«برخی با طرح‌هایی مانند طرح صیانت به دنبال محدود کردن اینترنت و فضای مجازی هستند. این در حالی است که این رویکرد بر خلاف قانون اساسی است.من معتقدم ما علاوه بر اینکه باید با نسل جدید گفت وگو کنیم باید در بین گروه‌های مرجع فکری و سیاسی نیز در جامعه گفت وگو به وجود بیاید.
این گفتوگو نیز قبل از اینکه بین حاکمیت و معترضان شکل بگیرد باید در درون حاکمیت شکل بگیرد که مشخص کند قرار است کشور در چه مسیری حرکت کند». جملات ذکر شده سخنان حجت‌الاسلام احمد مازنی، نماینده سابق مجلس و فعال سیاسی اصلاح طلب در گفت وگو با«آرمان ملی» است.
مازنی در این گفتوگو به مهمترین چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی کشور اشاره می کند. در ادامه ماحصل این گفت وگو را می‌خوانید.
تحلیل و ارزیابی شما از ریشه‌ها و دلایل اعتراضات اخیر در کشور چیست؟ چرا اتفاقات به شکلی رقم خورد که شاهد وقایع ناگواری در هفته‌های اخیر در کشور بوده‌ایم؟
حوادث اخیر از درگذشت خانم امینی شروع شد. در چنین شرایطی عامل بروز حوادث اخیر را باید این اتفاق در نظر گرفت.با این وجود اگر به صورت ریشه‌ای به ماجرا نگاه کنیم باید به دنبال این باشیم که چه عواملی باعث شده که با یک اتفاق زمینه اعتراضات اخیر در کشور شکل بگیرد. در واقع درگذشت خانم امینی تنها زمینه بروز این اعتراضات را به وجود آورده و مسائل دیگری نقش تعیین کننده داشته است.نشانه این موضوع نیز این است که در جریان اعتراضات اخیر در کشور مطالبات مختلفی مطرح شد که بسیاری از آنها ارتباطی به درگذشت خانم امینی نداشت و بلکه مطالبات دیگری بود. اگر مطالبات و شعارها تنها درباره درگذشت خانم امینی بودند این امکان وجود داشت که مرگ خانم امینی را دلیل اصلی اعتراضات قلمداد کنیم.
این در حالی است که رفتار و شعارهایی که در اعتراضات اخیر مطرح کردن نشان می‌دهد که نگاه عمیق‌تری به مسائل کشور دارند.برای پیدا کردن دلایل اصلی اعتراضات اخیر باید گذشته را واکاوی کنیم. نزدیک ترین اتفاقی که از جمله دلایل اتفاقات اخیر بود برگزاری انتخابات بدون رقیب ریاست جمهوری در سال۱۴۰۰ بود.در این انتخابات بسیاری از دیدگاه‌ها و طیف‌های فکری نماینده‌ای در انتخابات نداشتند. این وضعیت در انتخابات مجلس در سال۱۳۹۸ نیز رخ داده بوده.در چنین شرایطی بود که میزان مشارکت در انتخابات نسبت به انتخابات گذشته کاهش یافت. در چنین شرایطی نیز آقای رئیسی وعده‌هایی به مردم دادند و انتظار نیز این بود که با توجه به حمایت و هماهنگی سایر دستگاه‌های حاکمیتی از دولت سیزدهم، امکان تحقق این وعده‌ها وجود داشته باشد. با این وجود این اتفاق نیز رخ نداد و دولت در تحقق وعده‌هایی که به مردم دادند تاکنون موفق نبوده است.
