دکترحسن بهشتی پور کارشناس مسائل هسته ای در کلاپ هاوس خبرآنلاین با موضوع بحث مذاکرات وین گفت: در مذاکرات این که چه انتظاری داریم، مسیر را مشخص می کند. اگر با انجام مذاکره فکر کنیم می توان کل تحریمها را لغو کرد، بنده چنین دیدگاهی نداریم. باید راستی آزمایی هم کنیم. آمریکا در عملکرد خود نشان داده از تحریم به عنوان یک اهرم فشار علیه ایران استفاده می کند و طبیعی است کل این اهرم را کنار نمی گذارد. مگر اینکه متوجه بی اثر شدن آن شود. اگر مذاکرات وین باعث شود که تحریمهای اصلی مانند فروش نفت، بانک مرکزی، فروش محصولات پتروشیمی و اینگونه تحریمها لغو شود، آنطور که آقای عراقچی روزانه گزارش می دهد، نشان دهنده این است که طرف مقابل آماده لغو اینگونه تحریمهاست و این برای آینده اقتصاد کشور بسیار مهم است. تحریم ها ۱۵۰۰ تا ۱۷۰۰ نوع هستند که بیشتر مربوط به افراد حقیقی و حقوقی است ولی آنچه خیلی اثرگذار است، مسئله تحریم فروش نفت است. ما باید بتوانیم نفت و سیستم بانکی را از تحریم خارج کنیم و بتوانیم درآمد حاصل از صادرات نفت را بدون دغدغه به کشور برگردانیم.
نکته بعدی این است که طرف مقابل هم می خواهد بداند مابه ازای این لغو تحریم ایران چه خواهد کرد. ایران اقدامات خود را به تدریج شروع و کامل کرده است و این که ایران بخواهد ناگهان به اردیبهشت ۹۸ برگردد، بسیار مهم است. همانطور که به تدریج تحولات شروع شد، باز هم برگردد. ما بالای ۵۰ کیلو اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده داریم و بالای ۳ تن اورانیوم ۵ درصد داریم و اینها بخواهد به ۱۳ کیلوی برجام برگردد، کار خیلی پیچیده است. بحث سانتریفیوژها است. غنی سازی ها با درصدهای مختلف هم داریم. اینها زمانبر است. بالاخره اگر مذاکرات بی حاصل و آب در هاون کوبیدن باشد طولانی شدن به ضرر ما است. ولی خواهشمندم توجه کنید در توافق قبل از لوزان در ژنو یک حالت توقف به وجود آمد وهر دو طرف قبول کردند هر کار کردند همانجا متوقف کنند. ایران پذیرفت در حدی که غنی سازی دارد افزایش ندهد. ولی در مذاکرات وین، چنین چیزی نیست. ایران در عین مذاکره کردن، به کار غنی سازی ادامه می دهد و غرب می داند اگر بخواهد مذاکره را ادامه دهد، میزان غنی شده اورانیوم ادامه می یابد. این تفاوت دور جدید مذاکرات است. هر دو طرف می دانند نباید مذاکره طول بکشد چون به ضرر هر دو است. ولی این مذاکرات به صورت غیرمستقیم انجام می شود که همین مشکل‌ساز است. اگر آمریکا و ایران روبروی هم بنشینند و ایران با قدرت از نظریات خود دفاع کند، چه صدمه ای به معادلات می خورد؟ چرا ایران باید اول به ۴+۱ بگوید و آنها به آمریکا بگویند و بعد آمریکا حرفش را به این کشورها بگوید و آنها بیایند به ایران منتقل کنند.
جمع بندی این که ۳ کمیته تشکیل شد. یکی کمیته چگونگی برداشتن تحریمها، یکی چگونگی بازگشت ایران به تعهدات قبلی و یکی هم ترتیبات اجتماعی. روند این کمیته ها نشان از پیشرفت مذاکرات دارد و نشان می دهد ثمر بخش است که نتیجه به اینجا رسیده ایم. نمی دانم مذاکرات چند روز طول می کشد ولی تا ۵ خرداد باید تکلیف تعیین شود. چون اگر تعیین تکلیف نشود، باید به سمت خروج از پروتکل الحاقی و آژانس برویم که یک داستان جدید است. امیدواری وجود دارد که همین مذاکرات بتواند تحریمهای پتروشیمی، نفت و بانک مرکزی را بردارد.
