ناسا فرضیه حیات فرازمینی در سیاره زهره را رد کرد

مطالعه ای جنجالی در سال ۲۰۲۰ ادعای کشف فسفین را در جو جهنمی زهره مطرح کرد. وجود این ماده ی شیمیایی می توانست نشانه ای از وجود حیات فرازمینی در این سیاره باشد؛ ولی پژوهشی جدید، این یافته را زیر سؤال برده است.

در سال ۲۰۲۰، جمعی از پژوهشگرها براساس داده های گردآوری شده از فضاپیمای آکاتسوکی سازمان فضایی ژاپن که از سال ۲۰۱۵ در مدار زهره قرار دارد، از کشف فسفین در جو این سیاره خبر دادند. در زمین، فسفین با تجزیه ی مواد زیستی در جو زمین آزاد می شود. ادعای کشف فسفین در جو زهره جرقه ای برای نظریه های احتمال وجود حیات فرازمینی در این سیاره ی همسایه بود.

همچنین داده های جمع آوری شده از کاوشگر پایونیر ۱۳ ناسا در سال ۱۹۷۸، تأییدی برای این کشف بودند. بااین حال جامعه ی نجوم نسبت به این یافته ها مشکوک بود. براساس پژوهشی جدید که ۲۱ اکتبر در مجله ی Geophysical Research Letters منتشر شد، پژوهشگرها از رصدخانه ی استراتوسفری نجوم فروسرخ (SOFIA) برای بررسی جو زهره استفاده کردند. سوفیا حاصل همکاري مشترک سازمان فضایی آلمان و سازمان ناسا است.

براساس یافته های جدید، بعید است گاز فسفین در جو زهره وجود داشته باشد و حتی اگر وجود داشت، تراکم بسیار پائین آن که به بیش از ۰٫۸ بخش در میلیارد نمی رسد، برای اثبات وجود حیات فرازمینی ناکافی بود. سوفیا که به تازگی بازنشسته شد، نسخه ای اصلاح شده از یک هواپیمای بوئینگ ۷۴۷اس پی بود که تلسکوپ فروسرخی را با خود حمل می کرد. این تلسکوپ از در بزرگی در کنار هواپیما به بیرون نگاه می کرد. هواپیما در دومین لایه ی جو زمین در ارتفاع ۱۲ تا ۵۰ کیلومتری از سطح زمین پرواز می کرد و به سوفیا امکان می داد جو سیاره های دیگر منظومه ی شمسی را بدون تداخل مواد شیمیایی جو زمین بررسی کند.

چندین ماه طول کشید تا پژوهشگرها بتوانند به چشم‌انداز خوبی از جو زهره برسند زیرا سوفیا فرصت محدودی برای تمرکز بر این سیاره داشت. سوفیا برای بررسی جو زهره، باید در طی ۳۰ دقیقه پیش از غروب آفتاب فعال می شد تا با نور شدید خورشید روبه رو نشود و زهره هم باید در جهت گیری دقیقی نسبت به زمین قرار می گرفت. 

به گفته ی مارتین کوردینر، مؤلف ارشد پژوهش و اخترفیزیک دان مرکز پرواز فضایی گدارد ناسا: نباید نور خورشید به صورت تصادفی با ابزارهای تلسکوپ برخورد کند. برای چنین رصدهای حساسی باید تا جایی که میتوان از خورشید اجتناب کرد.

پژوهش جدید اولین پژوهشی نیست که در جستجوی فسفین در جو زهره ناکام می ماند. پژوهش های دیگری هم تلاش کردند نتیجه ی پژوهش سال ۲۰۲۰ را تکرار کنند؛ اما یافته های جدید به لطف انبوه داده های جمع آوری شده از سوفیا، قطعی ترین یافته های موجود هستند و وجود حیات فرازمینی در سیاره ی زهره را رد می کنند.

حتی اگر ردهایی از فسفین در زهره وجود داشته باشد، احتمالاً منشأ آنها برخورد رعد و برق یا فعالیت آتشفشانی است. تا مدت ها تصور می شد سیاره ی زهره به دلیل شباهت موقعیت و اندازه با زمین، پتانسیل رشد حیات فرازمینی را داشته باشد؛ اما پژوهش های جدید نشان می دهند این سیاره برای شکل های مختلف حیات فرازمینی مناسب نیست.

پژوهش دیگری از جو زهره در سال ۲۰۲۱ به این نتیجه رسید که تقریباً هیچ بخار آبی در ابرهای زهره وجود ندارد یعنی سطح زهره احتمالاً برای پشتیبانی از حیات میکروبی بسیار خشک است؛ بنابراین بهتر است پژوهشگرها جستجوی حیات فرازمینی را به اهداف دیگر منظومه ی شمسی مثل قمرهای انسلادوس و تایتان زحل یا قمر اروپای مشتری معطوف کنند.