سرگیجه اصولگرایان

سه شکست پیاپی اصول‌گرایان در انتخابات ۹۲، ۹۴ و ۹۶، حالا همه آن‌ها را به تکاپو انداخته است تا بالاخره فکری به حال خود کنند. یک وقتی سخن از «نو اصول‌گرایی» قالیباف به میان می آید؛ زمانی دیگر باهنر از «حزب فراگیر اصول‌گرایان» می‌گوید و عده‌ای هم معتقد به چیزی شبیه جمنا هستند. به فهرست این پیشنهادات ریز و درشت همچنان می توان افزود. برخی از گروه‌های حاضر در این جناح سیاسی هم که خبری از آن‌‎ها نیست؛ از جمله پایداری‌ها. آن‌ها هویت‌شان از احمدی‌نژاد بود که فعلا به قول مصباح یزدی، پدر معنوی این جریان، «احمدی‌نژاد حالت انحراف دارد.»

آن‌ها هم سردرگم هستند که «هویت منبع» خود را از کجا بگیرند. حالا هم که در سازی جدید پس از اینکه غلامرضا مصباحی مقدم از « لزوم هم اندیشی دو جریان اصلاح طلب و اصول‌گرا» گفت، دبیرکل این تشکل سیاسی گفت که این حرف «اشتباه است.» 

سخنگوی جامعه روحانیت مبارز دوشنبه گذشته در نشست خبری خود در پاسخ به سوالی مبنی اینکه آیا جامعه روحانیت برای کاهش اختلافات قصد ندارد با مجمع روحانیون مبارز مذاکره‌ای داشته باشد گفت: «ما تا وقتی که اختلاف سلیقه وجود داشته باشد، کاملا تحمل می کنیم و می‌پذیریم.»

به گزارش مهر، او ادامه داد: «ما در پی این هستیم که وحدت و انسجام ملی در سایه رهبری شکل بگیرد. تلاش می کنیم که این انسجام با گفتگو فراهم شود. در همین باره، من به عنوان سخنگوی جامعه روحانیت مبارز، چند گفتگو با آقایان انصاری و ابطحی داشته‌ام.» 

مصباحی مقدم در همین مصاحبه چیزی می گوید که گویی این تشکل سیاسی این راه را رفته است و جواب نگرفته است اما گویا حالا باز هم قصد دارند آن راه را بروند. می گوید: «جامعه مدرسین بر همین اساس در قم از جامعه روحانیت و مجمع روحانیون برای شرکت در نشستی دعوت کرد. این نشست به خوبی برگزار شد. پیرو این نشست، جامعه روحانیت نشست دیگری در مدرسه عالی شهید مطهری در تهران برگزار کرد.

در این نشست هم جامعه مدرسین و مجمع روحانیون شرکت کردند. یادم می آید که این جلسه، جلسه پایانی بود و دلیلش هم این بود که مهدی کروبی در مقام لیدر مجمع روحانیون، آن روز اعلام کرد که نمی شود ما با هم وحدت داشته باشیم؛ چون شما در موضع قدرت هستید اما ما در قدرت نیستیم. شما تایید یا رد صلاحیت می کنید اما ما در کنار نشسته ایم. مرحوم مهدوی کنی همانجا گفت که این جایگاه ها، جایگاه های جامعه روحانیت نیست بلکه ما به عنوان تشکل داریم با هم صحبت می کنیم و این حرف ها صحیح نیست. اگر شما با نهادهایی مثل شورای نگهبان یا دستگاه قضایی مشکل دارید، بروید و با خود آن ها صحبت کنید. این حرف ها بوی ناسازگاری می داد. بر همین اساس، نشست بعدی که میزبانش باید مجمع روحانیون مبارز می بود، برگزار نشد.» 

