ابرهای مصنوعی ناسا منظره‌ای تماشایی در شمال برمودا ساختند

«سری پایانی» (Series Finale) ماموریت «کینت- ایکس» (KiNET- X) یکشنبه ۱۶ می ساعت ۲۰:۴۴ منطقه ی زمانی شرقی (۰۵:۲۴ دوشنبه ۲۷ اردیبهشت ماه به وقت تهران) توسط موشک «بلک برنت ۱۲» (Black Brant XII) از مرکز پرواز «والوپس» (Wallops) سازمان ناسا در ویرجینیا پرتاب شد.

محموله ی علمی این پرتاب، با ایجاد ابرهای مصنوعی از ذرات باردار، رنگ های سبز و بنفش زیبایی در آسمان ایجاد کرد. هرچند عکس های این پرتاب احتمالا نسبت به چشم غیرمسلح رنگ های جذاب تری را نشان می دهند ، زیرا رنگ بنفش در پس زمینه ی سیاه آسمان به خوبی برای چشم انسان قابل تشخیص نیست.

طبق اعلام سازمان ناسا این مأموریت که نام آن کوتاه شده ی عبارت «آزمایش جابه جایی تکانه و انرژی در مقیاس جنبشی» (Kinetic- scale Energy and Momentum Transport Experiment) است، به درک بهتر چگونگی انتقال انرژی و حرکت در پدیده هایی مانند شفق قطبی، میان مناطقی از فضا که به طور مغناطیسی به هم متصل هستند، کمک می کند.

شفق های قطبی در سیاره ی ما از ذرات باردار خورشیدی ناشی می شوند که در امتداد قطب شمال و جنوب مغناطیسی جریان دارند. این به اصطلاح «نورهای شمالی» یا «نورهای جنوبی» پس از گذر از سپر مغناطیسی زمین و برهم کنش با اتم ها و مولکول های اکسیژن، نیتروژن و دیگر عنصرها ایجاد می شوند.

با این وجود این که دانشمندان برای قرن ها این پدیده را روی زمین و حتی سیاره های دیگر بررسی کرده اند، ولی هنوز درباره ی چگونگی انتقال انرژی در شفق قطبی پرسش هایی دارند زیرا این طور که «پیتر دلامر» (Peter Delamere) پژوهشگر اصلی مأموریت کینت- ایکس از دانشگاه آلاسکا می گوید: «الکترون های موجود در محیط محیط فضایی زمین و بادهای خورشیدی که به زمین می رسند، انرژی نسبتا کمی دارند.»

این آزمایش شامل پرتاب موشک زیرمداری با هفت محموله بود که در جو بالایی زمین از هم جدا شدند. دو مورد از محموله ها ابرهای بخار عنصر «باریم» (Barium) را که برای محیط زیست زیان بار نیستند، در جو بالایی آزاد کردند و پنج محموله ی دیگر هم ابزارهایی هستند که برای بررسی و مستند کردن اثر این آزمایش درنظر گرفته شده اند.

پرتاب موشک بلک برنت ۱۲ در مأموریت کینت-ایکس ناسا

به گفته ی ناسا این بخار باریم تقریباً ۱۰ دقیقه پس از پرتاب در ارتفاع بین ۳۴۹ تا ۴۰۰ کیلومتری بالاتر از اقیانوس اطلس و درست در شمال برمودا آزاد شد. این آژانس در توضیح مأموریت اعلام کرد: «ابرهای بخار باریم پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید ، به سرعت یونیزه می شوند و رنگ بنفش بخود می گیرند. بلافاصله پس از آزاد شدن بخار، ابرهای کروی دارای رنگ های سبز و بنفش خواهند بود اما این مرحله تنها ۳۰ ثانیه طول می کشد و سپس بخش های یونیزه نشده ی ابر پراکنده می شوند.»

از سوی دیگر، بخشی از ابر که یونیزه شده یا بار الکتریکی به همراه دارد، به موازات خطوط میدان مغناطیسی زمین در منطقه پخش می شود. از آنجا که عرض های میانه ی اقیانوس اطلس دارای شیب ۴۵ درجه ای در خطوط میدان مغناطیسی هستند، ابرهای بنفش به صورت شیب کشیده شده اند و بیش از آنکه به ابر شبیه باشند، به دنباله ای کوتاه شباهت دارند. در مقابل بخش های خنثی ابرها تحت تأثیر خطوط میدان مغناطیسی قرار نمی گیرند و سریع تر از بخش های یونیزه شده گسترش می یابند.

محدوده و زمان پس از پرتاب، که امکان تماشای مأموریت کینت-ایکس در آسمان فراهم بود.

محدوده و زمان پس از پرتاب، که امکان تماشای مأموریت کینت- ایکس در آسمان فراهم بود.

نتایج حاصل از این آزمایش بسیار فراتر از زمین است. زیرا علاوه بر بررسی شفق های قطبی زمین، اجرام دیگر هم شفق قطبی دارند و دانشمندان علاقه مند به درک تعامل مشتری یا «آیو» (Io) به عنوان یکی از بزرگ ترین قمرهای آن هستند که فعال ترین جهان آتش فشانی در منظومه ی شمسی است. جو آیو و محیط فضایی مشتری در تعامل با هم باعث ایجاد شفق قطبی در مشتری می شوند.

ناسا افزود: «کینت- ایکس مانند یک مینی- آیو است. دو ابر بخار باریم که از محموله ی موشک پخش می شوند یک اختلال در میدان مغناطیسی ایجاد می کنند و به احتمال زیاد الکترون ها انرژی می گیرند.» انتظار می رود که کینت- ایکس با ورودی های قابل اندازه گیری آسان، به دانشمندان در درک بهتر چگونگی جریان یافتن انرژی به الکترون ها یا ذرات دارای بار منفی که در آزمایش تولید شدند، کمک کند.