برنامه «اولیس» (ULLYSES) بزرگترین عملیات هابل است که تاکنون انجام شده و اکنون که مشاهدات آن به پایان رسیده ، دانشمندان می توانند در گنجینه ای از داده ها غوطه ور شوند.
به گزارش ایسنا به نقل از اسپیس، در ماه دسامبر سال ۲۰۲۳، تلسکوپ فضایی هابل بزرگ ترين برنامه خود را از زمان پرتاب در سال ۱۹۹۰ تکمیل کرد. با این برنامه، هابل رصد ۵۰۰ ستاره واحد را در طول سه سال به پایان رساند و دانشمندان اکنون آماده هستند تا در دریایی از داده ها غواصی کنند.
بررسی جامع تلسکوپ هابل، اولیس (ULLYSES) نامیده می شود. اپراتورهای اولیس هابل را تنها تلسکوپ فعالی می دانستند که قادر به انجام چنین تلاش پیشگامانه ای است.
این داده ها محققان را برای دهه های آینده مشغول نگه می دارد، زیرا درک تازه ای در مورد شکل گیری ستارگان، تکامل ستاره ها و تأثیر ستاره ها بر محیط اطراف ارائه می دهد.
جولیا رومن- دووال (Julia Roman- Duval)، رهبر تیم پیاده سازی اولیس در تلسکوپ فضایی می گوید:من معتقدم پروژه اولیس دگرگون کننده خواهد بود و بر اخترفیزیک بطور کلی، از سیارات فراخورشیدی گرفته تا اثرات ستاره های پرجرم بر تکامل کهکشان ها تا درک اولیه ترین مراحل تکامل جهان تاثیر می گذارد. مؤسسه علوم (STScI) در بالتیمور مریلند در بیانیه ای اعلام کرده است که جدا از اهداف خاص این برنامه، داده های ستاره ای همچنین می توانند در حوزه های اخترفیزیک به روش هایی استفاده شوند که ما هنوز نمی توانیم تصور کنیم.
تیم اولیس ابتدا از هابل برای مطالعه ۲۲۰ ستاره استفاده کردند و سپس آرشیو این تلسکوپ فضایی را برای بازیابی مشاهدات از ۲۷۵ ستاره دیگر جست و جو کردند. محققان همچنین داده های مربوط به ستارگان را با داده های تعداد زيادي تلسکوپ فضایی دیگر و رصدخانه های زمینی ترکیب کردند.
مجموعه داده ی تکمیل شده ی اولیس از طیف های ستاره ای تشکیل شده است که حاوی اطلاعاتی در مورد دمای هر ستاره، ترکیب شیمیایی و سرعت چرخش آن هستند.
هابل و اولیس قرمز و آبی را می بینند
برای تیم اولیس ستاره های آبی، ستاره هایی فوق گرم و عظیم هستند که میتوانند میلیون ها برابر درخشان تر از خورشید ما شوند. این ستارگانِ سوزان در نور فرابنفش (UV) به شدت می درخشند، به این معنی که هابل به راحتی می تواند آنها را تشخیص دهد.
ستاره های آبی پرجرم با سرعت زیاد مراحل زندگی خود را طی می کنند و در جوانی می میرند و فلزاتی را در فضا رها می کنند. فلزات اصطلاحی است که ستاره شناسان برای توصیف عناصر سنگین تر از هیدروژن و هلیوم از آن استفاده می کنند. هیدروژن و هلیوم عناصری هستند که ستارگان در ابتدای زندگی خود بیشتر از آنها ساخته می شدند.
طیف ستاره ای ستارگان آبی پرجرم میتواند جزئیاتی را در مورد سرعت بادهای ستاره ای قدرتمندی که از آن ها به بیرون منتشر می شود، آشکار کند.
پس از انفجار ستارگان عظیم به شکل انفجارهای ابرنواختری، این بادهای ستاره ای عناصری را که آن ستارگان ساخته اند در فضا پراکنده می کنند. سپس این عناصر در سراسر کیهان پراکنده می شوند و بنابراین، درک این بادها گام بزرگی در جهت درک نحوه توزیع کهکشانی عناصر سنگین خواهد بود که به بلوک های سازنده نسل بعدی ستارگان و سیارات تبدیل می شوند. آن عناصر ممکن است در نهایت به اساسی برای حیات در جهان نیز تبدیل شوند.
به دلیل این فرآیند پراکندگی، هر نسل ستاره ای بعدی دارای غلظت بیشتری از فلزات نسبت به نسل قبلی خود است. هنگامی که اکثر اتم های جهان هیدروژن و کمی هلیوم بودند، اولین نسل از ستارگان «فقیر از فلز» در نظر گرفته می شدند، در حالی که نسل های بعدی ستارگان، از جمله خورشید، «غنی از فلز» هستند.
اولیس و هابل ستارگان آبی را در کهکشان های نزدیک به کهکشان راه شیری هدف قرار دادند که به نظر می رسد کمبود فلز دارند. بنابراین، این ستارگان می توانند به عنوان گزینه ای از اولین ستارگان عمل کنند و به دانشمندان کمک کنند تا ستاره هایی را که در جهان اولیه وجود داشته اند و اکنون فراتر از محدوده ای هستند که به راحتی بتوانیم جزئیات عمیق آن ها را ببینیم، بررسی کنند.
در انتهای دیگر طیف رنگی و اندازه، پروژه اولیس همچنین بر ستارگان جوانی متمرکز شد که سردتر، کوچکتر و قرمزتر از خورشید هستند. این ستارگان همچنین نزدیک تر به خانه، در مناطق ستاره زای فعال کهکشان راه شیری قرار داشتند.
این ستاره های قرمز جوان در طول سال های شکل گیری خود، با جمع آوری جرم از صفحات گاز و غباری که آنها را پوشانده بود، با انتشار نور پرانرژی فرابنفش و پرتو ایکس، در منظومه های خود آشفتگی ایجاد کردند. این امر بر صفحات تشکیل دهنده سیاره ها در اطراف این ستاره ها و قابل سکونت بودن آنها تاثیر می گذاشت.
مشاهدات هابل میتواند به دانشمندان کمک کند تا فرآیندهایی را که توسط آنها این ستارگان جوان ماده را از محیط اطراف خود جمع می کنند، درک کنند. شروع این فرآیند ستاره جوان را به یک ستاره تمام عیار تبدیل می کند.
مطالعه این کاوش به طور بالقوه می تواند به دانشمندان کمک کند تا بهتر درک کنند که کدام منظومه ها برای جستجوی حیات مناسب تر هستند.
- 12
- 1
