روسیه برای فضا خواب‌های عجیبی دیده است

به گزارش گجت نیوز، در دوران جنگ سرد فشار اقتصادی شدیدی به آمریکا و روسیه وارد شد. هرچند پس از آن بودجه سازمان فضایی روسیه و ناسا به‌شدت کاهش یافت. همین نیز باعث شد که ماجراجویی‌های فضایی چندان سریع پیش نروند. هرچند در طول سال‌های اخیر شرکت‌های خصوصی آمریکایی از جمله اسپیس ایکس ماجرا را عوض کرده‌اند. به‌صورتی که روسیه مجبور شده برنامه های جدیدی را برای فضا آماده کند.

برنامه های روسیه برای فضا جنبه‌های پنهان و عجیبی دارد

به‌گفته ایلان ماسک شرکت اسپیس ایکس قصد دارد برای نهایی کردن پروژه استارلینک تعداد ۴۲ هزار ماهواره را به مدار پایینی زمین بفرستد. این تعداد ماهواره می‌توانند پوشش اینترنت را برای تمام نقاط زمین فراهم آورند. پروژه استارلینک برای شهروندان کشورهای مختلف مزایای زیادی دارد؛ اما برای نیروهای نظامی آمریکا نیز سودمند است.

اسپیس ایکس تاکنون موفق شده حدود ۶ هزار ماهواره را در مدار زمین قرار دهد. بررسی اخبار علمی نیز نشان می‌دهد که این شرکت با سرعت پیش می‌رود. همین نیز سبب شده که حساسیت دو ابرقدرت دیگر جهان بر انگیخته شود. رئیس سازمان فضایی روسیه در مصاحبه اخیر خود به‌ برنامه‌ های این کشور برای فضا پرداخته و گفته است که روسیه قصد دارد تا سال ۲۰۳۶ تعداد ۲۶۰۰ ماهواره را در مدار زمین قرار دهد.

البته روسیه در این زمینه تنها نیست. شرکت‌های چینی نیز به‌شدت در تلاش هستند ماهواره‌های خود را یکی پس از دیگری در مدار زمین قرار دهند. به‌همین‌خاطر هم بودجه هنگفتی برای توسعه راکت چند بار مصرف Zhuque-3 اختصاص یافته است. شرکت‌های چینی می‌خواهند با ارسال چند ده هزار ماهواره با آمریکا رقابت کنند. دولت چین نیز حمایت کامل خود را از پروژه‌های فضایی اعلام کرده است. آنها حتی قصد دارند یک مرکز فضایی خاص را در بندر ون‌چانگ بسازند.

هرچند برنامه‌ های چین و آمریکا برای فضا را نمی‌توان به‌هیچ‌وجه با برنامه‌های روسیه مقایسه کرد. بیایید ادعا و برنامه های روسیه را با دقت بیشتری بررسی کنیم. روسیه قصد دارد مجموعه ماهواره های ارتباطی Sfera را در مدار زمین قرار دهد. مجموعه‌ای که می‌توان آن را مشابه استارلینک آمریکا و وان‌وب بریتانیا دانست. آنها پیشتر نیز قصد داشتند ۶۰۰ ماهواره را به‌عنوان بخشی از این پروژه در مدار زمین قرار دهند؛ اما قطع شدن بودجه ماجراجویی‌های فضایی مانع از اینکار شد.

حالا سازمان فضایی روسیه تصمیم گرفته است در گام اول برنامه های خود ۳۶۰ ماهواره را روانه فضا کند و بعدتر نیز این تعداد را به حداقل ۱۲۰۰ عدد برساند. ظاهرا دولت روسیه موافقت کرده که بودجه ۲ میلیارد دلاری را برای ساخت و ارسال ۱۶۲ ماهواره اختصاص دهد. بودجه‌ای که تاکنون تنها نیمی از آن محقق شده است.

البته روسیه قصد دارد بخش ارتباطات خود را تا سال ۲۰۳۵ به‌شدت گسترش دهد؛ اما برای تحقق این برنامه باید حداقل ۶ ماهواره مدار زمین‌ایستا داشته باشد. اینگونه ماهواره‌ها در ارتفاع ۳۵۷۸۶ کیلومتری از سطح دریا و دقیقا بر فراز مدار استوا قرار می‌گیرند. آنها می‌بایست با سرعت حرکت زمین به‌دور خود حرکت کنند. به‌همین‌خاطر از دید شخصی که در کره زمین قرار دارد، انگار همیشه ثابت هستند.

