت، اما ازدواج شرعی باید به جای ازدواج رسمی قرار گیرد.
*یکی دیگر از نقدها در مورد مکلف بودن ناجا به دادن اقامت به پدر است. اساساً موافقید که به مرد خارجی‌ای که با زن ایرانی ازدواج می‌کند اقامت داده شود؟ محل نقد منتقدان در این بخش چیست؟
در مورد نقدهایی که در مورد مکلف بودن ناجا به دادن اقامت به پدر مطرح می‌شود، الان مانعی گذاشته شده که باید اول مورد بررسی وزارت اطلاعات قرار گیرد و بعد اقامت داده شود. موافقم که به هر حال تکلیف کردنِ این وظیفه به ناجا، کار کاملاً درستی نیست، ولی در عین حال باز هم تاکید می‌شود که این کار ممکن است باعث افزایش مهاجرت شود و اقامت به پدر داده شود؛ مخصوصاً اینکه مهاجرینی از کشور همسایه بیایند و ازدواج کنند. این یکی از نقدهاست که باید سازوکاری برای آن دیده شود، چون یکی از مشکلات کشورهای مهاجرپذیر نیز همین مورد ازدواج‌ها بوده که اقامت به پدر داده شود. اما گذاشتن مانع اول خودش مساله مهمی است که اگر مشکل امنیتی نداشت به آنها اقامت داده شود.
موضوع مهم در اینجا بچه‌هایی هستند که مخصوصاً از گذشته جمعیت قابل توجهی داشته‌اند و تاکنون به دلیل اینکه به شکل قانونی مورد توجه قرار نگرفته‌اند و مشکل اقامت دارند، حل‌وفصل این موضوع برای ما در اولویت بوده و دولت خودش این مورد را پیشنهاد داده است.
*گویا قرار است مجدداً لایحه اصلاحی در صحن مجلس به رای گذاشته شود. فضای مجلس را چطور ارزیابی می‌کنید؟
معتقدم با اصلاحاتی که انجام شد لایحه می‌تواند رای بیاورد. تلاش‌مان را می‌کنیم که رای لازم را کسب کند، چون اصلاحاتی که در نظر گرفته شده اصلاحاتی است که مشکل و سد راهی برای تابعیت این بچه‌ها ایجاد نمی‌کند.
*به نظر شما در برگشت دوباره لایحه به شورای نگهبان ممکن است از سوی اعضای آن دوباره نقدی وارد شود؟ یا اینکه اصلاحات مجلس می‌تواند آنها را قانع کند؟
از طرف شورای نگهبان ۲ ایراد به لایحه وارد شد. اولین ایراد در مورد دادن تابعیت به فرزندان بالای ۱۸ سال بود، به لحاظ اینکه مشکلات امنیتی نداشته باشند. برای فرزندان زیر ۱۸ سال هم گفتند باید بررسی شود که مسائل و مشکلات امنیتی نداشته باشد و این بررسی به تشخیص وزارت اطلاعات است.
به هر حال بچه‌هایی بوده‌اند که با مشکلات وارد ایران شده‌اند و درخواست تابعیت کرده‌اند؛ یعنی در ایران به دنیا آمده‌اند و الان اقامت دارند، دوره‌ای به دلیل مسائل و مشکلاتی خارج شده‌اند. الان این موضوع باید مورد بررسی قرار گیرد که خوشبختانه این ایراد برطرف شده است.
در حال حاضر کسی زیر ۱۸ سال هم باشد و درخواست تابعیت کند، بررسی می‌شود که مشکلات امنیتی نداشته باشد و بعد به او تابعیت داده خواهد شد.
*آیا تغییراتی که در متن لایحه وارد شده به حدی بوده که لایحه را از مسیر اصل خودش منحرف کند و مشکل بی‌هویتی فرزندان همچنان پابرجا بماند؟
فکر می‌کنم لایحه این‌بار دیگر می‌تواند شورای نگهبان را متقاعد کند و مورد تایید قرار گیرد و با همین اصلاحاتی که مجلس انجام می‌دهد، به تایید شورای نگهبان هم برسد.
*در متن لایحه مصوب برای استعلام امنیتی یک بازه زمانی سه‌ماهه در نظر گرفته شده است. آیا این زمان قابل تغییر است؟ وضعیت فرزند در این سه ماه چگونه خواهد بود؟ آیا راه‌حلی چون کارت هویتی موقت و دائم متصور هستید؟
نه، در حال حاضر این اصلاحاتی که در متن لایحه وارد شده است لایحه را از مسیر اصلی خودش منحرف نمی‌کند و مسلماً بچه‌ها می‌توانند هویت‌شان را کسب کنند، البته در صورت نداشتن مشکل امنیتی که اکثر این بچه‌ها مشکل امنیتی ندارند. بنابراین می‌توان امیدوار بود لایحه آن مواردی را که مد نظر ما بوده یعنی تامین اقامت بچه‌ها را عملی کند.
- 19
- 3
