محسن هاشمی: آقای رئیسی! این ۱۶ ماه گره‌ای باز نکرده اید؛ لااقل گره تازه نزنید

محسن هاشمی‌ رفسنجانی در روزنامه شرق نوشت: جناب آقای رئیسی اخیرا فرموده‌اند: برخی در پیشرفت‌ها تردید کرده‌اند، اما ما می‌گوییم قطار پیشرفت کشور در حال حرکت است.

‌اگر کسی نگاه‌های کارشناسی در موضوعات تخصصی را مطالعه کند خوشبینانه‌ترین فرضش این خواهد بود که مدیران زیرمجموعه ایشان و سایر مسئولان کشور، گزارش‌های فریبنده‌ای به مسئولان بالاتر می‌دهند و برای آنها فرض‌های نادرست ایجاد می‌کنند که نتیجه‌اش این تصور از پیشرفت می‌شود.

با توجه به تجربه ۳۰ساله‌ام در حوزه مدیریت شهری، سعی می‌کنم در این فرصت به چند عنوان از «پیشرفت‌نمایی» در مدیریت شهری تهران اشاره کنم:

نخست، تأمین واگن اجاره‌ای برای متروی تهران

بدیهی است که سیستم مترو با اتوبوس و تاکسی تفاوت بنیادین دارد و خطوط متروی هر شهری مختص آنجا طراحی و ساخته شده است؛ بنابراین نمی‌توان از واگن‌های مترو مستعمل یا دست دوم یا حتی استفاده‌نشده سایر شهرها برای متروی تهران استفاده کرد؛ ازاین‌رو حتی اگر قرار باشد که قطار متروی اجاره‌ای برای تهران تأمین شود، باید ابتدا تولید شود که با توجه به وجود مجموعه واگن‌سازی تهران، ساده‌تر است با تأمین بودجه ارزی توسط دولت و ریالی توسط شهرداری، این کارخانه تعطیل‌شده راه‌اندازی شود و واگن تولید کند، اما به دلیل آنکه دولت همسو با مدیریت شهری فعلی از اختصاص اعتبار قانونی برای خطوط مترو خودداری می‌کند، به جای فشار مدیریت شهری به دولت برای دریافت اعتبار، ایده بی‌پشتوانه اجاره‌کردن واگن‌هایی که وجود ندارد و اگر قرار باشد تولید شود هم به عمر این دولت و شهرداری نمی‌رسد، مطرح می‌شود تا «پیشرفت‌نمایی» در حوزه حمل‌ونقل عمومی صورت گیرد.

دولت آقای رئیسی وعده ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکن در کشور را داده است، این در حالی است که متوسط ساخت مسکن در کشور طی دهه‌های گذشته حدود ۳۰۰ هزار واحد بوده و در شرایط فعلی با توجه به تورم رکودی در کشور، رسیدن به این مقدار نیز بعید به نظر می‌رسد. حال شهرداری تهران با تبلیغات فراوان خبر از انعقاد قرارداد ساخت مسکن در تهران توسط بخش خصولتی و نهادی داده تا وانمود کند وعده دولت در تهران در حال تحقق است، درحالی‌که میزان قرارداد منعقدشده، حتی اگر محقق هم بشود، حدود هزارو ۱۰۰ واحد است و بخش خصوصی به‌طور طبیعی قبلا در تهران سالانه بیش از صد هزار واحد می‌ساخته است، اما در یک سال گذشته به دلیل رکود اقتصادی و عدم کارایی، میزان صدور پروانه ساخت در تهران به کمتر از نصف متوسط دهه گذشته کاهش یافته است؛ یعنی شهرداری تهران به جای فعال‌کردن بخش خصوصی برای ساخت صد هزار واحد به‌طور طبیعی، قرارداد یک درصد این حجم با بخش نهادی و خصولتی را «پیشرفت‌نمایی» می‌کند.

سوم، واردات اتوبوس دست دوم

هم‌اکنون در کشور بیش از ۱۰ کارخانه اتوبوس‌سازی مجهز و توانمند وجود دارد که همه آنها به دلیل عدم سفارش دولت و شهرداری‌ها، یا با بخشی از ظرفیت خود کار می‌کنند یا تعطیل شده‌اند. در این شرایط وضعیت شهر تهران از نظر ناوگان اتوبوس بحرانی است و بیش از ۹۰ درصد ناوگان شش هزار اتوبوس فعلی تهران، عمری بیش از ۱۰ سال دارند و مطابق با مقررات، فرسوده تلقی می‌شوند و شهرداری با کمک دولت باید حدود ۹هزار دستگاه اتوبوس نو تأمین کند که اگر سفارش این مجموعه به شرکت‌های داخلی داده شود و ارز قطعات مورد نیاز برای واردات تأمین شود، در حدود سه سال این میزان در کشور تولید شده و هم مشکل ناوگان اتوبوسرانی حل می‌شود و هم اشتغال و تولید داخلی که مورد تأکید رهبر انقلاب است رونق می‌گیرد. حال شهرداری تهران به جای این اقدام، طرح واردات اتوبوس دست‌دوم خارجی را مطرح کرده که پس از تبلیغات بسیار تعداد کمی اتوبوس‌ دیزلی وارد شده، درحالی‌که سال‌هاست به دلیل آلودگی هوا، ورود اتوبوس‌های دیزلی به تهران ممنوع است و باید ناوگان اتوبوسرانی تهران با اتوبوس‌های برقی یا گازسوز تجهیز شود؛ بنابراین به جای تأمین هزاران دستگاه اتوبوس، چندده دستگاه اتوبوس دست دوم دیزلی، به عنوان «پیشرفت‌نمایی» جلوه داده شد.

چهارم، آلودگی هوا

وضعیت آلودگی هوای تهران بحرانی و امسال در ۲۷۰ روز گذشته تنها دو روز هوای پاک در پایتخت داشتیم. در کنار اهمیت سیستم حمل‌ونقل عمومی در کاهش استفاده از خودروهای شخصی و آلاینده، یکی از منابع اصلی آلایندگی هوا، زباله‌سوزی و تولید گاز متان و همچنین استفاده نیروگاه‌ها و برخی صنایع حاشیه تهران از مازوت برای سوخت است، اما طرح جامع پسماند که مستلزم برچیدن سوزاندن غیراصولی زباله‌ها در کهریزک و همچنین تولید برق از پسماند است، رها شده و مدیریت شهری اقدامات تبلیغاتی در حوزه هوای پاک را «پیشرفت‌نمایی» جلوه می‌دهد.

البته انصاف آن است که بگوییم مشکلات فعلی، یک‌شبه حاصل نشده‌اند و محصول دهه‌های گذشته نیز هستند و البته با یکدست‌شدن حاکمیت و رفع موانع قبل در ناهماهنگی دولت، مجلس، شورای نگهبان، قوه قضائیه و سیاست خارجی، مردم آماده حل‌شدن فوری، سریع و انقلابی مشکلات بودند، اما از مدیریتی که کلا عملکرد گذشته را زیر سؤال می‌برد و مدیران قبلی را بی‌عرضه و ناکارآمد و پررو معرفی می‌کرد، انتظار بود در این ۱۶ ماه، اگر گرهی از مشکلات گذشته باز نمی‌کند، بر گره‌ها نیفزاید که متأسفانه این رخ داده و امروز وضعیت مدیریت شهری تهران بدتر از دیروز است.