مدیر پروژه Sfera نیز اخیرا در مصاحبه خود گفته بود که دولت روسیه بودجه کافی برای ساخت ۴ ماهواره مدار زمین‌ایستا را در نظر گرفته است. اما سوال مهم اینجاست که آیا برنامه های روسیه برای فضا به واقعیت تبدیل خواهد شد؟ اینجاست که واقعیت تلخ آشکار می‌شود.

تضاد عجیب بین بلندپروازی‌های پوتین و وضعیت اقتصادی روسیه

رئیس سازمان فضایی روسیه از تلاش برای تولید حداقل ۲۵۰ ماهواره در سال صحبت می‌کند. این ماهواره‌ها نیز باید برای اهداف مختلفی قابل استفاده باشند. هرچند که در حال حاضر روسیه فقط ۱۵ ماهواره در سال می‌سازد. البته آنها ظرفیت ساخت ۴۰ ماهواره در سال را دارند، اما محدودیت‌های اقتصادی اجازه نمی‌دهد.

کارشناسان اروپایی نیز برنامه های روسیه برای فضا را غیرواقعی قلمداد می‌کنند. به‌باور آنها ماهواره‌های موردنظر روسیه باید برای اهداف گوناگون از جمله هواشناسی،‌ ارتباطات رادیویی، مشاهدات اپتیکال، رادار و سرویس‌های تلویزیونی کارایی داشته باشند. این در حالی است که تمامی ماهواره‌هایی که روسیه از سال ۲۰۲۲ به فضا پرتاب کرده از قطعات الکترونیکی غربی بهره می‌برند. قطعاتی که در اواسط دهه ۲۰۱۰ میلادی وارد شدند.

هرچند پس از تجاوز روسیه به اوکراین تحریم‌ها یکی پس از دیگری صنایع گوناگون روسیه را هدف قرار دادند. همین نیز باعث شد که صنعت فضایی روسیه ضربه بخورد. در واقع اکنون برنامه های روسیه برای فضا به یک تناقض بزرگ خورده است. آنها از طرفی با تولید ماهواره مشکل دارند و از طرفی می‌خواهند در مدت کوتاهی تولید سالیانه ماهواره‌های باکیفیت خود را به ۲۵۰ عدد در سال برسانند. اتفاقی که به‌نظر غیرممکن می‌رسد.

در این میان برخی دور زدن تحریم‌ها را به‌عنوان راه‌حل می‌دانند. بله طبیعتا روسیه می‌تواند قطعات مورد نیاز برای ساخت چند ماهواره را در بازار سیاره پیدا کند؛ اما این میزان برای تولید ۲۶۰۰ ماهواره تا سال ۲۰۳۵ کافی نخواهد بود. هرچند که رئیس سازمان فضایی روسیه به این مسائل باور ندارد. وی تاکید می‌کند که صنعت فضایی این کشور با وجود تحریم‌ها کاملا شرایط پایداری دارد. فقط اینکه اولویت‌ها کمی تغییر کرده‌اند.

در واقع جنگ اوکراین باعث شده که روسیه توجه خاصی به ماهواره‌های دوگانه بکند. ماهواره‌هایی که هم برای اهداف نظامی مفید خواهند بود و هم برای اهداف علمی و تجاری کاربرد دارند. هرچند برخلاف ادعاهای مطرح شده در مورد برنامه های روسیه برای فضا، ظاهرا ماهیت آنها کاملا نظامی است. پیشتر مصاحبه یکی از کارمندان سابق سازمان فضایی روسیه نیز در اخبار نظامی منتشر شده بود که این مسئله را تایید می‌کرد.

دنیس بانچنکو گفته بود که بخش قابل‌ توجهی از این ماهواره‌ها و به‌احتمال زیاد همه آنها در خدمت منافع وزارت دفاع روسیه خواهند بود. این ماهواره‌ها قرار است برای جمع‌آوری اطلاعات نظامی و امنیتی، نظارت بر تحرکات دشمن، مکان‌یابی و بهبود ارتباطات استفاده شوند.