مصباحی مقدم در این نشست خبری البته به گونه‌ای سخن می گوید که گویی پیشنهاد گفت و گو از جانب اصلاح‌طلبان مطرح شده است. در حالی‌که پیشنهاد گفت‌و‌گویی که اصلاح‌طلبان آن را مطرح کرده‌اند، نه با احزاب اصول‌گرا که با نهادهایی چون شورای نگهبان است که قاعدتا باید فراجناحی باشند. سخنگوی جامعه روحانیت مبارز می گوید: «امروز هم ما حرفی نداریم و این نکته را دوستان باید مدنظر داشته باشند که اگر بناست کنار هم بنشینیم و گفتگو کنیم، یک سری اصول داریم و یک سری موارد اختلافی. مشترکات ما زیاد است؛ همه ما انقلاب، امام و رهبری را با شدت و ضعف قبول داریم.» 

موحدی کرمانی: اگر مصباحی مقدم چنین حرفی زده، اشتباه است 

روز گذشته اما موحدی کرمانی، دبیرکل جامعه روحانیت مبارز به گفته سخنگوی این تشکل واکنش نشان داد. موحدی کرمانی که با تسنیم گفت و گو می کرد، گفت: «به‌هیچ‌عنوان چنین بحثی که جامعه روحانیت بخواهد با مجمع روحانیون گفت‌وگو کند، مطرح نبوده است و بنده به عنوان دبیرکل چنین موضوعی را از اساس تکذیب می‌کنم.» او در پاسخ به این سوال که به نقل از مصباحی مقدم جامعه روحانیت منعی برای گفت‌وگو با مجمع روحانیون ندارد، گفت: «نمی‌دانم این اظهارات به نقل از آقای مصباحی مقدم درست نقل‌شده است یا نه، اما اگر ایشان چنین حرفی زده، حرفش اشتباه بوده است چون ما به‌هیچ‌عنوان چنین بنایی نداشته و نداریم.» 

مشکل اصول‌گرایان کجاست؟ 

اگر گفته‌های سخنگو و دبیرکل جامعه روحانیت مبارز را، مشتی از نمونه خروار سردرگمی‌های این روزهای اصول‌گرایان بدانیم، سوال این است که به واقع مشکل اصول‌گرایان چیست؟ چرا آنان فعلا اقبالی در جامعه ندارند؟ در سطح گفتمانی، بسیاری از این می گویند که بافت فرهنگی ایرانیان تغییر یافته است و پذیرای آن نوع حکومتداری‌ای که اصول‌گرایان از آن دفاع می کنند نیست. در یک نگاه کلی، اصول‌گرایان سنتی تلاش دارند قرائت خاصی از اسلام را در جامعه حاکم کنند. این دست ناظران بر این عقیده‌اند که چنین قرائتی در جامعه اقبال چندانی ندارد و جامعه قرائت‌های به روزتری از شرع را خواهان است. از همین زاویه است که برخی ناظران از این می گویند که دیر زمانی است اصول‌گرایان تنها در انتخابات‌هایی پیروز می شوند که بخش بزرگی مردم پای صندوق رای نروند و تنها ایرانیانی که گرایش به اسلام سنتی دارند رای دهند. 

البته این تنها مشکل اصول‌گرایان نیست. اصول‌گرایان به صورت ساختاری نیز هماره منتظرند که از جای دیگری غیر از نهادها و تشکیلات خودشان به آن‌ها خط داده شود. به بیانی دیگر، اصول‌گرایان در ایام انتخابات دربند نظرات برخی نهادهای دیگر هستند. حال اگر آن نهادها نظری نداشته باشند، آن‌ها نیز دچار سردرگمی و انشقاق می شوند. از زاویه رسانه‌ای نیز اصول‌گرایان دم‌دمای انتخابات منتظر دوپینگ سیاسی و رسانه‌‎ای از سوی نهادهایی هستند که قاعدتا باید فراجناحی باشند؛ نهادهایی چون شورای نگهبان، صدا و سیما و برخی نهادهای نظامی. اما تجربه نشان داده است که همین دوپینگ‌ها نتیجه معکوس داده است و مردم به کسانی اقبال نشان داده‌اند که رقیب اصول‌گرایانِ دوپینگ شده‌اند.