اختراع یخچال
یخچال و فریزر در بین لوازم خانگی از مهم ترین و اساسی ترین لوزام محسوب میشود که معمولاً در همه ی منازل یکی از انواع متنوع آن قابل استفاده است.
تاریخچه یخچال
بشر، همیشه احساس میکرد که باید موادغذایی را نگهداری کند و در فصول فراوانی آن را ذخیره کند تا در مواقع کمبود از اندوخته هایش استفاده کند. مصری ها توانستند هزاران سال قبل با استفاده از نور خورشید ، روش خنک کردن موادغذایی را ابداع کنند ولی متأسفانه روش موفقی برای نگهداری ویتامین ها و جلوگیری از فساد موادغذایی محسوب نمیشد. همچنین این مردم برای این که آب خنک، تهیه کنند آنرا درون ظروف متخلخلی می ریختند که در داخل کاه قرار داده شده بود. در نتیجه آب درون ظرف با عمل تبخیر سطحی و ایجاد برودت، خنک میشد. اولین تجربه موفق انسان در نگهداری بهداشتی موادغذایی ، روش نمک زدن به موادغذایی بود که در سال های نخست پس از میلاد مسیح، مرسوم شد. بلورهای نمک طعام در این روش، اطراف موادغذایی را احاطه می کردند و از این طریق مانع از ورود الودگی به داخل آن میشدند. البته کاهش ارزش غذایی اجتناب ناپذیر بوده و شدیدا موجب تغيير طعم و رنگ موادغذایی میشد.
از اوایل قرن ۱۷ از کلمه یخچال، استفاده شد. یک پرفسور اسکاتلندی به نام ویلیام کالن در سال ۱۷۵۵ موفق به طراحی اولین یخچال صنعتی شد. کالن توانست خلا جزئی را با استفاده از پمپ خلأ، روی یک کانتینر دی اتیل اتر ایجاد کند تا با جوشیدن، موجب جذب گرما از محیط اطراف خود شود. حتی مقداری یخ در این ازمایش تولید شد ولی از کاربرد علمی در آن زمان برخوردار نبود.
الیور ایوانز مخترع آمریکایی تبار در سال ۱۸۰۵ برای تولید یخ به وسیله اتر در خلأ توانست چرخه فشرده سازی بخار در فضای بسته را توصیف کند. مایکل فارادی که یک دانشمند انگلیسی بود؛ در سال ۱۸۲۰ موفق شد آمونیاک و گازهای دیگر را با استفاده از فشار بالا و دمای پائین به مایع تبدیل کند و یک آمریکایی مقیم انگلیس که جیکوب پرکینز نام داشت؛ نخستین سیستم فشرده سازی بخار را در سال ۱۸۳۴ برای ایجاد یخ ساخت. جان گوری( پزشک آمریکایی) در سال ۱۸۴۲ تلاش مشابهی انجام داد و در نتیجه نمونه اولیه ی این دستگاه را ساخت ولی در تجارت، شکست خورد.
یک مهندس آمریکایی به نام الکساندر توئینینگ در سال ۱۸۵۰ توانست برای انگلیس، حق ثبت اختراع فشرده سازی بخار با اتر را بگیرد. درواقع جیمز هریسون، نخستین سیستم کاربردی فشرده سازی را ساخت. او با استفاده از اتر و الکل یا آمونیاک توانست حق ثبت اختراع سیستم فشرده سازی بخار را در سال ۱۸۵۶ بگیرد. ساخت سیستم ماشین یخ سازی او به سال ۱۸۵۱ برمیگردد و در سال ۱۸۵۴اولین ماشین یخ سازی وی به بازار تجارت وارد شد. وی جهت استفاده در صنعت و خانۀ ماشین های یخ سازی را به بازار، عرضه کرد تاجاییکه دوازده عدد از ماشین های وی در سال۱۸۶۱ در این زمینه بکار گرفته شد.
فردیناند کاره از فرانسه با استفاده از آمونیاک آبی، موفق به اختراع نخستین سیستم فشرده سازی گاز در سال ۱۸۵۹ شد و در سال ۱۸۶۰ آن را به ثبت رساند. کارل فون لیند که در دانشگاه فنی مونیخ به عنوان استاد مهندسی شناخته میشد در سال ۱۸۷۶ برای مایع کردن گاز ها، روش بهتری را به ثبت رساند. سرانجام یک مخترع آمریکایی – آفریقایی در ایالات متحده به نام Tomas elkin در تاریخ ۱۸۷۹ توانست یخچال را اختراع کند و بعد از آن John standard در سال ۱۸۹۱ با اعمال یکسری تغییرات پیشرفته، یخچال را به ثبت رساند.
یخچال تجاری
حدودا ۴۰ سال قبل تر از مدل های رایج خانگی، یخچال ها و فریزر های تجاری که با نام های دیگری شناخته می شوند، مورد استفاده قرار گرفتند. با استفاده از سیستم های گازی مثل آمونیاک یا دی اکسید گوگرد، چنین یخچال هایی را ساختند که مشکل این یخچال ها نشت گاز بود؛ به همین خاطر برای مصارف خانگی ناامن بود.
