تصمیم چین برای بازیابی خاک مریخ تا سال ۲۰۲۳

کشور چین سالها است که در حال تلاش برای کاوش در ماه و مریخ است و طی ماموریت هایی موفق به کاوش ماه و آوردن خاک ماه به زمین شده است. حال این کشور اظهار کرده تا سال ۲۰۳۰ خاک مریخ را نیز بازیابی خواهد کرد.

به گزارش ایسنا به نقل از چاینادیلی، ماموریت رباتیک چانگ ای ۵ چین زمانی که نمونه هایی از سطح ماه را در سال ۲۰۲۰ به زمین رساند، تاریخ فضایی چین را متحول کرد و اکنون، دانشمندان فضایی چینی به یک جرم آسمانی دیگر یعنی سیاره مریخ چشم دوخته اند.

به گفته «وو یان هوا» (Wu Yanhua) طراح ارشد برنامه های اکتشاف اعماق فضای چین، این کشور قصد دارد خاک مریخ را در حدود سال ۲۰۳۰ به زمین بازگرداند. نام این مأموریت تیان ون ۳ است و سومین ماموریت در برنامه اکتشاف بین سیاره ای چین خواهد بود.

وو گفت که کاوشگر رباتیک تیان ون ۳ دارای چهار جزء اعم از یک فرودگر، یک صعود کننده، یک مدارگرد و یک ماژول ورود مجدد خواهد بود و در دو پرواز توسط موشک حامل سنگین باربری لانگ مارچ ۵ از مرکز پرتاب فضایی ونچانگ در استان هاینان پرتاب خواهد شد.

این سطح نشین و فرودگر مسیر انتقال زمین به مریخ (Mars) را طی می کنند و قبل از ورود به مدار مریخ مانورهای تصحیح مداری را انجام می‌دهند و پس از آن فرود نرمی را انجام می دهند. در همین حال مدارگرد و ماژول ورود مجدد همان مسیر را برای رسیدن به مدار مریخ دنبال می کنند و پس از آن به دور مریخ پرواز می کنند تا سیگنال ها را ارسال کنند و منتظر نمونه ها بمانند.

هنگامی که نمونه ها جمع آوری شوند، در یک ظرف فلزی وکیوم شده بسته بندی میشوند، موتورهای صعود کننده آنرا در مدار قرار می دهند و به ماژول ورود مجدد متصل میشوند، نمونه ها را منتقل و باز می کنند. پس از آن، مدارگرد و ماژول ورود مجدد در حال گردش مدار مریخ را ترک کرده و به مدار زمین باز می گردد.

اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، این نمونه ها می توانند اولین نمونه هایی باشند که از مریخ به زمین بازگردانده می شوند که این امر به دانشمندان کمک می کنند تا به دنبال آثاری از حیات در مریخ بگردند، درباره زمین شناسی و ساختارهای درونی این سیاره بیشتر بیاموزند و چرخه های جوی آن را درک کنند.

وو افزود که همه اینها به محققان اجازه می دهد تا دانش خود را در مورد ایجاد و تکامل مریخ گسترش دهند.

چین اولین برنامه مریخ خود را با نام تیان ون ۱ در ژوئیه ۲۰۲۰ پرتاب کرد. این اولین تلاش مستقل اکتشاف بین سیاره ای این کشور بود.

تیان ون ۱ در ماه مه ۲۰۲۱ بر سطح مریخ فرود آمد و سپس مریخ نوردی به نام ژورانگ را برای انجام کارهای علمی رها کرد. ژورانگ مسافتی حدود ۱۹۲۱ متر را در مریخ طی کرده است اما در حال حاضر خاموش است.

در ۱۰ فوریه، ماموریت تیان ون ۱ چین- اولین ماموریت بین سیاره ای این کشور- دومین سالگرد خود را در مدار مریخ جشن گرفت. اما به نظر می رسد یکی از بخش های اصلی این ماموریت یعنی مریخ نورد ژورانگ، متوقف شده است و عکسی نیز از وضعیت ساکن آن وجود دارد.