بهشتی پور همچنین در پاسخ به اظهارات زیباکلام گفت: درباره فرمایشات آقای دکتر زیباکلام باید چند نکته گفت. اطلاعات غلط در مورد موضوعات مختلف در اختیار جامعه گذاشته می شود. باید اطلاعات دقیق به مردم و استادان دانشگاه داده شود تا دچار سوءتفاهم نشوند. آقای دکتر زیباکلام می گوید آمریکا انتظار دارد فعالیتهای هسته ای ایران زیرنظر آژانس برود. در حالی که ایران کاملا زیر نظر آژانس است و همه کارهایی که باید در راستای پروتکل الحاقی انجام بدهد را می دهد. آژانس مانند چشم عقاب نظارت می کند. متاسفانه برخی در شبکه های مجازی می گویند ایران از نظر آژآنس خارج شده است. انتظار آمریکا از ایران ورای این موضوعات است. آنها برجام پلاس می خواهند. می گویند نطنز تعطیل شد. کی نطنز تعطیل شد؟ هر سه ماه یک بار آژانس درباره فعالیتهای نطنز توضیح می دهد. فردو را می گویند تعطیل شد. اولا ۱۰۰۰ سانتریفیوژ در آنجا فعال بود ولی گاز به آن تزریق نمی شد. به محض کاهش تعهدات طرف مقابل، فردو شروع به تزریق گاز و غنی سازی ۲۰ درصد کرد.
این اطلاعات و گزارشهای آژانس را می توان در سایت آژانس دید. دروغ می گویند آب سنگین اراک تعطیل شد. چطور باید گفت این تاسیسات تعطیل نشده است. چند استوانه در داخل رآکتور عظیم اراک را سیمان در آن ریخته بودند و بلافاصله این استوانه ها عوض شد. مخالفان برجام می گویند بتن در رآکتور ریخته اند. اصلا اینطور نیست. تاسیسات بسیار عظیمی در اراک است و چطور می توان آن را گل گرفت یا بتن کرد. یک سری استوانه است که در آنها سیمان ریخته اند و می توان به سادگی آنها را تعویض کرد. عده ای دروغ می گفتند صنعت هسته ای ایران تعطیل شد. شما دیدید جمهوری اسلامی ایران توانست بخش عمده ای از بخشهای تعطیل شده را به کار اندازد. اگر نابود شده بودکه نمی توانست به این سرعت قدرت غنی سازی خود را به ۲۰ برابر قبل برساند. اینها نشان می دهد صنعت هسته ای رو به جلو است و هیچ بخشی نابود نشده است. حداقل این اطلاعات را باید دقیق به مردم منتقل کرد. این اطلاعات متعلق به آژانس است.
برخی می گویند اگر آمریکا تحریم هایی را تعلیق کند، دوباره از برجام با بهانه هایی مانند موشک و حمایت از تروریزم، تحریمهای جدید وضع می کند. امروز در وین، موضوع به موضوع بحث می شود. یعنی موضوع تحریم نفتی ایران را بحث می کنند. نه این که تحریم نفتی ایران به خاطر حمایت از تروریزم بوده و بعد دوباره به خاطر مثلا موشکی برگردد. اگر قرار است تحریمی لغو شود، موضوعی لغو می شود.
سئوال اینجاست که تضمینی وجود دارد که کنگره زیر توافق نزند یا ترامپ بعدی از این برجام خارج نشود؟ اولا در قراردادهای بین المللی هیچ تضمینی نیست. بلکه قراردادها به گونه ای طراحی می شود که طرف مقابل بداند اگر تحریم جدید وضع کرد ایران دوباره به وضع سابق بازمی گردد. هیچ تضمینی وجود ندارد و کسی نمی تواند در توافقات بین المللی تضمینی بدهد.
***
ابوالفتح: برجام میراث باراک اوباما بود،خروج از آن میراث ترامپ؛جمهوریخواهان به دنبال میراث ترامپ هستند
امیرعلی ابوالفتح کارشناس مطالعات آمریکا گفت: شخصا خوشبین هستم مذاکرات به نتیجه برسد همانطور که برجام قبلی به نتیجه رسید. امروز اخبار امیدوار کننده ای داشتیم و روسها گفتند ظریف ۴-۵ روز آینده به نتیجه می رسیم. سوای این باید گفت ما ممکن است هر لحظه با خروج آمریکا از برجام مواجه شویم. همزمان با تلاش برای توافق، نظام باید خود را برای خروج مجدد آمریکا آماده کند. رفتن در برجام، میراث باراک اوباما بود،خروج از آن میراث ترامپ است. جمهوری خواهان خود را متعهد به میراث ترامپ می دانند. می بینید که مایک پمپئو جلوی کنگره خط و نشان کشید و متعهد شد به محض حضور جمهوری خواهان در کاخ سفید، دوباره آمریکا از برجام خارج شود. هیچ تضمینی در ایالات متحده آمریکا برای اجرای تعهداتش وجود ندارد.
چه کنیم آمریکایی ها احساس خسران نکنند و در برجام بمانند، یا ما چه کنیم خروج آنها از توافق با ایران هزینه بر باشد.
