لباس‌زیر قابل بازیافت ساخته شد

بخش مهمی از زباله های غیرقابل بازیافت میلیون ها لباس زیری اند که هر سال دور انداخته می شوند؛ چون اغلب اوقات پارچه های آن ها به هیچ طریق قابل استفاده مجدد نیست.

با این که لباس زیر با حساس ترین قسمت بدن در تماس است، موادی که در تهیه پارچه و دوخت این لباس ها به کار میروند، چندان مناسب تماس دائمی با پوست نیستند. از طرفی، استفاده از پارچه های دارای الیاف طبیعی در لباس زیرها مخصوصا زمانی که به زیبایی آن هم مهم باشد، اصلاً طرفدار ندارد.

وقتی یک شورت کهنه می شود، راه حل واضح دور انداختن آن است و این در طول زمان به میلیاردها تن زباله منسوجات خواهد افزود.

دهه ها حضور پرقدرت الیاف مصنوعی در صنعت تولید لباس زیر، پنبه و الیاف طبیعی را آنچنان به عقب رانده است که شوخی یا جدّي، استفاده از این نوع لباس زیرها اغلب به بی سلیقگی، عقب بودن از مد و پیروی از سبک مادربزرگ ها و پدربزرگ ها تعبیر می شود. اما با توجه به فواید استفاده از منسوجات الیاف طبیعی برای سلامتی، می شود راهی پیدا کرد که لباس زیر پنبه ای هم راحت باشد و هم زیبا.

شرکت کنت، مستقر در لس آنجلس، دو سال است که خط تولید لباس زیرهای بازیافت شونده را به راه انداخته و لباس زیر ۱۰۰ درصد از پنبه پیما (Pima Cotton) تولیدشده را به فروش می رساند. پنبه پیما الیاف بلندتری دارد و نسبت به ترکیب های پنبه ای سنتی، بادوام تر است. مشتریان می توانند لباس زیرهای زنانه کنت را با قیمت حدود ۲۵ دلار آمریکا به صورت آنلاین خریداری کنند.

هنگامی که لباس زیرهای کنت عمرشان را کردند، میتوان آنها را در سطل کمپوست معمولی انداخت تا تجزیه شوند یا به شرکت فروشنده بازگرداند تا در جنوب کالیفرنیا آنها را به خاک تبدیل کند.

طبق اعلام این شرکت، از زمان عرضه این لباس زیرها در سال ۲۰۲۰، بیش از ۱۷ هزار و ۵۰۰ شورت فروخته است.

بازیافت لباس زیر امکان دارد ساده به نظر برسد ولی نمادی از چالش هایی است که شرکت های دنبال تغییر کاربری لباس های مستعمل، با آن مواجه اند.

چرا لباس زیر قابل بازیافت نیست؟

به گزارش نشریه ساوت چاینا مورنینگ پست، جسیکا شریبر، موسس و مدیرعامل فابسکرپ (Fabscrap)، یک شرکت مستقر در نیویورک که متخصص بازیافت و استفاده مجدد منسوجات است، می گوید اسپندکس یا الاستین به کار رفته در لباس زیرهای کشی قابل بازیافت نیستند. این ها نقطه ذوب پایینی دارند و باعث میشوند پردازش این مواد برای خردکن ها در مقدار زیاد در کارخانه های بازیافت پارچه دشوار شود.

ریچل کیبه، مدیر اجرایی گروه گردش منسوجات آمریکا (American Circular Textiles Group) که برای تنظیم سیاست در صنعت نساجی فعالیت می کند، می گوید اکثر لباس زیرها از «منابع تجدیدناپذیر مبتنی بر سوخت فسیلی» درست می شوند.

کیبه توضیح می دهد: «آنها کشش و پوشانندگی و عملکردی را فعال کرده اند که مصرف کنندگان دوست دارند. اما این ها اصلا قابل بازیافت نیستند و فناوری هم برای این منظور وجود ندارد.»

