براي پاسخ به اين سوالات با حجت‌الاسلام دكتر محسن رهامي رئيس كميته انتخاباتي جريان اصلاحات گفت‌وگو كرديم. دكتر رهامي به«آرمان امروز» مي‌گويد:«جريان اصلاحات مجبور نيست در انتخابات۹۶ از آقاي روحاني حمايت كند و كساني كه چنين ديدگاهي دارند، صحيح نيست. جريان اصلاحات نبايد در انتخابات۹۶ به آقاي روحاني چك سفيد امضا بدهد. استدلال اصلاح‌طلبان نيز اين است كه اگر جريان اصلاحات به راحتي و بدون هيچ گونه قيد و شرطي به آقاي روحاني چك سفيد امضا بدهد ممكن است دولت دوباره همين مسير را در پيش بگيرد و به برخي از وعده‌هاي اساسي خود عمل نكند».
وي همچنين تصريح مي‌كند:«به تازگي برخي جلسات بين اصلاح‌طلبان و آقاي باهنر و نزديكان آقاي قاليباف درباره انتخابات رياست‌جمهوري آينده برگزار شده كه در اين جلسات طرفين ديدگاه‌هاي خود را درباره كيفيت حضور در انتخابات رياست‌جمهوري بيان كرده‌اند. به نظر مي‌رسد برخي از اصولگرايان معتدل نيز مانند اصلاح‌طلبان نگران بازگشت كشور به وضعيت دوران احمدي‌نژاد يا وضعيتي شبيه رويكرد ايشان هستند».
در ادامه ماحصل گفت‌وگوي «آرمان امروز» با دكتر محسن رهامي را مي‌خوانيد.
آيا جريان اصلاحات به همان شكل كه در سال۹۲ از آقاي روحاني حمايت كرد در سال ۹۶ نيز از وی حمايت خواهد كرد؟آيا حمايت اصلاح‌طلبان از آقاي روحاني بدون هيچ قيد و شرطي خواهد بود؟
اصلاح‌طلبان درباره انتخابات شوراي شهر و همچنين انتخابات رياست‌جمهوري آينده جلسات متعددي برگزار كرده‌اند و جنبه‌هاي مختلف انتخابات آينده را مورد تحليل و بررسي قرار داده‌اند. تاكنون همه طيف‌هاي اصلاح‌طلب درباره حمايت جريان اصلاحات از آقاي روحاني در انتخابات۹۶ اتفاق نظر دارند و همه معتقدند كه جريان اصلاحات نبايد در «عرض» آقاي روحاني كانديدا معرفي كند. با اين وجود اغلب چهره‌هاي اصلاح‌طلب به دليل اينكه برخي از وعده‌هاي آقاي روحاني در سه سال گذشته عملي نشده براين باورند كه جريان اصلاحات نبايد در انتخابات۹۶ به آقاي روحاني چك سفيد امضا بدهد. استدلال اصلاح‌طلبان نيز اين است كه اگر جريان اصلاحات به راحتي و بدون هيچ گونه قيد و شرطي به آقاي روحاني چك سفيد امضا بدهد ممكن است دولت دوباره همين مسير را در پيش بگيرد و به برخي از وعده‌هاي خود عمل نكند. نكته ديگر اينكه اصلاح‌طلبان براي كاهش ميزان آسيب پذيري انتخابات در انديشه معرفي يك كانديداي ديگر نيز در كنار آقاي روحاني هستند. در انتخابات رياست‌جمهوري سال۹۲ نيز اصلاح‌طلبان با دو كانديدا يعني آقاي عارف و آقاي روحاني در انتخابات حضور پيدا كردند. در شرايط كنوني نيز عقل سياسي حكم مي‌كند كه چون ممكن است آقاي روحاني به هر دليلي در انتخابات شركت نكند اصلاح‌طلبان به گزينه جايگزين ايشان فكر كنند. در نتيجه جريان اصلاحات تصميم گرفته علاوه بر آقاي روحاني كه گزينه اول اصلاح‌طلبان براي انتخابات آينده است در «طول» ايشان يك گزينه ديگر معرفي كند تا ميزان آسيب‌پذيري جريان اصلاحات در انتخابات كاهش پيدا كند. اصلاح‌طلبان قصد ندارند در شرايطي كه چند ماه تا برگزاري انتخابات باقي مانده همه كارت‌هاي خود را رو كنند تا جريان رقيب از اندروني اصلاح‌طلبان باخبر شوند. اصولگرايان نيز همين شيوه را در پيش گرفته‌اند و تاكنون همه كارت‌هاي خود را رو نكرده‌اند.