درباره بخش دوم خیلی نمی توانیم مطمئن باشیم ولی در بخش اول، اگر منفعت آنها تامین باشد می توان امیدوار بود آمریکایی ها بمانند. دو کار را می توان از طرف ایران انجام داد تا آمریکا خارج نشود. یکی این که تنش منطقه ای بین ایران و سایرین کم شود. این را آقای ظریف در حال حاضر انجام می دهد. به نظر نمی رسد ایران و آمریکا وارد رابطه تنش زدایی شوند چون بسیار آرمانی است. باید در نظر داشت نگرانی های ایالات متحده برطرف شود تا توافق ماندگارتر بماند.
نکته آخر این است که تجربه ناموفقی داشتیم و با شاخه اجرایی دولت آمریکا به توافق رسیدیم به این امید که توافق می تواند مشکلات ما را حل کند. اگر به موازات مذاکره یا تعامل با شاخه اجرایی، توجهی به کنگره نشود، به برجام خسارت وارد می شود. ترامپ سوای این که دیدگاه تند نسبت به برجام داشت، آنچه او را وادار به خروج از برجام کرد، اقدامات کنگره بود. ترامپ باید هر سه ماه به کنگره می رفت و تضمین می داد کارهای ایران صلح آمیز است. کنگره آمریکا الان صداهای مختلفی دارد و یک دست نیست. می شود در کنگره ارتباط گرفت هر چند غیررسمی نباشد. نادیده گرفتن کنگره مشکلات ما را زیاد می کند. اگر تلاش به توافق ماندگاربا آمریکا هستیم بدون ارتباط با کنگره، این توافق آسیب پذیر است.
***
زیباکلام: چقدر هزینه چاه ویل هسته ای را بدهیم؟
صادق زیباکلام گفت: جمعه دور بعدی مذاکرات وین است که نشان می دهد آرام جلو می رود. باید اول به این نکته بپردازیم که چرا هسته‌ای قاتق نان ما نشد و قاتل جان ما شد؟ ما از سال ۸۱ چقدر هزینه به چاه ویل هسته ای بریزیم؟ چون در ایران پاسخگویی ندارد، هر تصمیمی هم درست است و هم درست نیست. ولی بالاخره یک روزی باید جواب بدهند مملکتی که وضع واکسن و بهداشت و آموزشش به این گونه است،چرا باید این همه هزینه به چاه ویل هسته ای بریزد؟
درباره مذاکرات کوتاه مدت برجام فعلی، باید گفت من از سال گذشته گفتم برجام ۱۴۰۰ موفق خواهد بود چون هم آمریکایی ها تجربه پیدا کرده اند و هم خود ما، منتهی موفقیت برجام ۱۴۰۰ را به دو بخش تقسیم می کنم؛ بخش انتظارات جمهوری اسلامی ایران در بخش کوتاه مدت و همچنین انتظارات کوتاه مدت آمریکا و انتظارات بلندمدت دو طرف.
در کوتاه مدت انتظارات ما این است که حداقل به هر چه می توانیم به حسابها و دارایی های بلوکه شده ما که پس از فروش نفت حاصل شده، دست پیدا کنیم. عمده صادرات نفت ایران به چهارکشور ژاپن، چین، هند و کره جنوبی است و هر ۴ کشور یک ریال از بیم تحریم به ما نپرداخته اند. ما مقداری هم عراقی ها طلبکاریم و هر وقت می گوییم دلارها را بدهید، یک نگاه به آمریکا می کنند و یک لبخندی به ما می زنند که فعلا مقدور نیست. چینی ها، هندی ها، کره ای و ژاپنی ها همینطور.
امیدواریم دست کم ۳۰ میلیارد دلار پول نفت از کشورها طلبکاریم که در کوتاه مدت، هر چه می توانیم از این پولها را برگردانیم. امیدواری دوم ما این است که بتوانیم صادرات یک میلیون بشکه در روز را داشته باشیم و این مستلزم این است که سیستم بانکی جهانی برای ما آزاد شود که بتوانیم پول نفتی که می فروشیم به دستمان بیاید. عمده ترین انتظارات ایران این است. این که یک سری افراد از تحریم خارج شود، سمبلیک است و نظام می خواهد از این به عنوان یک سمبل استفاده کند. اصل، رسیدن به بخشی از ۳۰ میلیارد دلار است و همچنین صادرات نفت داشته باشیم و بتوانیم از سیستم بانکی استفاده کنیم.
خواست آمریکایی ها این است که فعالیتهای هسته ای ما دوباره زیرنظر آژانس برود. مانند زمانی که در ۹۴ فعالیتهای ما زیر نظر آژانس رفت.
