فلسفه خطرناک ایلان ماسک برای مرگ در مریخ

صبح یک روز جمعه، ایلان ماسک در نشست مطبوعاتی «اسپیس‌اکس» که به‌عنوان رویداد مهم در به‌روزرسانی فضاپیمای «استارشیپ» این شرکت برگزار شد، اما بیشتر آگهی تجاری و بیانیه فلسفی ماموریت بود، گفت شما هم می‌توانید در راه آرمانی خوب، در مریخ بمیرید. 

ماسک در آن رویداد که مستقیم از مقر استاربیس اسپیس‌اکس‌ در بوکا شیکا در تگزاس پخش می‌شد، روی صحنه‌ای که اخیرا استارشیپ و پرتابگر فوق‌سنگین «سوپر هِوی» قرار شده بود، بیشتر به جزئیات فنی تکراری و توجیهات فلسفی ساخت موشکی اشاره کرد که امیدوار است به ساخت شهری روی مریخ کمک کند.

ماسک گفت: «تبلیغ فروش سفر به مریخ این است که جایی شلوغ، خطرناک، مشکل، بسیار طاقت‌فرسا خواهد بود و ممکن است بمیرید. این تبلیغ فروش است. امیدوارم از آن خوشتان بیاید.» ‌

طرح «استارشیپ» درسال ۲۰۱۷ اعلام و نخستین نمونه‌اش در سال ۲۰۱۹ ارائه شد. در آن هنگام، ماسک اظهار امیدواری کرد که این فضاپیما همان سال یک پروازآزمایشی در مدار زمین انجام دهد، اما استارشیپ هیچ پرواز آزمایشی مداری انجام نداد و تا زمانی که اداره هوانوردی فدرال (FAA) بازرسی‌های محیط زیستی استاربیس را تکمیل و تایید نکند، نمی‌تواند این کار را بکند.

ماسک در پاسخ به سوالی که پس از ارائه توضیحاتش مطرح شد، گفت: «اشاره‌هایی شده است که شاید مجوز در مارس صادر شود.»

در این رویداد، به موقعیت کنونی استارشیپ، سفینه‌ای بسیار براق از جنس فولاد ضدزنگ با ارتفاع ۵۰ متر و قطر ۹ متر، اشاره شد. استارشیپ با پرتابگر فوق سنگین ۷۰ متری «سوپر هِوی» همراه است، و استارشیپ در موقعیت فوقانی قرار می‌گیرد. ترکیب پرتابگر سوپر هوی و استارشیپ برجی به ارتفاع ۱۲۰ متر را در صحرای تگزاس برافراشته است. 

با توجه به این‌که پرتابگر از ۳۳ موتور موسوم به «رَپتور» استفاده می‌کند، انتظار می‌رود که پرتاب ترکیبی این سفینه حدود ۱۷ میلیون پاوند (۸ میلیون تن) نیروی رانش تولید کند که بیش از دو برابر نیروی رانش موشک «ساترن پنج» است که فضانوردان را به ماه برد، و قادر خواهد بود محموله‌ای ۱۵۰ تنی را در مدار پایین زمین قرار دهد. استارشیپ در صورتی که به مرحله عملیاتی برسد، بزرگ‌ترین و قدرتمندترین موشکی خواهد بود که به مدار زمین پرتاب می‌شود و حتی از موشک جدید ماه ناسا، سیستم پرتاب فضایی (SLS)، که روی پرقدرت‌ترین تنظیم، محموله‌ای ۱۳۰ تنی را به مدار پایین زمین حمل می‌کند، بهتر عمل خواهد کرد.  

اما برخلاف ساترن پنج یا اس‌ال‌اس، قرار است استارشیپ و پرتابگر سوپر هوی کاملا و به‌سرعت قابل استفاده مجدد باشد. آقای ماسک با افتخار خاطرنشان کرد که ساخت سکوی پرتاب اسپیس‌اکس در استاربِیس ۱۳ ماه طول کشیده است تا نه تنها به استارشیپ هنگام پرتاب ثبات دهد، بلکه هر بار پس از پرتاب، محل فرود پرتابگر خودکار و بدون خلبان سوپر هوی را در بازگشت به زمین فراهم  کند.  

