اعتراضات اخیر مردمی در ایران بار دیگر همه انگشت‌ها را به طرف مظلوم‌ترین بخش نظام یعنی دولت برد. روحانی در سخنانش به‌عنوان رئیس‌جمهور ایران با اشاره به اینکه همه جای دنیا برخی از خواسته‌ها و تجمع مردم سوءاستفاده می‌کنند ادامه داد: «مردم بحق می‌گویند ما را ببینید، به حرفمان گوش کنید و به خواست ما عمل کنید.
در این حوادث یک موضوع اساسی وجود داشت که با کمال تاسف در رسانه ملی و سایر رسانه‌ها آن موضوع دیده نشده و بیشتر به‌دنبال مسائل جزئی و فرعی بودند و معتقدم توجه به آن موضوع اساسی می‌تواند، آرامش و امنیت بلندمدت باثبات و تأثیرگذاری در کشورمان به‌وجود آورد. روحانی علاوه بر ایجاد ارتباط بین نسل‌ها ادامه داد: اشکال این است که ما می‌خواهیم دو نسل بعد از ما، آن‌طور که ما می‌پسندیم زندگی کنند، در حالی که نمی‌توان برای آنها تعیین تکلیف کرده و یک نوع سبک زندگی برایشان مشخص کرده و گفت که مسیر همین است که ما می‌گوییم».
این اظهارات دولت و اعتراضات اخیر با فرارسیدن سالگرد ارتحال آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی، از مهره‌های اصلی پیروزی انقلاب و تکیه‌گاه محکم فکری دکتر روحانی مصادف شد و این موضوع بحثی دررابطه با فقدان حضور این عالم سیاستمدار در فضای کنونی ایران را موجب شد. البته که این فقدان برای همه ایرانیان سخت بوده و در رابطه با تایید این کلام می‌توانیم به جمعیت حاضر در مراسم تشییع ایشان اشاره کرد که بعد از تشییع پیکر مطهر امام رتبه نخست را در راهپیمایی‌های بعد از انقلاب داشت و همچنین مراسم سالگرد ایشان که مجدد با جمعیتی غیرقابل توصیف برگزار شد. در همین راستا «آرمان» گفت‌وگویی داشته با سیدحسن رسولی، عضو اصلاح‌طلب شورای شهر تهران که در ادامه می‌خوانید.
نگاه نسل جوان به دنیا و زندگی با نگاه سایرین فرق می‌کند و این نکته‌ای است که باید به آن توجه کرد. ارزیابی شما چیست؟
باید توجه داشته باشیم که یکی از مشکلات امروز جامعه ایران، وجود تفاوت عمیقی در بین نسل‌ها و به تبع آن تفاوت نوع نگرش، بینش و روش‌های مردم در چند نسل بایکدیگر است. و همچنین باید اشاره کرد که مقابله با این تفاوت دیدگاه‌ها نه تنها مشکلی را حل نخواهدکرد، بلکه ممکن است تنش‌زا باشد.
شاید این پیام رئیس‌جمهور در واقع متوجه نوع تعامل مسئولان کشور با این شکاف یا گسل بین نسلی است و عاقلانه آن است که طرح عملی این برنامه در دست مقامات مربوطه قرار بگیرد. این شکاف‌ها در صورت ادامه باعث عدم درک نسل‌ها از خواسته‌های یکدیگر می‌شود که باعث بهم ریختگی جامعه می‌شود. باید کوشید شکاف میان نسل‌ها را ترمیم کرد در غیر این صورت امکان گسست اجتماعی وجود دارد. گسستی که باعث نابودی ارکان اجتماع شده و کشورمان را با شماف عمیقی روبه‌رو خواهد کرد.
آثار تخریبی این شکاف بین نسلی بر فرهنگ و حتی تاریخ ایران غیر قابل کتمان است. البته اینکه رئیس‌جمهور به‌عنوان نماینده ملت دغدغه‌های اجتماعی دارد نشان می‌دهد که می‌توان به سمت اصلاح مسیری که باعث ایجاد شکافهای اجتماعی شده گام برداشت. گفت‌وگو بین نسل‌های مختلف و بالا رفتن قدرت تحمل نسل پرتجربه نسبت به نسل جوان سر آغاز کاهش شکافهای گوناگون از جمله شکاف بین النسلی است.