ژورانگ در ماه مه ۲۰۲۲ وارد خواب زمستانی برنامه ریزی شده شد تا از زمستان تاریک و سرد مریخ خارج شود، زیرا این مریخ نورد برای تامین انرژی و گرما به انرژی خورشیدی (Solar energy) متکی است. کنترل کننده های آن در اداره ملی فضایی چین (CNSA) پیش بینی می کردند که در ماه دسامبر با بازگشت نور در بهار مریخ بیدار شود، اما آژانس هنوز هیچ به روزرسانی درباره ژورانگ ارائه نکرده است.

ژورانگ، که بخشی از ماموریت مریخی تیان ون ۱ چین است، در مه ۲۰۲۱ در «یوتوپیا پلانیتیا» (Utopia Planitia) فرود آمد. این مریخ نورد در ماه مه ۲۰۲۲ وارد حالت خاموش شد. قرار بود در دسامبر سال گذشته ، در زمان اعتدال بهاری شمالی مریخ، زمانی که دما و شرایط روشنایی برای این وسیله نقلیه خورشیدی مساعدتر بود، به طور مستقل فعالیت خود را از سر بگیرد اما این اتفاق نیفتاده است.

چین درباره وضعیت ژورانگ اظهار نظری نکرده است، اما تصاویر مدارگرد شناسایی مریخ ناسا (MRO) ثابت می کند که مریخ نورد برای مدتی ثابت مانده است.

ژورانگ ابزارهای فعالی برای تمیز کردن آرایه های خورشیدی خود دارد، اما دوره عدم فعالیت آن در منطقه ای که مستعد طوفان های گرد و غبار است ظاهراً بر توانایی آن در تولید برق و حفظ گرما تأثیر گذاشته است. ژورانگ مانند سایر مریخ نوردها از جمله کاوشگر ماه یوتو چین، واحد گرمکن رادیوایزوتوپی ندارد، ولی در عوض دارای یک جفت «پنجره» است که به ماده شیمیایی به نام n- undecane اجازه می دهد انرژی گرمایی را ذخیره کند.

گرچه مریخ نورد ژورانگ برای یک ماموریت سه ماهه طراحی شده بود، اما این مریخ نورد عملکرد خوبی داشت و توانست بیش از زمان مدنظر محققان در مریخ کاوش کند که این موضوع محققان را شگفت زده کرد. تیان ون- ۱ هفت محموله علمی با خود دارد که شامل دوربین هایی با وضوح متوسط و بالا برای نقشه برداری از مناطق بزرگ مریخ و عکسبرداری از سطح این سیاره است. علاوه بر آن رادار کاوش زیرسطحی MOSIR و رادار صوتی به جستجوی یخ در زیر سطح سیاره سرخ می پردازند. اهدافی که مورد کاوش قرار می گیرند شامل دهانه های برخوردی، آتشفشان ها و دره ها است. تیان ون- ۱ با خود یک طیف سنج کانی شناسی نیز دارد که با آن ترکیبات سطح سیاره سرخ را مورد بررسی قرار می دهد. داده های به دست آمده از تیان ون- ۱ برای برنامه ریزی ماموریت های آینده به مریخ نیز مورد استفاده قرار می گیرد که از جمله آنها می توان به ماموریت بازگرداندن نمونه از مریخ در سال ۲۰۲۸ اشاره کرد.

به گفته وو، تیان ون ۲، یک مأموریت رباتیک برای بازیابی نمونه ها از یک سیارک، قرار است در حدود سال ۲۰۲۵ پرتاب شود و انتظار میرود که با نمونه هایی در حدود سال ۲۰۲۷ به زمین بازگردد.

وو گفت که در توسعه دیگری، چین همچنین در حال برنامه ریزی یک تمرین دفاع از سیارک است که شامل استفاده از یک فضاپیمای پرسرعت برای برخورد بسیار سریع و جنبشی بر روی یک سیارک نزدیک به قطر حدود ۵۰ متر است. او گفت که این فناوری میتواند یک سیارک بالقوه خطرناک را منحرف کند و آن را در مسیری متفاوت قرار دهد و آنرا از مسیر مداری زمین دور کند.