استفاده از فناوری پلاسما جهت بهبود عملیات رنگرزی الیاف پشمی

به گزارش ستاد توسعه فناوری نانو، فرایند رنگرزی یکی از مراحل مهم در صنعت نساجی محسوب می‌شود. برخلاف تصورات، فرایند رنگرزی آن‌قدر هم ساده نیست و با چالش‌های متعدد فنی و زیست‌محیطی مواجه است.

یکی از این چالش‌ها، توانایی کم برخی الیاف در جذب رنگ‌هاست. امروزه از روش‌هایی به‌منظور غلبه بر این مشکل استفاده می‌شود. ازآنجایی‌که بسیاری از این روش‌ها با معایب و محدودیت‌هایی همراه است، ازاین‌رو، محققان به دنبال ابداع روش‌هایی جایگزین برای بهبود خواص رنگرزی الیاف هستند.

دکتر امین‌الدین حاجی با بیان این مطلب که روش دندانه‌دار کردن یک روش سنتی و آلاینده و خطرناک جهت بهبود خواص رنگرزی الیاف پشمی محسوب می‌شود گفت: با توجه به سابقه دیرینه صنعت رنگرزی طبیعی در ایران، در این تحقیق به رفع یکی از مهم‌ترین مشکلات این فرایند یعنی میزان جذب کم رنگ‌زاها به الیاف می‌پردازد. هدف از انجام این طرح، ارائه یک روش دوستدار محیط‌زیست جهت حذف روش اضافه کردن دندانه‌های سمی که معمولاً در رنگرزی سنتی استفاده می‌شود، از فرایند رنگرزی است.

وی از افزایش جذب الیاف پشم، افزایش سرعت فرایند رنگرزی و کاهش قابل‌توجه آلاینده‌های زیست‌محیطی در پساب صنایع رنگ به‌عنوان مهم‌ترین پیامدهای استفاده از نتایج این طرح یاد کرد و افزود: در طرح حاضر به‌طور هم‌زمان از فناوری پلاسما و گونه‌هایی از نانو مواد موسوم به دندریمر جهت بهبود خواص رنگ‌پذیری الیاف پشم استفاده شده است. دندریمرها در واقع نانوذرات پلیمری با گروه‌های فعال سطحی زیاد هستند که حضور آن‌ها موجب افزایش گروه‌های فعال سطحی و در نتیچه جذب سریع رنگ می شود.

حاجی خاطر نشان کرد: در این طرح از تجهیزات تولید پلاسمای گاز اکسیژن جهت عملیات پلاسما استفاده ‌شده و پس‌ازآن الیاف پشمی در معرض دندریمرهای پلیمری از جنس پلی‌پروپیلن ایمین قرار گرفته‌اند. در ادامه الیاف پشم آماده‌سازی شده به کمک آزمون‌های میکروسکوپی الکترونی پویشی و آزمون‌هایی نظیر AFM، FT-IR و EDX مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند.

دکتر امین‌الدین حاجی – عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند، محمد خواجه مهریزی - عضو هیئت‌علمی دانشگاه یزد، مجید نصیری برومند- عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان و تکتم ساجد- کارشناس ارشد دانشگاه علم و هنر یزد در انجام این طرح همکاری داشته‌اند. نتایج این کار در مجله‌ International Journal of Biological Macromolecules با ضریب تأثیر ۳.۶۷۱ (جلد ۱۰۷، سال ۲۰۱۸، صفحات ۶۴۲ تا ۶۵۳) منتشر شده است.