دانشمندان برای نخستین بار مهارت‌های ارتباطی اورانگوتان های وحشی را مشاهده کردند

محققان در مطالعات خود روی ۱۶ اورانگوتان ساکن جنگل های پارک ملی Sabangau در جزیره بورنئو در محیطی حفاظت شده به مساحت ۵۰۰ کیلومتر مربع مطالعه کردند. آنها در بازه زمانی بیش از دو ساله، نحوه برقراری ارتباط در اورانگوتان ها را در قالب ۶۸۱ ساعت ویدیو و دست نوشته ضبط کردند.

پژوهشگران در مجموع ۸۵۸ سیگنال صوتی و ۴۴۱ ژست حرکتی را ثبت کرده و از بین آنها ۱۱ سیگنال صوتی و ۲۱ ژست حرکتی را به عنوان نشانگرهای ارتباطی شناسایی کردند. دانشمندان در این تحقیق از حرکت های چهره صرف نظر کردند؛ چون تشخیص و ثبت آنها در محیط جنگل بسیار مشکل است.

واضح است که این موجودات با ژست های حرکتی منظورشان را به همنوعان خود می رسانند؛ ولی داده های این تحقیق آنقدر محدود بود که امکان برقراری رابطه بین ژست های حرکتی با مقصود اورانگوتان ها وجود نداشت.

با این وجود این تحقیق نتایج جالب توجهی در پی داشته است؛ از جمله اینکه اورانگوتان ها در شرایط متفاوت (مثلاً برای بیش از یک درخواست) از ژست های حرکتی استفاده کرده و همچنین می توانند منظور خود را با بیش از یک ژست نیز به مخاطب بفهمانند.

«Cat Hobaiter»، نویسنده اصلی مقاله از دانشگاه سنت اندروز (University of St Andrews) می گوید:

«ما نشان دادیم که ژست های حرکتی فارغ از این که چه کسی آن را استفاده می کند، معانی مشخصی داشته و بسیاری از آنها بین شامپانزه ها و شامپانزه های کوتوله مشترک هستند.»

محققان با اندازه گیری زمان قطع شدن ژست های حرکتی، درخواست های مختلف از جمله دادن جسم، بالا رفتن از سیگنال دهنده، دور شدن، بازی کردن و قطع کردن فعالیت را شناسایی کردند. نکته جالب اینکه توله میمون ها تعداد بیشتری از ژست های حرکتی (۲۲ ژست) را در مقایسه با میمون های بالغ ماده (۱۴ ژست) استفاده کردند.

ژست های حرکتی رویت شده در این تحقیق لزوماً به شکل طبیعی دیداری نبودند؛ ولی همه آنها از یک مشخصه دیداری برخوردار بودند و برخی دیگری نیز ویژگی های شنیداری داشته و یا به ارتباط مستقیم ربط داشتند. ژست های حرکتی شامل اشاره با دست، گاز گرفتن، آویزان شدن، پرتاب کردن، گرفتن، فشار وارد کردن با نوک انگشت و هل دادن بودند.

محققان در مطالعات خود ۵ ژست حرکتی یک طرفه را شناسایی کردند که جزو ۲۱ نشانگر ارتباطی اورانگوتان ها قرار نمی گرفتند؛ ولی در نشانگرهای ارتباطی میمون های دیگر مشاهده شده اند. «Hobaiter» علت شبیه بودن ژست های میمون های قاره های مختلف را مساله وراثت دانسته و می گوید:

«الگوی جالبی که به ما در این رابطه کمک کرده این است که هر چه دو گونه از میمون ها ارتباط بیشتری با هم داشته باشند، تعداد ژست های حرکتی مشترک بین آنها نیز افزایش می یابد. این مساله در مورد ما هم صدق می کند؛ چون کودکان قبل از صحبت کردن با ایما و اشاره منظور خود را می رسانند.»

اورانگوتان ها بسته به شرایط، نوع ارتباط برقرار کردن خود را عوض کرده و زمانی که مخاطب در حال نگاه کردن به آنها هستند، بیشتر از ژست های حرکتی استفاده می کنند.

این موجودات ژست های حرکتی را با دست ها و پاهای خود ایجاد کرده و از دستان خود استفاده بیشتری می کنند. البته آنها در مقایسه با شامپانزه ها استفاده بیشتری از پاهای خود می کنند. نویسنده اصلی مقاله در مورد این مساله می گوید:

«شامپانزه ها استاد بالا رفتن از درخت هستند، ولی به طور طبیعی موجودات زمینی محسوب می شوند. اورانگوتان ها اما جانورانی درختی بوده و پاهایشان شباهت زیادی به دست داشته و بیشتر برای گرفتن اجسام ساخته شده تا برقراری توازن حین ایستادن.»

«Hobaiter» می گوید حتی در بهترین باغ وحش ها نیز اورانگوتان های بالغ در کنار یکدیگر و در شرایطی بسیار متفاوت با زیستگاه طبیعی‌شان نگهداری می شوند که روی نحوه ارتباط برقرار کردن آنها تاثیر می گذارد.

برخلاف دیگر میمون های بزرگ، اجتماع اورانگوتان ها به مادر و فرزند محدود می شود و ارتباط بین توله ها نیز به خاطر فواصل شش تا هشت ساله ای که بین زاد و ولد طول می کشد، به ندرت به چشم می خورد. به همین دلیل طیف ژست های حرکتی اورانگوتان ها در مقایسه با میمون های وحشی آفریقایی و اورانگوتان های زندانی، دارای کاستی هایی است.

از بین ۱۶ اورانگوتانی که در این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفتند، هفت اورانگوتان مادر، پنج توله اورانگوتان و دو اورانگوتان خواهر و برادر بزرگ تر وجود داشتند که می توانستند برخی از کارها را خودشان انجام دهند.

محققان در مطالعات خود دریافتند که اورانگوتان ها به ژست های حرکتی حساسیت بالایی دارند و در ۹۰ درصد مواقع قبل از کامل شدن ژست و یا کمتر از یک ثانیه پس از کامل شدن آن، مقصود را می فهمیدند. در ۸۰ درصد از مواقع نیز درخواست اورانگوتان درخواست دهنده با رضایت انجام می شود.

طیف ژست های حرکتی که در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفتند، با مطالعاتی که روی اورانگوتان های زندانی انجام گرفته اند، مطابقت دارند که احتمالاً به این دلیل است که اورانگوتان های زندانی زمان بیشتری را روی زمین گذرانده و میدان دید بیشتری دارند. محققان می گویند به همین دلیل باید اورانگوتان های وحشی را مورد مطالعه قرار داد.

«Serge Wich» پروفسور زیست شناسی نخستی‌سانان از دانشگاه جان مورز لیورپول که در این تحقیق دخالتی نداشته می گوید این پژوهش از اهمیت بالایی برخوردار است، چون در مقایسه با دیگر میمون های وحشی بزرگ و اورانگوتان های زندانی شده، مطالعات کمی روی اورانگوتان های وحشی انجام گرفته اند.

داده های این تحقیق نشان می دهند که در آینده احتمالاً ژست های حرکتی بیشتری شناسایی خواهند شد. محققان امیدوارند با جمع آوری داده های بیشتر از این موضوع آگاه شوند که اجتماعات اورانگوتان ها بسته به نوع گویش و لهجه به روش های مختلفی با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند یا خیر.