در سال ۱۹۱۵م یخچال های خانگی کاربردی، بوجود امدند و با کاهش قیمت ها در دهه ۱۹۳۰م، در آمریکا محبوبیت بیشتری پیدا کردند و در نتیجه موجب معرفی مبرد های مصنوعی غیر سمی و غیر قابل اشتعال مانند فِریون- ۱۲( R- 12) شدند.
با این حال، آسیب رساندن R- 12 به لایه اوزون باعث شد تا دولت ها در سال ۱۹۹۴ استفاده از آن در یخچال های جدید و سیستم تهویه مطبوع را ممنوع کنند. مبرد R134a( تترافلورواتان)، به عنوان جایگزین کم زیان تر R- 12از سال ۱۹۹۰م مورد استفاده قرار گرفت، ولی هنوز هم از R- 12 در یخچال های قدیمی استفاده می شود.
یخچال خانگی
فِرِد وُلف از ایالت ایندیانا توانست نخستین یخچال برقی خانگی را در سال ۱۹۱۳م برای مصارف خانگی، اختراع و تولید کند که این مدلها به صورت یک دستگاه بر روی جعبه یخ نصب شده بودند. داملری، نام نخستین دستگاه فِرِد وُلف بود که چند صد واحدش در سال های بعد، تولید شد. مهندس ناتانیل ولز از ایالت میشیگان در سال ۱۹۱۴م، برای دستگاه سردساز و خنک کننده برقی، ایده ای داد که با گذشت زمان تبدیل به پایه و اساس شرکت کلیوناتور شد.
آلفرد ملویس در سال ۱۹۱۶م، به عنوان مخترع یک دستگاه کامل همراه با یک کمپرسور در زیر محفظه کابینت شد. تولید این یخچال به صورت تجاری تولید بود، ولی ویلیام سی دورانت، این یخچال را در سال ۱۹۱۸م به منظور راه اندازی تولید انبوهش برای شرکت فریجیدیر خرید. شرکت کلیوناتور در همین سال توانست به معرفی اولین یخچال با کنترل اتوماتیک بپردازد. از اختراعات دانشجویان انستیتوی سلطنتی فناوری به نام های بالتزار فون پلاتن و کارل مونترز از سوئد در سال ۱۹۲۲م، می توان به یخچال جذبی( سرمایش جذبی) اشاره کرد که به عنوان یک موفقیت جهانی محسوب شد و توسط شرکت سوئدی الکترولوکس تجاری شد.
افرادی همچون چارلز تلیر، دیوید بویل و رائول پیکت از پیشگامان این صنعت به شمار می رفتند. کارل فون لیند توانست برای نخستین بار یک یخچال کاربردی و جمع و جور اختراع کند. محفظه سرد این دستگاه های خانگی در آشپزخانه بود که در زیرزمین یا اتاق مجاورش به نصب قطعات مکانیکی، موتور و کمپرسور نیاز داشتند. یخچال های متعددی در طی این سالها ساخته شد ، به عنوان مثال مدل ۱۹۲۲ که ۷۱۴ دلار، ارزش داشت؛ شامل کمپرسور آبسردکن ، یک جعبه چوبی، یک سینی یخ و یک جعبه مکعبی بود. شرکت فریجیدیر در سال ۱۹۲۳م به معرفی نخستین یخچال های برقی مستقل پرداخت. در همین زمان کابینت های فلزی بوجود آمدند که پوشش آن ها چینی بود. در دهه ۱۹۲۰ سینی های مکعب یخ، معرفی شدند که فریزر ها تا این زمان به عنوان بخش کمکی یخچال های مدرن، محسوب نمی شدند.
شرکت جنرال الکتریک در سال ۱۹۲۷م، یخچالی به ارزش ۵۲۵ دلار به نام مانیتور- تاپ را به بازار عرضه کرد. درواقع کریستین استنستراپ، موفق به طراحی یخچال مانیتور- تاپ با محفظه تمام استیل شد. به دلیل شباهت این یخچال به برجک اسلحه کشتی جنگی یو اس اس مانیتور در دهه ۱۸۶۰م، مردم برایش نام مانیتور- تاپ را انتخاب کردند.
مبرد فریون در دهه ۱۹۲۰م معرفی شد و همین امر در دهه ۱۹۳۰م، بازار یخچال را گسترش داد. فریون نسبت به مبرد های قبلی، جایگزین ایمن تر و کم سمی تری به شمار می رفت. فریزر های جداگانه در طول دهه ۱۹۴۰م، رواج پیدا کردند که در آن زمان با نام« منجمد کننده عمیق» شناخته میشد. در دهه های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰م، این صنعت موجب پیشرفت های فنی شد که از آن ها می توان به سیستم برفک زدایی خودکار و یخ سازی خودکار اشاره کرد.
گردآوری: بخش علمی سرپوش
- 12
- 2