روحانی صراحتا اعلام کرده دولت از انتقاد استقبال می‌کند و معتقد است که همه باید نقد بشوند، و هیچ‌استثنایی در کشور برای انتقاد کردن وجود ندارد. از سوی دیگر همواره عده‌ای از نقد در هراسند و در اندیشه برخورد با منتقدان؛ نحوه بیان انتقادات باید چگونه باشد؟
برای انتقاد و پذیرش نقد در آیین دینی هیچ‌منعی وجود ندارد. از این‌رو همگان از نقد و انتقاد استقبال می‌کنند. با توجه به اصل ۲۷ قانون اساسی مبنی بر«آزادی تشکیل اجتماعات و راهپیماییها، بدون حملسلاح، به شرط آن که مخل به مبانی اسلام نباشد» و همچنین اصل ۲۶ قانون اساسی در راستای این مساله که «احزاب، جمعیتها، انجمنهای سیاسی و صنفی و انجمنهای اسلامی یا اقلیت‌های دینی شناخته‌شده آزادند، مشروط به اینکه اصول استقلال، آزادی، وحدت ملی، موازین اسلامی و اساس‌جمهوری اسلامی را نقض نکنند و هیچ‌کس را نمی‌توان از شرکت در آنها منع کرد یا به شرکت در یکی از آنها مجبور ساخت» می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که منعی قانونی وجود ندارد که به‌صورت واضح و روشن، مطالبات را در قالب احزاب و تشکل‌ها بیان کرده و در این صورت تنها قدم باقی مانده آن است که مسئولان مربوطه نسبت به مجوزدادن به این تقاضاهای راهپیمایی معترضانه، اقدامات لازم را سرعت بخشند و همچنین از وظایف رئیس دولت هم آن است که درصورت مشاهده غیر از این روال، تذکرات لازم را بدهد. شخص رئیس‌جمهور مسئول نظارت و اجرای قانون اساسی است. ایشان باید در جهت خواست مردم از جمله اجرایی شدن اصل۲۶ و۲۷ قانون اساسی تلاش کنند.
در شرایطی که دولتمردان تنها با آمار و ارقام خواسته‌های مردم را مورد بررسی قرار می‌دهند، چگونه می‌توان نوعی ارتباط بیشتر میان دولت و توده‌های مردم ایجاد کرد؟
ارتباط دولتمردان با مردم همواره باعث فهم بیشتر آنها از مشکلات ریز و درشت جامعه می‌شود. هر چند دولت تلاش دارد مشکلات مردم را حل و فصل‌کند اما به‌دلایل مختلف این تلاش دولت برای مردم قابل رصد نیست از جمله اینکه شاید بتوان گفت ایرادی که به مقامات دولتی وارد می‌شود همین نحوه ارتباطشان با مردم و رأی‌دهندگان به دولت است. با کمال تاسف این ارتباط بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری به حداقل رسیده است.
باید یادآوری کرد که مردم جامعه امروز ایران به حد زیادی با زبان انسانی و عاطفی قادر به درک مسائل مهم کشور هستند و تجربه نشان داده که شنیدن صدای آنها و به‌طور کلی ارتباط با مردم در جامعه بیشتر باشد، نهایتا اعتماد و سرمایه بیشتری از مردم دریافت خواهند کرد. از جناب روحانی انتظار می‌رود که برحسب تمام سمت‌های دولتی خود به مقامات سیاسی و امنیتی مربوطه در راستای عملکرد بهتر توصیه‌هایی کند.
استانداران می‌توانند با مردم در استان‌ها با صاحبان صنایع در شهرستان‌ها و حتی وزرا می‌توانند با افرادی که با مشکلات مختلف دست و پنجه نرم می‌کنند در ارتباط باشند. مردم زمانی که دوندگی مسئولان دولتی را مشاهده‌کننده و با واقعیت‌ها و مشکلات اقتصادی نیز آشنا باشند، دولت را درک کرده و با آن همراهی می‌کنند.