عدم تحقق وعده‌های رئیس جمهور به چه میزان در شکل گیری اعتراضات اخیر تأثیرگذار بوده است؟
کسانی که به آقای رئیسی رأی داده بودند و کسانی که به ایشان رأی نداده بودند همه منتظر بودند که دولت جدید مشکلات مردم را حل کند. این در حالی است که در عمل چنین اتفاقی رخ نداد. آقای رئیسی در طول رقابت‌های انتخاباتی به مردم وعده رفاه دادند اما در عمل سیاست‌هایی در پیش گرفته شد که گرانی بیشتری برای مردم به همراه داشت.از سوی دیگر آقای رئیسی عنوان کردند که گشت ارشاد را برای مدیران راه‌اندازی خواهند کرد. این در حالی است که در عمل چنین اتفاقی رخ نداد و گشت ارشاد همچنان به روال سابق و با برخی برخوردهای نامناسبی که در فضای مجازی نیز انعکاس پیدا می کردبه کار خود ادامه داد.
ایشان در رقابت‌های انتخاباتی وعده کاهش تورم را داده بودند در حالی که میزان تورم در دولت سیزدهم روند صعودی پیدا کرد.وعده دیگر دولت افزایش ارزش پول ملی بود که در نهایت چنین اتفاقی رخ نداد.رئیس جمهور وعده داده بودند که توافقی بهتر از برجام با کشورهای غربی خواهند کرد که عزت جمهوری اسلامی حفظ شود. این در حالی است که دولت هنوز نتوانسته با کشورهای خارجی توافق کند و هیچ چشم انداز روشنی درباره برجام در کشور وجود ندارد و تحریم‌ها همچنان به قوت خود باقی است و بلکه در برخی زمینه‌ها بیشتر نیز شده است.در زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی نیز وعده‌هایی به مردم داده شد که برخی از این وعده‌ها تا کنون محقق نشده است.
مشکلات اقتصادی مردم به اندازه‌ای تشدید شده بود که می‌توان یکی از دلایل اعتراضات مردم نه اغتشاشگران را اقتصادی دانست. این در حالی است که به تازگی میزان خط فقر در کشور حدود۱۸ میلیون در نظر گرفته شده است که اگر این رقم صحیح باشد و آن را معیار قرار بدهیم باید عنوان کرد که در شرایط کنونی اغلب مردم کشور زیر خط فقر زندگی می کنند.اتفاق دومی که به دلیل عدم تحقق وعده‌های دولت صورت گرفت این بود که مردم اعتماد خود را نسبت به عملکرد مدیران جامعه از دست بدهند و این مسائل باعث می‌شود اعتراضات در کشور شکل بگیرد.
شکاف نسلی و تفاوت‌های نسل جدید و نسل‌های گذشته به چه میزان در شکل گیری اعتراضات اخیر نقش داشته است؟
یکی از مهمترین ویژگی‌های نسل جدید این است که این نسل هنگامی که متولد شده با پدیده اینترنت مواجه شده است.به همین دلیل دوران قبل از اینترنت برای نسل جدید قابل درک نخواهد بود.به همان صورت که بشر امروز نمی توان دوران غارنشینی و قبل از اختراع چرخ را درک کند نسل جدید نیز نمی‌تواند دوران قبل از اینترنت را کشف کند. تاریخ بشر دوران‌هایی زیادی را به خود دیده است.
فاصله این دوران‌ها نیز بسته به نیاز بشر متغیر بوده است. به عنوان مثال تغییر زندگی بشر در برخی مقاطع هزاران سال بوده در حالی که پس از مدتی این تغییرات در زمان کمتری رخ داده است. به همین دلیل انسان درک شهودی از دوران‌های گذشته ندارد و نتوانسته آنها را درک کند. این وضعیت درباره نسل جدید نیز وجود دارد. نسل جدید از زمانی که متولد شده با اینترنت همراه بوده و اینترنت یکی از پدیده‌های تعیین کننده زندگی آنها به‌شمار می رفته است.نکته دیگر اینکه نوع نگاه نسل جدید نسبت به جهان،هستی،سیاست فرهنگ و زندگی متفاوت است. اینترنت باعث شده نسل جدید در وضعیت جهان وطنی قرار بگیرد.