این مشکل به ویژه برای شورت های زنانه که معمولا دارای الیاف الاستیک اند، حادتر است؛ زیرا شورت های مردانه معمولاً تنها یک نوار الاستیک دارند که راحت تر می شود آنرا جدا کرد.

مشکل فقط اسپندکس (پارچه مصنوعی کشی) نیست. بیشتر لباس زیرهای زنانه پلی استر و نایلون هم دارند که به طور فزاینده ای در تولیدات نساجی، بعنوان جایگزینی ارزان برای الیاف طبیعی مانند پنبه رایج شده است.

به گفته جیمنا دیاز لیوا، مدیر علمی مرکز بهداشت محیط در ایالات متحده ، برخی از این لباس ها سطوح بالایی از مواد شیمیایی بیسفنول آ (بی پی ای/ یک ماده شیمیایی صنعتی برای تولید انواع پلاستیک و رزین) و مواد پرفلوئوروآلکیل (PFAS) هم دارند که می توانند با اختلالات غدد درون ریز و سرطان پروستات و پستان بسیار مرتبط باشند.

کنت در این مبارزه تنها نیست

تعدادی از تولیدکنندگان و فروشندگان لباس زیر به دنبال راه هایی برای کاهش آثار زیست محیطی محصولاتشان اند. شرکت بیگ فیوریت (Big Favorite) مستقر در فیلادلفیا، که زیرپوش های خود را ۱۰۰ درصد از پنبه پیما تولید می کند و یک برنامه بازپس گیری محصولات مستعمل را دارد که در حال کار برای بازیافت پنبه از لباس های مستعمل و تبدیل آن به نخ هایی است که لباس های جدید را با آن تولید می کنند.

ویکتوریا سیکرت، غول دنیای لباس زیر، هم به دنبال راه هایی برای استفاده مجدد از ضایعات اسپندکس در محصولات خود است و در عین حل در مورد مواد بیوسنتزی ساخته شده از ذرت و لیونسل، پارچه ای مشتق از خمیر کاغذ، تحقیق می کند.

یادآور می شویم که دشوارتر از بازیافت شورت، بازیافت سینه بند است. به این دلیل که سوتین ها قطعات ریز پلاستیک و فلز هم دارند که باید تکه تکه جدا شوند؛ فرایندی پرهزینه که کار زیادی می برد. روکش آن ها نیز معمولا از پلی اورتان ساخته شده است که قابل بازیافت نیست.

جداسازی آسان تر مفید خواهد بود. برای مثال یکی از شرکت های تولید سوتین به نام رسورتس (Resortecs) محصولاتی با دوخت های قابل حل در گرما تولید می کند؛ اگرچه در حال حاضر اجرای آن در مقیاس بزرگ برای اکثر تولیدکنندگان بسیار گران است و حتی این هم راه حل مشکل غزن ها و سیم های پلاستیکی نخواهد بود.

با وجود این، برخلاف شورت، بازار سوتین های دست دوم گرم است. به عنوان مثال آئه ری (Aerie) در بیش از ۴۰۰ فروشگاه برنامه بازپس گیری دارد و سوتین های دست دوم را به فری د گرلز (Free the Girls)، برنامه ای که از قربانیان قاچاق جنسی حمایت می کند، اهدا می کند. ویکتوریا سیکرت نیز در حال اجرای آزمایشی یک برنامه بازپس گیری در ۱۴ فروشگاه برای محصولاتی غیر از لوازم جانبی و شورت است.

سوتین ها علاوه بر نگرانی های بهداشتی کمتر نسبت به شورت، دوام بیشتری هم دارند. در واقع در حالیکه بهبود قابلیت بازیافت لباس زیرها نیازمند نوآوری در مواد به کاررفته و روش های دفع آنها است، در حال حاضر تمرکز بر دوام ممکن است بهترین راه برای طولانی‌تر دور نگه داشتن لباس زیر ها از مکان های دفن زباله باشد.