آيا معرفي دو كانديدا در انتخابات۹۶ باعث دو دستگي در بين اصلاح‌طلبان نخواهد شد؟
اصلاح‌طلبان قصد دارند در «طول» آقاي روحاني كانديدا معرفي كنند و نه در «عرض» ايشان. در ماه‌هاي آينده گزينه‌هاي مورد نظر اصلاح‌طلبان با سفر به مناطق مختلف كشور و سخنراني در اين شهرها از نظر سياسي خود را عرضه خواهند كرد تا استقبال مردم از آنها مورد سنجش و ارزيابي قرار بگيرد. در نهايت نيز اصلاح‌طلبان با بررسي‌هاي دقيق و موشكافانه يك گزينه را در كنار آقاي روحاني معرفي خواهند كرد. اين نكته كه برخي عنوان مي‌كنند جريان اصلاحات بدون آقاي روحاني هيچ گزينه ديگري در انتخابات آينده ندارد، خلاف واقع است و يك نقطه ضعف براي جريان اصلاحات به شمار مي‌رود. جريان اصلاحات مدعي نخبه‌پروري و نخبه‌سازي است و داراي پتانسيل بسيار بالايي در زمينه نيروي انساني است. در نتيجه جريان اصلاحات داراي گزينه مناسب در كنار آقاي روحاني يا به عنوان جايگزين ايشان است و در اين مساله هيچ گونه ترديدي وجود ندارد.
آيا جريان اصلاحات كانديداتوري آقاي عارف را نيز در انتخابات ۹۶ مورد بررسي قرار خواهد داد؟
بله؛ يكي از گزينه‌هاي اصلاح‌طلبان در انتخابات۹۶ آقاي عارف است و اصلاح‌طلبان به ايشان هم فكر مي‌كنند. برخي از روايت‌ها بيانگر اين مساله است كه ممكن است آقاي روحاني در انتخابات شركت نكند. به همين دليل آقاي عارف گزينه‌اي است كه ممكن است در چنين شرايطي مورد استفاده اصلاح‌طلبان قرار بگيرد. اصلاح‌طلبان براين باورند كه اگر در انتخابات آينده تنها روي يك گزينه سرمايه‌گذاري كنند آسيب پذيري جريان اصلاحات شديدا بالا مي‌رود و جريان اصلاحات نمي‌تواند به خوبي برنامه‌هاي انتخاباتي خود را اجرا كند.
ديدگاه آقاي عارف درباره انتخابات رياست‌جمهوري آينده چيست؟آيا بين مواضع انتخاباتي آقاي عارف و آقاي روحاني تعارض به وجود آمده است؟
حقيقت ماجرا اين است كه آقاي عارف از رفتار برخي از وزراي آقاي روحاني و همچنين حاميان دولت در مساله انتخاب رئيس مجلس آزرده خاطر و دلگير شده‌اند. با اين وجود آقاي عارف شخصيت فرهيخته و با تجربه‌اي است و اجازه نمي‌دهد كه اين رنجش خاطر به دو دستگي و انشقاق در انتخابات رياست‌جمهوري۹۶ منجر شود. اگر اصلاح‌طلبان تصميم بگيرند كه در انتخابات رياست‌جمهوري همه بايد از آقاي روحاني حمايت كنند و تنها با يك كانديدا در انتخابات حضور پيدا كنند قطعا چنين اتفاقي خواهد افتاد. رنجش خاطر صورت گرفته درباره انتخاب رئيس مجلس يك مساله دورن تشكيلاتي و خانوادگي است و بايد در درون خانواده اصلاحات حل شود.
