برای اولین‌بار توسط دانشمندان؛ اندازه‌گیری سرعت جت‌های یک ستاره نوترونی

جت ها همان موادی هستند که از سمت ستاره به صورت فواره به فضا پرتاب می شوند.

به گزارش دیجیاتو، ستاره های نوترونی با چه سرعتی جت های قدرتمند خود را به فضا پرتاب می کنند؟ پژوهشگران در مطالعه جدیدی دریافته اند که این جت ها با سرعتی به اندازه حدود یک سوم سرعت نور حرکت می کنند. این اولین بار است که سرعت جت های یک ستاره نوترونی مشخص شده است.

به گزارش The Conversation، گروهی از محققان به رهبری «توماس راسل» از مؤسسه ملی اخترفیزیک ایتالیا در پالرمو آزمایش جدیدی انجام دادند تا سرعت جت های یک ستاره نوترونی را اندازه بگیرند. آن چه در گذشته باعث شده بود انجام این کار سخت باشد، این است که جت ها جریان های پیوسته ای هستند که اندازه گیری نقطه شروع حرکت آنها دشوار است. ولی پژوهشگران اکنون توانسته اند سیگنالی با عمر کوتاه را در طول موج پرتو ایکس شناسایی کنند که می تواند نقش نقطه آغازین را برای اندازه گیری ایفا کند.

ستاره های نوترونی چگالی بالایی دارند و میتوانند مواد را از ستاره همراه و همسایه خود «بدزدند». اگرچه بخشی از این مواد به عنوان جت به بیرون پرتاب می شود، اما قسمت عمده آن درون خود ستاره نوترونی فرو می ریزد. با تجمع مواد، این ستاره داغ تر و چگال تر می شود. آن گاه زمانی که مواد کافی جمع شد، یک انفجار گرماهسته ای رخ می دهد. در این انفجار شاهد همجوشی هسته ای هستیم که بین چند ثانیه تا چند دقیقه باقی می ماند و پرتوهای ایکس با عمر کوتاه را بیرون می دهد.

محققان می گویند در هنگام رصد این واقعه متوجه شدند که جت ها با هر پالس پرتوهای ایکس روشن تر می شوند. انفجارهای گرماهسته ای به جای مختل کردن جت ها، ظاهراً به آن ها نیرو می دهند. دانشمندان می گویند اگر پالس پرتو ایکس موجب سقوط گازِ حول ستاره به درون ستاره شود، این پدیده غافلگیرکننده قابل توجیه است. این اتفاق می تواند انرژی و ماده بیشتری برای انحراف جت ها فراهم کند.

از آن مهم تر ، با پرتاب پرتوهای ایکس می توانیم زمان بیرون آمدن جت ها را به دست آوریم. پژوهشگران با دو طول موج رادیویی متفاوت زمانی را اندازه‌گیری کردند که طول میکشد تا جت ها از نقطه آغازینِ مرئی خود به سمت بیرون حرکت کنند.

دانشمندان می گویند سرعت جت ها نزدیک به «سرعت گریز» از ستاره نوترونی بود. سرعت گریز در زمین ۱۱.۲ کیلومتر بر ثانیه است؛ این همان سرعتی است که راکت ها برای فرار از گرانش (Gravity) زمین باید به آن برسند. این عدد برای ستاره های نوترونی تقریباً به اندازه نصف سرعت نور است.

پژوهشگران حالا می خواهند ببینند که سرعت جت ها در ستاره های نوترونیِ دارای جرم و سرعت چرخش گوناگون، متفاوت است یا خیر. نتیجه پژوهش آنها در مجله نیچر منتشر شده است.