خواست بلندمدت ما چیزی نیست جز برداشتن بقیه تحریمها ولی آمریکاییها می خواهند مانند برجام ۹۴ که همه فعالیتهای هسته ای را مهار کرده بودند و نطنز و اراک تعطیل شده بود ،آمریکایی ها از این بابت توانسته بودند فعالیتهای هسته ای ایران را مهار کنند. بعد از خروج ترامپ از برجام، ما دوباره نسل جدید سانتریفیوژها را فعال کردیم و ادامه دادیم. هدف آمریکاییها مهار مجدد ما است و این که زیر کنترل آژانس بین المللی انرژی اتمی برویم و فعالیتمان مهار شود.این اتفاق خواهد افتاد و در کوتاه مدت، آژانس شروع به کنترل فعالیتهای هسته ای ما می کند.
***
تفرشی: نگذاشتند هاشمی و خاتمی مذاکره کنند و حالا جلوی روحانی را می‌گیرند
دکتر مجید تفرشی تاریخ نگار و پژوهش گر ایرانی و کارشناس اروپا گفت: وقتی ما صحبت از مذاکرات ایران و آمریکا می کنیم باید مطالبات هر دو نفر را ببینیم. آنچه در وین اتفاق می افتدو قبلا در مذاکرات قبلی بر سر مسایل هسته ای اتفاق می افتاد، ظاهر در دیپلماسی بود. یعنی عده ای دیپلمات دور همدیگر مذاکره می کنند. خیلی نظر دو طرف فاصله دست نیافتنی ندارد. در ایران افراد از سه منظر کلا با مذاکرات مخالفند. آنها سه تیپ هستند که در غرب هم وجود دارند. برخی ادعا می کنند بر این باور هستند که هر گونه تفاهم راهبردی با غرب و آمریکا به منزله پایان یافتن عصر انقلاب اسلامی است و هیچ وقت نباید با آمریکا به تفاهم راهبردی دست پیدا کرد. این از اول انقلاب بوده و در دولتها هم بوده است. دولت فعلی هم تحت فشار این نگاه است.
نگاه بعدی، نگاه سیاسی است. این نگاه می گوید امکان ادامه مسیر اقتصادی و سیاسی کنونی بدون تفاهم با آمریکا وجود ندارد و آنها می گویند تفاهم با آمریکا به معنی تداوم دولتها است. آنها نگذاشتند آقای هاشمی و آقای خاتمی مذاکره کنند و همین مسئله را با دولت آقای روحانی دارند.
نگاه سوم هم کسانی هستند که نانشان در عدم زندگی سالم است. نان آنها در اقتصاد زیرزمینی و قاچاق کالا و نظایر آن است. آنها شفافیت در اقتصاد دنیا و کشور را به سود منافع خود نمی دانند. آنها با FATF هم مخالفت می کنند. در آمریکا هم،چنین گروههایی هستند. عده ای می گویند نباید آمریکا به هیچ وقت با ایران کنار بیاید. کسانی هم مانند ترامپ می خواهند که خودشان با ایران کنار بیایند ولی رقبا نمی گذارند. گروه سوم هم می خواهند ایران دچار اقتصاد زیرزمینی و فساد باشد.
باید قبول کرد دولت بایدن به شدت از سوی کنگره تحت کنترل است. لابی اسراییل و عربستان در آمریکا بسیار قوی است. آنها دهها برابر بودجه های ما برای لابی علیه ایران خرج می کنند و از لندن و پاریس و برلین و دوبی تا آمریکا کار می کنند. آنها نفوذهای بسیار زیادی دارند و دیپلماسی عمومی و مردم محور بسیار قوی دارند. بخش زیادی از این پولها خرج نخبه گان و رسانه ها می شود. دولت بایدن نمی تواند بدون رضایت این جماعت به صلح با ایران برسد. در ایران هم کسانی که به شدت مخالف هرگونه توافق هستند ولی در عمل همان راه آمریکایی ها را می روند. این خواسته است یا ناخواسته در عمل فرقی نمی کند. چون در یک راستاست.
در زمان آقای ترامپ گفتم و الان تکرار می کنم. فرض کنید آقای بایدن با ایران به یک توافق قطعی رسید و همه را هم راضی کرد. باور کنید مشکلات اقتصادی و سرمایه گذاری، صنعت، پولی و مالی کشور حل نمی شود. رفع انسداد سرنوشت و مهم است ولی مسایل اقتصاد و تلفیق آن با مدیریت ایران به دلیل سوءمدیریت و فساد و ناکارامدی همچنان دچار مشکل است. این که شما بتوانید نفت بفروشید ولی پول نتوانید از طریق سوئیفت جابجا کنید، عملا مشکلات پابرجا خواهد بود. شرکتهای آمریکایی می گویند ما از دولت و اسراییل می ترسیم. تا زمانی که ایران در چرخه اقتصاد جهان قرار نگیرد، حتی با رفتن تحریمها هم در دراز مدت سایه تحریم بر سر ایران است.
- 12
- 5