آيا اصلاح‌طلبان درباره انتخابات رياست‌جمهوري۹۶ تاكنون با آقاي روحاني ديدار و مذاكره داشته‌اند؟
جلسه خاصي كه اصلاح‌طلبان شرط و شروط خود را با آقاي روحاني مطرح كنند، هنوز برگزار نشده است. با اين وجود هنوز براي برگزاري اين جلسه زود است. دليل اين مساله نيز اين است كه ممكن است نتايج برخي از وعده‌هاي آقاي روحاني در دوران مبارزات انتخاباتي در ماه‌هاي باقي مانده تا انتخابات مشخص شود. به همين دليل اصلاح‌طلبان ترجيح مي‌دهند منتظر بمانند تا نتايج همه عملكرد آقاي روحاني در دوره اول رياست‌جمهوري مشخص شود و پس از آن ديدارهاي خود را با آقاي روحاني برگزار كنند. در شرايط كنوني مخالفان دولت به‌شدت به آقاي روحاني و اعضاي كابينه فشار وارد مي‌كنند. به همين دليل اگر اصلاح‌طلبان نيز قصد داشته باشند براي آقاي روحاني شرط وشروط بگذارند دولت در تنگنا قرار مي‌گيرد كه به هيچ عنوان به مصلحت نيست. در نتيجه در شرايط كنوني اصلاح‌طلبان تلاش مي‌كنند با حمايت از دولت آقاي روحاني زمينه تبلور وعده‌هاي انتخاباتي ايشان را مهيا كنند. از سوي ديگر اصلاح‌طلبان به شكل‌هاي مختلف با اعضاي دولت و نزديكان آقاي روحاني جلسات غيررسمي برگزار مي‌كنند و در اين جلسات دغدغه‌هاي خود را مطرح مي‌كنند. برخي از اين جلسات غيررسمي درباره چگونگي وحدت اصلاح‌طلبان وحاميان دولت صورت گرفته است. در اين جلسات طرفين به آسيب شناسي ائتلاف اصلاح‌طلبان و حاميان دولت در انتخابات مجلس شوراي اسلامي پرداخته‌اند و ديدگاه‌هاي خود را براي آينده مطرح كرده‌اند. از سوي ديگر اصلاح‌طلبان در اين جلسات در زمينه عزل و نصب‌هاي دولت در استان‌هاي مختلف كشور گلايه‌هايي را نسبت به دولت مطرح كرده‌اند. در سه سال گذشته بسياري از نخبگان بومي استان‌ها نسبت به انتخاب مديران استاني به دولت آقاي روحاني گلايه و انتقاد داشته‌اند. اين عده معتقدند اگر آقاي روحاني به وعده‌هايي كه در مبارزات انتخاباتي خود داده عمل نكند نمي‌توانند مردم را ترغيب كنند كه در انتخابات رياست جمهوي۹۶ دوباره از آقاي روحاني حمايت كنند. اصلاح‌طلبان نيز تلاش مي‌كنند همين دغدغه‌ها را در جلسات غيررسمي با اعضاي دولت مطرح كنند تا اعضاي دولت نيز از وضعيت كشور و ميزان نگراني‌هاي به وجود آمده آگاهي پيدا كنند. اين در حالي است كه برخي از اعضاي دولت نسبت به اين دغدغه‌ها بي اعتنايي نشان مي‌دهند. اصلاح‌طلبان به هيچ عنوان مجبور نيستند از آقاي روحاني در انتخابات ۹۶ حمايت كنند، بلكه به دنبال مصلحت كشور و حل مشكلات مردم هستند. از سوي ديگر دولت آقاي روحاني نسبت به برخي اتفاقات در كشور بي‌اعتناست. نمونه بارز اين مسائل بازداشت روزنامه‌نگاران و خبرنگاران و فعالان مدني و سياسي است. بدون شك آقاي روحاني مي‌تواند از پتانسيل رياست‌جمهوري خود در جهت چانه زني و مذاكره با رهبر معظم انقلاب و حتي رئيس قوه قضائیه در اين زمينه استفاده كند كه متاسفانه از اين پتانسيل استفاده نمي‌كند. در دولت آقاي روحاني بسياري از فعالان مدني و سياسي و همچنين روزنامه‌نگاران با مشكلات زيادي در مسير حركت خود مواجه شدند. اين در حالي است كه يكي از وعده‌هاي اصلي آقاي روحاني در انتخابات ۹۲ تلاش براي فضاي باز سياسي و حمايت از تشكل‌ها و فعالان مدني و سياسي بود. از سوي ديگر دولت آقاي روحاني گوش شنوايي براي شنيدن سخنان طبقات فرودست جامعه ندارد و نسبت به حل مشكلات طبقه فرودست اهتمام جدي ندارد. بدون شك همه اين مسائل در پايگاه اجتماعي آقاي روحاني ترديد به وجود مي‌آورد.
