خفاش‌ها منشا انتقال عفونت ویروسی بعدی به انسان

به گزارش ایسنا و به نقل از بی‌بی‌سی، ایدز از نوعی میمون به نام "رزوس"، سارز از "گربه زباد" و ابولا از خفاش به انسان انتقال یافته است.

اما چگونه می‌توان فهمید کدام پستانداران احتمال دارد به انسان ویروس‌ منتقل کنند و کدام ویروس‌ها این قابلیت را دارند که از یک پستاندار به انسان منتقل شوند.

گروهی از دانشمندان برای پاسخ دادن به این پرسش‌ها و برای پیش‌بینی اینکه چنین عفونت‌هایی دفعه دیگر در کدام نقطه دنیا و از طریق کدام پستاندار ممکن است شایع شود سعی کردند نقشه جهانی ویروس‌های پستانداران را تهیه کنند.

آنها سعی کردند اطلاعات موجود درباره پستانداران و ویروس های شناخته شده آنان را جمع‌آوری کنند که این کاری بسیار دشوار است.

 درباره برخی گونه‌ها تحقیقات مفصل و بسیار دقیقی انجام شده اما برخی گونه‌ها تقریبا نادیده گرفته شده‌اند. در مناطق وسیعی در دنیا مثل بخش بزرگی از آفریقا، اطلاعات کافی درباره گونه‌های پستانداران و ویروس‌ها وجود ندارد و بنابراین دانشمندان مجبور بودند با مدل‌سازی، داده‌های این مناطق را تخمین بزنند.

به این ترتیب آنها ۷۵۴ گونه پستاندار (۱۴ درصد پستانداران دنیا) و ۵۸۶ ویروس پستانداران(کل ویروس‌های شناخته‌شده پستانداران) را در نظر گرفتند. از این ۵۸۶ ویروس ۲۶۳ ویروس انسان هستند، ۷۵ ویروس فقط مختص انسان و ۱۸۸ ویروس هم بین انسان و حداقل یک پستاندار دیگر مشترک است.

نتیجه این تحقیق که در نشریه" نیچر" منتشر شده نشان داد که مستعدترین نقطه دنیا برای اینکه ویروسی از  یک پستاندار به انسان منتقل شود و در جامعه انسانی شیوع پیدا کند آمریکای جنوبی است و در بین پستانداران، خفاش از هر پستانداری دیگری بیشتر احتمال دارد که ویروسی را به انسان منتقل کند که نمونه آخر آن هم ابولا است.

محققان در این پژوهش پیش‌بینی کرده‌اند که در هرگونه خفاش ۱۷ و در هرگونه جونده یا میمون ۱۰ نوع عفونت وجود دارد.

در نقشه جهانی که این محققان تهیه کرده‌اند، احتمال انتقال ویروس به انسان از پنج گروه بزرگ پستانداران، گوشتخواران، جفت‌سم‌سانان، خفاش‌ها، نخستی‌ها (میمون‌ها) و جوندگان در نقاط مختلف دنیا مشخص شده است.

براساس این نقشه در شرق و جنوب آفریقا گوشتخواران و جفت‌سُم‌سانان، خفاش‌ها در آمریکای مرکزی و جنوبی و بخش‌هایی از آسیا، میمون‌ها در مناطق قاره آمریکای مرکزی، آفریقا و جنوب آسیا و جوندگان در بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی و مرکز آفریقا بیشتر از دیگر گونه‌ها ممکن است ناقل ویروس به انسان باشند.

با اینکه جوندگان، خفاش‌ها و گوشتخواران تقریبا گسترشی جهانی دارند اما ایران در بین کشورهای دنیا جزو مناطقی است که احتمال انتقال ویروس از تمام این پنج گروه پستانداران به انسان کم است.

شاید اینکه مجموعه عوامل جغرافیایی، اقلیمی، زیست‌محیطی، اجتماعی و فرهنگی احتمال گذر ویروس را از میزبان همیشگی به میزبانی جدید کم کند یک امتیاز تلقی شود اما در دنیای امروز با گستردگی ارتباطات بشری نمی‌توان به آن اکتفا کرد و هر بیماری عفونی می‌تواند به سرعت در آن سوی دنیا شایع شود.

دکتر کوین اولیوال یکی از محققان این پژوهش اظهار کرد: "پیام این تحقیق این است که این بیماری‌های نوظهور به دلیل تاثیر انسان بر طبیعت پیدا می‌شوند. پاسخ ما این است که باید تاثیر انسان بر طبیعت با پرهیز از شکار و تخریب زیستگاه جانوران به حداقل برسد."

پروژه بعدی این محققان بررسی ویروس‌هایی است که مانند آنفلوآنزای پرندگان از پرندگان به انسان منتقل می‌شوند.