به گزارش ایسنا به نقل از تی ای، پرندگان و پستانداران به طور مستقل بالاترین میزان سوخت و ساز را در میان حیوانات زنده دارا هستند. سوخت و ساز آن ها سبب تولید گرمایی می شود که این گرما تنظیم دمایی فعال را امکان پذیر می کند و کنام هایی که می توانند اشغال کنند و سازگاری آنها با تغییرات محیطی را نیز شکل می دهد.
کنام یا آشیان یا پردازه (ecological niches) در دانش بوم شناسی مطابقت یک گونه با شرایط محیطی خاص برای ایفای نقش عملکردی خود در اکوسیستم است.
نتایج یک مطالعه جدید که توسط دانشمندان دانشگاه ییل آمریکا با هدف شناسایی نشانگرهای مولکولی استرس متابولیکی موجود در مواد اسکلتی انجام شده است داستان کلی روند سوخت و ساز دایناسورها را روشن کرده است. در این مطالعه محققان با انجام برخی بررسی ها دریافتند که اولین دایناسورها و پتروسورها دارای میزان سوخت و ساز فوق العاده بالایی بوده و حیوانات خونگرمی بوده اند.
جانور خونگرم (Homeothermy) به جانوری گفته می شود که میزان دمای بدنش بدون توجه به دمای محیط اطراف بطور مداوم ثابت است. خزنده بال سانان یا خزندگان بالدار یا پتروسورها (Pterosaurs) راسته ای از خزندگان هستند که دوران میانه زیستی و از دوره تریاس پسین تا آخر کرتاسه پسین در سرتاسر جهان می زیستند.
"جزمین ویمن" (Jasmina Wiemann) نویسنده اصلی این مطالعه و دیرینه شناس سابق دانشگاه ییل که اکنون در مؤسسه فن آوری کالیفرنیا مشغول است در این باره گفت: در حالیکه بوم شناسان مدرن تمایل دارند بر اهمیت میزان سوخت و ساز برای اطمینان از زنده ماندن حیوانات در آشفتگی های محیطی تاکید کنند اما ما در مطالعه خود نشان دادیم که سوخت و ساز تنها دلیل این امر که چرا پرندگان تنها گروهی از دایناسورها بودند که در طی رویداد انقراض دسته جمعی در پایان دوره کرتاسه زنده ماندند، نیست. بسیاری از دایناسورها با سوخت و ساز کارآمد مانند سوخت و ساز پرنده های امروزی نیز در آن دوره منقرض شدند.
در این مطالعه دانشمندان برخی نشانگرهای مولکولی را در مواد اسکلتی در حیوانات مدرن و گونه های منقرض شده، شناسایی کردند. این نشانگرهای زیستی اطلاعات زيادي درباره روند سوخت و ساز حیوانات باستانی در اختیار دانشمندان قرار می دهند.
"درک بریگز" (Derek Briggs) از دیگر نویسندگان این مطالعه اظهار‌کرد: تعامل حیوانات و نقشی که آنها در یک جامعه زیست محیطی ایفا می کنند در میزان سوخت و ساز آنها منعکس می شود. میزان سوخت و ساز نشان دهنده میزان اکسیژنی است که یک حیوان نسبت به توده بدن خود تنفس می کند.گرما به عنوان یک محصول جانبی تنفس اکسیژن، آزاد می شود که این گرما تعیین می کند آیا یک حیوان خون گرم است و دمای بدن ثابتی دارد یا خونسرد است و باید برای بقا به دمای بیرونی و محیط وابسته باشد.
بریگز ادامه داد: در سال های اخیر، تحقیقات جدید روی دایناسورها تصویر کلی محققان از آن ها را تغییر داده و تصور آنها از این جانوران را از غول های خزنده کند به درنگان چابک تغییر داده است، ولی تاکنون میزان سوخت و ساز و تنظیم دمایی واقعی دایناسورها مورد بحث بوده است.
در این مطالعه دانشمندان بیش از ۵۰ مهره دار مدرن و فسیل به دست آمده از مجموعه موزه تاریخ طبیعی پیبادی دانشگاه ییل را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. سپس از روش های میکروطیف سنجی لیزری مانند "طیف سنجی فروسرخ رامان" و "طیف سنجی تبدیل فوریه فروسرخ" (Fourier- transform infrared spectroscopy) برای ثبت نشانگرهای زیستی در استخوان های مهره داران مدرن و فسیل که به نور لیزر پاسخ می دهند ، استفاده کردند. دانشمندان نشان دادند که بسیاری از دایناسورهای اولیه دارای میزان سوخت وسازی قابل مقایسه با پرندگان امروزی بوده اند.
بریگز اظهار‌کرد: دایناسورها، این حیوانات بسیار سریع و چابک دارای سطوح انرژی مانند حیوانات خون گرم مدرن بودند. با گذشت زمان، میزان سوخت و ساز در تمام گروه‌های "پرنده کفلان" از جمله استگوسور و تریسراتوپس کاهش یافت. پرنده کَفَلان (Ornithischia) راسته ای از دایناسورهای منقاردار گیاهخوار بودند. از آنجا که استخوان نشیمنگاهی (کفل) در این راسته به پرندگان شباهت دارد آن ها را به این نام می نامند.
ویمن در ادامه در این باره گفت: داشتن چنین میزان سوخت و ساز پایینی نشان دهنده آن است که این دسته از دایناسورها به تنظیم دمایی رفتاری (behavioral thermoregulation) مانند آفتاب گرفتن و مهاجرت فصلی به اقلیم های گرم تر وابسته بودند. بنظر میرسد که خونگرم بودن چندین بار به طور مستقل در پستانداران، در خزندگان دریایی مانند پلسیوسوروس و در اورنیتودیران ها (گروهی که شامل دایناسورها و پتروسورها می شود) تکامل یافته است.
ویمن گفت که او و همکارانش امیدوارند رویکرد جدید زیست مولکولی آن ها برای تجزیه و تحلیل فسیل ها به دیرینه شناسان و جانورشناسان کمک کند.
- 19
- 1