با توجه به اتفاقات رخ داده بين اصلاح‌طلبان و حاميان دولت در انتخابات مجلس شوراي اسلامي آيا جريان اصلاحات حاضر خواهد بود در انتخابات رياست‌جمهوري نيز دوباره با حاميان دولت ائتلاف كند و در يك جبهه قرار بگيرد؟
در همه كشورهايي كه به صورت چند حزبي اداره مي‌شود احزاب و گرايش‌هاي مختلف تلاش مي‌كنند با ائتلاف به اهداف سياسي خود دست پيدا كنند. با اين وجود هر ائتلافي داراي اصول و قواعد خاص خود است و همه طرفين ائتلاف بايد اصول ائتلاف را رعايت كنند. در شرايط كنوني نيز عقل سياسي حكم مي‌كند كه اصلاح‌طلبان با رقباي نزديك خود كه داراي اشتراك نظر بيشتري هستند ائتلاف كنند. البته اين ائتلاف به معناي اين نيست كه بين اصلاح‌طلبان و حزب اعتدال و توسعه هيچ گونه اختلاف نظري وجود ندارد. با اين وجود در انتخابات رياست‌جمهوري اصلاح‌طلبان به سمت ائتلاف با حاميان دولت حركت خواهند كرد. اين در حالي است كه بايد اين نكته را نيز درنظر داشته باشيم كه مدل ائتلاف در انتخابات مجلس شوراي اسلامي با مدل ائتلاف در انتخابات رياست‌جمهوري متفاوت است و سازوكار خاص خود را مي‌طلبد.
از سوي ديگر قرار نيست هميشه اصلاح‌طلبان از دولت حمايت كنند و حاميان دولت نيز به هر شكلي كه تمايل داشتند رفتار كنند. در انتخابات رياست‌جمهوري۹۲ آقاي عارف كه كانديداي جريان اصلاحات بودند بدون هيچ قيد و شرطي به سود آقاي روحاني از انتخابات كناره‌گيري كردند. اين در حالي است كه در اغلب كشورهاي دنيا هنگامي كه یک جريان يا حزب سياسي به سود يك جريان يا حزب ديگر از انتخابات كناره‌گيري مي‌كند در مقابل حزب پيروز بخش‌هايی از قدرت را به حزبي كه از انتخابات كناره‌گيري كرده واگذار مي‌كند. با اين وجود چنين اتفاقي در انتخابات رياست‌جمهوري۹۲ رخ نداد و اصلاح‌طلبان نيز به دنبال چنين مساله‌اي نرفتند. به همين دليل در انتخابات رياست‌جمهوري۹۶ چنين اتفاقي رخ نخواهد داد و اصلاح‌طلبان به آقاي روحاني چك سفيد امضا نخواهند داد. كار سياسي با خيرات كردن متفاوت است. اگر قرار باشد ما خيرات كنيم بايد در كميته امداد فعاليت كنيم نه اينكه در فضاي سياسي كشور حضور داشته باشيم. هدف اصلي فعاليت سياسي سهيم شدن در قدرت و به دست آوردن فضاي بيشتر براي بازي سياسي است. در نتيجه اگر چنين شرايطي براي جريان اصلاحات فراهم نشود دليلي براي حضور فعال در فضاي سياسي و حمايت از آقاي روحاني وجود نخواهد داشت.
درديدار دبيركل احزاب اصلاح‌طلب با آيت‌ا...هاشمي چه گذشت؟دغدغه‌هاي انتخاباتي آيت‌ا...هاشمي چه بود؟جريان اصلاحات چه برنامه‌اي براي استفاده از پتانسيل سياسي آيت‌ا...هاشمي در انتخابات دارد؟
در اين جلسه دغدغه‌هاي احزاب و موانع توسعه احزاب در كشور با آيت‌ا...هاشمي در ميان گذاشته شد. ايشان نيز تاكيد زيادي روي نقش احزاب در حل مشكلات كشور داشتند و معتقد بودند بسياري از مشكلات كشور از طريق احزاب حل شدني است و از دبيركل احزاب خواستند كه از تمام توان خود در جهت پيشرفت تحزب در كشور استفاده كند. با اين وجود ايشان يك نگراني و دغدغه نسبت به انتخابات رياست‌جمهوري داشتند و به احزاب اصلاح‌طلب هشدار دادند كه اگر در شرايط كنوني احزاب قصد داشته باشند به صورت مجزا فعاليت انتخاباتي كنند ممكن است جريان حامي دولت با چند كانديدا وارد انتخابات شود كه به هيچ عنوان به مصلحت كشور نيست.