در این فضا نیز همه مسائل به صورت شفاف و صریح گفته می‌شود.نسل‌های گذشته نیز در شرایط کنونی از اینترنت استفاده می‌کنند و در شبکه‌های اجتماعی فعالیت دارند. با این وجود تفاوت نسل جدید این است که با این ابزار متولد شده و در زادبوم مشترکی زیست می‌کنند.نسل جدید به دلایل مختلف ویژگی‌ها و مختصات فکری نسل‌های گذشته که به دوران قبل از اینترنت تعلق دارد را درک نمی کند. این وضعیت درباره نسل گذشته نیز وجود دارد و نسل‌های گذشته نیز از فهم و درک دغدغه‌های نسل جدید ناتوان شده است. به همین دلیل در شرایط کنونی در جامعه ما شکاف نسلی وجود دارد و این موضوع در اعتراضات اخیر نیز نقش داشته است. در دوران کرونا نیز به دلیل اینکه بیشتر ارتباطات در شبکه‌های اجتماعی صورت می گرفت فاصله‌ها بیشتر شده است. ضمن اینکه تغییر نگاه نسل ها یک پدیده جهانی است و در شرایط کنونی نسل جدید در همه کشورهای جهان دارای دغدغه‌های متفاوتی شده است.در اغلب کشورهای جدید نحوه مواجهه با اینترنت و نسلی که با اینترنت متولد شده وجود دارد.
نحوه برخورد کشورهای مختلف با این پدیده به چه صورت بوده است؟
کشورها در برخورد با این پدیده به دو دسته تقسیم شده‌اند. برخی از کشورها تلاش کردند با پدیده اینترنت کنار بیاید و با نسل جدید نیز به تفاهم برسند و به آنها میدان بدهند تا دغدغه‌های خود را محقق کنند.گروه دوم کشورهای بودند که با پدیده اینترنت به عنوان یک تهدید برخورد کردند و مرتب تلاش کردند آن را کنترل و محدود کنند. این در حالی است که این گونه کشورها از این واقعیت غافل شده‌اند که هر گونه محدود کردن اینترنت نتیجه عکس می‌دهد و از مسیرهای دیگر راه‌های ارتباط با جهان پیرامون باز می‌شود.به همین دلیل نباید با پدیده اینترنت برخورد سلبی کرد.در شرایط کنونی در گروه‌های مرجع کشور درباره نحوه برخورد با پدیده اینترنت و شبکه‌های اجتماعی یک اختلاف نظر وجود دارد.
در شرایط کنونی ما نیز در مسیر کشوری مانند چین حرکت می‌کنیم که از اساس وجود اینترنت را مضر می‌دانند و تلاش می‌کنند آن را محدود کنند. محدود کردن اینترنت در شرایط کنونی ثمری ندارد و روزی اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به شکلی درخواهد آمد که کسی نتواند آنها را محدود کند. در چنین شرایطی گروه‌های مرجعی نیز در کشور وجود دارد که معتقدند ما در ابتدا درباره ویدئو و ماهواره اشتباه عمل کردیم و به همین دلیل نباید درباره اینترنت نیز همان اشتباهات گذشته را تکرار کنیم. متأسفانه برخی با طرح‌هایی مانند طرح صیانت به دنبال محدود کردن اینترنت و فضای مجازی هستند. این در حالی است که این رویکرد برخلاف قانون اساسی است. من معتقدم ما علاوه بر اینکه باید با نسل جدید گفت وگو کنیم باید در بین گروه‌های مرجع فکری و سیاسی نیز در جامعه گفت وگو به وجود بیاید. این گفت وگو نیز قبل از اینکه بین حاکمیت و معترضان شکل بگیرد باید در درون حاکمیت شکل بگیرد که مشخص کند قرار است کشور در چه مسیری حرکت کند.
- 19
- 1