آیا رسانه‌ها در برقراری و واسطه‌گری بین مسئولان و مردم نقش ندارند؟ اخیرا این رابطه را کمرنگ‌تر نمی‌بینید؟
رسانه‌ها قطعا بی‌اشکال نبوده و نیستند، اما این مشکل نباید تاثیرآن‌چنانی بر روابط بین مسئول و مردم بگذارد. مقامات اخیرا در صحبت‌های خود مخاطبان فردی را کنار می‌گذارند و به‌جای برگزاری یک گفت‌وگوی دونفره، صرفا به یک سخن کوتاه در قالب مونولوگ بسنده و ختم ماجرا را اعلام می‌کنند. در صورتی که باید تعامل هم ایجاد شود و این تعامل از راه ارتباط مستقیم قابل اجراست.
رسانه ملی حداقل به‌نظر بنده تاثیر مهم و چندانی نداشته و مسئولان باید خودشان دست به‌کار شوند. امروز دولت می‌تواند از طریق رسانه‌های جمعی و ابزارهای مختلف نوع عملکرد خود در بخش‌های مختلف را به‌صورت نمودار در هر استان، در اختیار مردم قرار دهد تا درک بیشتری از اقدامات دولت برای مردم بخصوص رأی‌دهندگان به روحانی به‌وجود آید. عدم پاسخ‌گویی به مردم موجبات شکست دستاورد‌های دولت را فراهم خواهد کرد.
اخیرا در جلسه شورای شهر طرحی مبنی بر ایجاد اماکنی برای اعتراضات مردم به تصویب رسید. نظر شما دررابطه با این طرح چیست؟
بنده از مخالفان این طرح بودم و درهمان جلسه گفتم که این مساله به مقامات امنیتی و استانداری مربوط است و در حوزه مدیریت شهری قرار نمی‌گیرد. تا کنون هیچ‌تقاضایی مبنی بر تعیین یک مکان برای تجمع‌ها از سوی مسئولان به‌ویژه وزیر کشور به‌عنوان نهاد عالی مسئول دراین خصوص به شورای اسلامی شهر تهران ارائه نشده است و بیش از این مصلحت نمی‌دانم چیزی بگویم.
در جریان اعتراضات اخیر دسته‌ای از مردم مطالبات بحقی داشتند و دسته دیگر کسانی بودند که وظیفه عمده‌شان زیرسوال بردن همه دستاوردها و ساختارها بود. این دودسته را چطور می‌توان تفکیک کرد؟
واقعیت‌ها را نباید کتمان کرد. بخشی از مردم نسبت به شرایط کشور اشتغال و وضعیت رکود معترض هستند. اعتراض حق قانونی آنهاست و کسی نمی‌تواند آنها را از حق قانونیشان آن هم حقی که در قانون اساسی آورده شده محروم کند. از این رو همان‌طور که قبلا هم گفته شد، رئیس‌جمهور به‌عنوان مجری قوانین در این مسیر حرکت کرده و جهت صدور مجوز‌های لازم، دستور بدهد. چیزی که امروز مهم است و قابل بحث و بررسی، علت این حادثه‌هاست.
به‌عقیده بنده علت، وجود نارضایتی در بخش‌هایی از جامعه است و البته کسی که خود را از جنس مردم می‌داند هیچ‌گاه در صدد ایجاد بلوا برنمی‌آید و قصدش هم تخریب اموال عمومی، تحمیل هزینه و فشار بیشتر به دولت نیست و علت‌العلل این وقایع، وجود نارضایتی در دل جامعه بود که ان‌شاءا... در آینده نزدیک برطرف خواهد شد. دولت باید تلاش بیشتری در این مسیر انجام دهد.
در دولت‌های نهم و دهم شاهد بحران‌های به مراتب شدیدتر بودیم. چرا آن زمان اعتراضات نمود بیرونی نداشت؟
دولت آقای احمدی‌نژاد، کاملا افراطی و غیرعادی بود. محمود احمدی‌نژاد سعی داشت با بالابردن سطح درآمد نفتی و اعمال مدیریت توزیعی فضا را تلطیف کند که تا حدی هم در سطح پایین جامعه موفق بود. بدین صورت که پخش پول در بین آحاد مردم صورت می‌گرفت و درواقع مانند تزریق مسکن، اعتراضات و فوران مطالبات بحق مردمی را به تعویق می‌انداخت که نهایتا در دولت روحانی این فوران به این شکلی که امروز شاهدش هستیم شروع شد و جدا از این مسائل باید گفت که آقای احمدی‌نژاد در رفتارهای پوپولیستی بسیار حرفه‌ای‌تر عمل می‌کرد اما خوشبختانه آقای روحانی چنین رفتاری نداشته و ندارند.