آقای ماسک گفت: «فقط حدود دو دقیقه طول می‌کشد تا پرواز کند و بعد، حدود چهار دقیقه طول می‌کشد تا بازگردد. فرض این است که از پرتابگر می‌شود ساعتی یک بار استفاده کرد.»

این قابلیت استفاده مجدد فوری کلید اصلی طرح‌های آقای ماسک برای استارشیپ است، نه تنها در ارتباط با رویاهایش برای بنای محل سکونت در مریخ، بلکه برای ایجاد تغییر در صنایع فضایی که در حال حاضر، موشک‌ها را شبیه هواپیماهایی کرده است که پس از هر پرواز منهدم شوند.

آقای ماسک گفت: «اگر از هواپیماها استفاده مجدد نمی‌شد، بهای هر بلیت هواپیما چقدر می‌شد؟» به گفته او، هزینه پرتاب‌های استارشیپ در نهایت می‌تواند به ۱۰ میلیون دلار در هر پرواز کاهش پیدا کند. 

در کنار مسئله مهم هزینه و درآمد، آقای ماسک به اینکه چرا معتقد است ایجاد محل سکونت انسان در مریخ مهم است، پرداخت و سپس، ویدیویی را نشان داد که در آن فضاپیمای استارشیپ فضانوردانی با لباس‌های فضایی اسپیس‌اکس را به مریخ و مقابل یک شهر مریخی نورانی با گنبدی شیشه‌ای می‌برد. 

آقای ماسک گفت: «فکر می‌کنم این برای آینده خود زندگی فوق‌العاده مهم است.» اتفاقی می‌تواند حیات را از روی زمین محو کند، مثل برخورد سیارکی که دایناسورها را از بین برد و در نهایت، خورشید منبسط خواهد شد و به‌هر‌حال، حیات روی کره زمین را نابود می‌کند.

او افزود: «بسیار مهم است‌ــ و در بلندمدت ضروری است، که ما گونه‌ای چندکره‌ای شویم و در نهایت، حتی از منظومه شمسی خارج شویم و زندگی را با خودمان ببریم. موجوداتی که دوستشان داریم... نمی‌توانند فضاپیما بسازند، اما ما می‌توانیم. و می‌توانیم آن‌ها را با خودمان ببریم.»

اما حتی بلندپروازی‌هایی نیز که داستان‌های علمی‌ـ‌تخیلی را به واقعیتی دایمی تبدیل می‌کنند، باید با روندهای اداری درگیر شوند. آقای ماسک گفت اگر اداره هوانوردی آمریکا به عملیات استارشیپ در بوکا شیکا مجوز ندهد، او اسپیس‌اکس را به کیپ کندی در فلوریدا منتقل خواهد کرد که در آن صورت، آزمایش پرواز به مدار که  به گفته او، اسپیس اکس می‌تواند در سال جاری انجام دهد، به تعویق خواهد افتاد.  

معلوم نیست چنین تاخیری چه پیامدی برای ناسا، که یکی از مشتریان اسپیس‌اکس است، خواهد داشت. ناسا با اسپیس‌اکس قراردادی امضا کرده است تا سامانه‌ فرود انسان برای ماموریت این سازمان فضایی بسازد که قرار است انسان را در سال ۲۰۲۵ به ماه بازگرداند. اسپیس‌اکس قصد دارد از نمونه اصلاح‌شده استارشیپ به‌عنوان ماه‌نشین استفاده کند، اما این فضاپیما نیازمند سوخت‌گیری‌های متعدد با اکسیژن مایع خواهد بود، روشی که هرگز پیش از این آزمایش نشده است و از یک فضاپیمای استارشیپ دیگر برای سوخت‌رسانی به ماه‌نشین در مدار استفاده می‌شود. 

اسپیس‌اکس هنوز باید این سیستم سوخت‌گیری مجدد را آزمایش کند، اما آقای ماسک گفت امیدوار است که آزمایش‌ها تا پایان سال ۲۰۲۳ آغاز شود.