ديدگاه ايشان اين بود كه در شرايط كنوني همه احزاب حامي دولت بايد با يك كانديدا در انتخابات حاضر شوند و از هرگونه چند دستگي و تفرقه پرهيز شود. آيت‌ا...هاشمي معتقد بودند اگر جريان‌هاي حامي دولت آقاي روحاني دچار چند دستگي و تفرقه شوند ممكن است آقاي روحاني در انتخابات شكست بخورد و كشور دوباره به وضعيت هشت سال دولت احمدي‌نژاد بازگردد. در شرايط كنوني يكي از دغدغه‌هاي اصلي آيت‌ا... هاشمي اين است كه كشور به وضعيت گذشته و افراط و تفريط بازنگردد و بلكه مسير اعتدالي كه دولت آقاي روحاني در مديريت كشور در پيش گرفته همچنان ادامه پيدا كند. نكته ديگر اينكه آيت‌ا... هاشمي به احزاب اصلاح‌طلب تاكيد كردند كه در شرايط كنوني بهترين گزينه براي مديريت كشور آقاي روحاني است و از احزاب خواستند كه حول محور آقاي روحاني اجماع كنند و به صورت قاطع از ايشان حمايت كنند.
آيا اين احتمال وجود دارد كه آيت‌ا...هاشمي با بزرگان جريان اصولگرايي در راستاي حمايت از آقاي روحاني در انتخابات۹۶ چانه زني كند؟
آيت‌ا...هاشمي جرياني را در فضاي سياسي نمايندگي مي‌كند كه هم در جريان اصلاحات داراي پايگاه است و هم اينكه داراي پشتوانه اجتماعي اصولگرايي است. به همين دليل ايشان از قدرت مانور بالايي در بين جريان‌هاي سياسي برخوردار است. در شرايط كنوني آيت‌ا...هاشمي تلاش زيادي از خود نشان مي‌دهند كه مانع از تشتت و چنددستگي در بين حاميان آقاي روحاني شوند. به همين دليل نيز جلسات مختلفي با بازاريان، تكنوكرات‌ها و اقشار مختلف مردم برگزار مي‌كنند تا به اين وسيله ديدگاه‌هاي وحدت آفرين خود را در انتخابات تشريح و تببين كنند. در نتيجه اين احتمال نيز وجود خواهد داشت كه آيت‌ا...هاشمي جلسات و مذاكراتي را با بزرگان جريان اصولگرايي در راستاي حمايت از آقاي روحاني در انتخابات رياست‌جمهوري آينده برگزار كند. البته شنيده‌هاي ما حاكي از آن است كه ايشان جلساتي نيز با برخي از بزرگان اصولگرايي داشته و در اين جلسات تلاش كرده استدلال‌هاي لازم براي ادامه مديريت آقاي روحاني در كشور را براي بزرگان جريان اصولگرايي تبيين كند. از سوي ديگر به تازگي برخي جلسات نيز بين اصلاح‌طلبان و آقاي باهنر و نزديكان آقاي قاليباف درباره انتخابات رياست‌جمهوري آينده برگزار شده كه در اين جلسات طرفين ديدگاه‌هاي خود را درباره كيفيت حضور در انتخابات رياست‌جمهوري بيان كرده‌اند. به نظر مي‌رسد برخي از اصولگرايان معتدل نيز مانند اصلاح‌طلبان و آيت‌ا... هاشمي نگران بازگشت كشور به وضعيت دوران احمدي‌نژاد يا رويكردي شبيه به رويكرد ايشان هستند. به همين دليل عقلاي هر دو جريان سياسي به دنبال اين مساله هستند كه مانع از بازگشت كشور به دوران پرخطر گذشته شوند.
- 17
- 1