روحانی به‌دنبال این است که هر مشکلی را از مسیر قانونی، علمی و کارشناسی حل و فصل کند. اقتصاد ایران دیگر تحمل مسکن‌های غیر واقعی را ندارد. اقتصاد ایران نیازمند جراحی است و البته این جراحی هزینه و خونریزی دارد. روحانی به‌دنبال این است که در مسیر اصلاح اقتصادی هزینه‌های آن را به حداقل ممکن کاهش دهد.
خط و مشی آقای روحانی در دولت تا حدی در راستای اقدامات دولت‌های آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی تفسیر می‌شود. به‌نظر شما ایشان تا چه حد در برنامه‌های خود موفق بوده‌اند؟
حامی اصلی دولت آقای دکتر روحانی اصلاحات و مرحوم آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی بوده است. به‌لحاظ نظریه‌پردازی، دولت تا حد قابل توجهی موفق شده است. در سیاست خارجی با رویکرد کلی اعتدالگرایانه ناشی از مکتب فکری آیت‌ا... هاشمی عمل می‌شود. شاید بتوان گفت که به‌لحاظ جسارت عمل نتوانسته از مراد خود جلو بزند و جسورتر از مرحوم آیت‌ا... رفسنجانی رفتار کند که به‌هرحال نشان‌دهنده تجربه بیشتر آیت‌ا... است که باید هرکسی درجایگاه خودش آن را به‌دست بیاورد. دولت باید تلاش کند جسارت بیشتری به خرج دهد.
این روزها بسیار به تاثیر فقدان آیت‌ا... هاشمی اشاره می‌شود، به‌نظر شما دلیل مطرح شدن این مطلب چیست؟
مرحوم آیت‌ا... هاشمی همواره به‌عنوان عالمی مجاهد، مبارزی انقلابی و همچنین از اصلی‌ترین اعضای هیات امنای انقلاب اسلامی ایران و از یاران با وفای امام و رهبری در ذهن همگان ثبت شده هستند. ما چه در مراسم تشییع پیکر مطهر ایشان و چه در روز سه‌شنبه در مراسم سالگرد این عالم بزرگوار، شاهد حضور گسترده مردم و مقامات بودیم و همچنین متوجه آن نیز هستیم که فقدان ایشان تا چه حد برای دوست و دشمن حیرت‌آور و تاثر برانگیز بود.
حضور مردم در این دو گردهمایی ملی نشان‌دهنده آن است که جامعه امروزی ایران، خط و مشی آیت‌ا... هاشمی را پذیرفته و در عمق خود به‌عنوان یک سنت مناسب حفظ کرده است تا در چنین روزهایی با حضور خود در روزهایی که به نام آیت‌ا... هاشمی، به‌صورت عملی، تفکر و راه خود را به عرصه حضور برسانند. هیچ‌کس فراموش نخواهد کرد که مرحوم آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی، لنگرگاه انقلاب اسلامی ایران بوده و هست.
ایشان اگر امروز در جامع درکنار ما بود، برای جامعه عمل پوشانیدن به عمل گفت‌وگوی ملی، اقداماتی انجام می‌دادند و همچنین درراستای افزایش ضریب وحدت جامعه و تحکیم مبانی همگرایی در بین مردم همواره تلاش می‌کردند. متاسفانه ایشان امروز در بین ما نیستند و درکنار امام درجایگاه حقیقی و معرفتی خویش ساکن شدند.
اما حضور معنوی این عالم بزرگوار همواره در بین ما احساس می‌شود و راهش را هیچ‌گاه به عرصه فراموشی نخواهیم سپرد. وظیفه تک تک ما این است که در مسیری که آن مرحوم گام نهادند گام برداریم زیرا آن مسیر مسیر توسعه همه جانبه بود. باید به صلح در داخل و ارتباط با جهانیان نگریست آن مرحوم توجه فراوانی به این دو مقوله داشت.
فاطمه رضایی
- 18
- 5
