پیاز معمولاً به سه دسته روزبلند، روزمتوسط و روز کوتاه تقسیم می شود کاشت پیاز
Allium cepa نام علمی پیاز میباشد که از خانواده نرگسیان در جهان به شمار می رود و دارای قدمت بسیار طولانی میباشد ، براساس اسناد باقی مانده از اهرام مصر می توان فهمید که کاشت پیاز در مصر به چند هزار سال پیش از میلاد مسیح برمی گردد و یک غذای اصلی محسوب میشد. پیاز گیاهی دو یا سه ساله میباشد که قسمت زیرزمینی آنرا می توان مصرف کرد و به خاطر آبدار و توخالی بودن ساقه ی هوایی آن کم تر استفاده میشود. گیاه پیاز در سال اول و با انجام غذاسازی در زیر زمین بوجود می آید و ساقه های گل دار در سال دوم، ظاهر می شوند و می توان بذر پیاز سفید را برداشت کرد.
پیاز معمولاً متشکل از سه دسته روزبلند، روزمتوسط و روز کوتاه است که همین ویژگی، فصل مناسب برای کاشت پیاز را مشخص می کند؛ به اینصورت که در فصل بهار که طول روز بلند است؛ پیاز های روز بلند را میکارند و در اواخر فصل تابستان و پائیز که طول روز کوتاه است، پیازهای روز کوتاه را میکارند؛ چنانچه این اصل را رعایت کنید، پیازهای با کیفیت تری بوجود می آیند. وقتی که طول روز، کوتاه باشد به این معنیست که پیاز برای تشکیل سوخ( bulb) و غذاسازی، نیازمند نور کم تر و حرارت کم تر می باشد.
ارتفاع ساقه های پیاز معمولاً به ۱۵ تا ۴۵ سانتیمتر می رسند. کشاورزان در زمان بلند شدن ساقه ها، اقدام به شکست یا قطع آن ها از ارتفاع حدوداً ۱۰ سانتی متری زمین می کنند تا انرژی گیاه برای رشد قسمت های زیرزمینی صرف شود و توانایی تولید پیازهای درشت تر را داشته باشد. البته در زمان بالغ شدن پیاز، ذخایر غذایی شدن در ته برگ و برجستگی پیاز، انباشته می شوند.
پیاز یک محصول فصل خنک است که با دمای ۱۲ الی ۲۵ درجه سانتیگراد سازگاری دارد شرایط محیطی مورد نیاز کاشت پیاز
در ادامه با شرایط اکولوژیکی موردنیاز پرورش و کاشت پیاز اشنا شوید:
>> نور مورد نیاز برای کاشت پیاز :
پیاز، نیازمند نور زیاد و مستقیم خورشید برای جوانه زنی و رشد می باشد؛ پس گلدان خود را در تمامی مراحل کاشت در پشت پنجره( بهترین مکان پشت پنجره جنوبی هست) بگذارید.
>> دمای مناسب کشت پیاز:
با توجه به این که از پیاز به عنوان یک محصول فصل خنک یاد میشود؛ دمای سازگار با این گیاه، برابر ۱۲ الی ۲۵ درجه سانتی گراد میباشد و قادر به تحمل يخبندان نیست. این گیاه در طول مراحل اولیه رشد و پیش از آغاز پیازدهی برای عملکرد بالا نیازمند دما های خنک می باشد. برای رشد گیاهچه، دمای بهینه باید۲۰ الی ۲۵ درجه سانتی گراد باشد. اگر دما بالاتر از ۲۷ درجه سانتیگراد، باشد، میزان رشد آن افت می کند. اغلب در دمای کم واریته ها، ساقه گل دهنده تولید می کنند؛ به همین خاطر به دمای پائین برای بذر گیری نیاز است.
ریشه و برگ با بذر پاشی در فصل بهار ، تولید می شود. سپس پیاز با توجه به شرایط روزهای بلند و دمای بالا تولید و افزایش پیدا میکند. پرورش پیاز در مناطقی با آب و هوای ملایم در انواع روز متوسط( عرض جغرافیایی ۳۸- ۳۲ درجه) صورت میگیرد. در عرض های جغرافیایی بالاتر از ۳۸ درجه می توان نسبت به پرورش پیازهای روز بلند، اقدام کرد. دوره استراحت پیاز ها در ارقام مختلف از چند روز تا چند ماه، متفاوت می باشد. مقاومت زیاد پیاز برای دوره استراحت دمای ۲۸ درجه سانتیگراد و مقاومت کم آن ۱۵- ۹ درجه سانتیگراد و در شرایط مرطوب می باشد. پیاز به نور زیادی نیاز دارد. به همین دلیل روزهای آفتابی، تأثير به سزایی در رشد و نمو گیاه دارد. برای کاشت پیاز، بهار گرم همراه با آب کافی مناسب است.
پیاز نیازمند خاک نیمه سنگین،حاصلخیز با زهکش مناسب و فاقد سله است>> خاک مورد نیاز کاشت پیاز:
پیاز به خاک نیمه سنگینی نیاز دارد که حاصل خیز با زهکش مناسب و فاقد سله باشد. بهترین خاک برای نفوذ ریشه و توسعه غده، خاک های شنی لومی هستند ولی درصورت سبک بودن خاک باید برای تقویت آن از کود دامی و شیمیایی استفاده کرد و هوموس آن ها را بالا برد. گیاه پیاز در خاک هایی رشد می کند که دمای ملایم و نسبتاً گرمی داشته باشد. پیاز، حساسیت بسیاری نسبت به اسیدی بودن خاک، نشان میدهد و اسیدیته مناسب برای پیاز باید بین ۸/۶- ۶ باشد. این گیاه به تأمین موادغذایی بطور دائ، نیاز دارد. باتوجه به سطحی بودن ریشه پیاز، موادغذایی موردنیاز گیاه که باید در محوطه دسترس ریشه ها باشند شامل ازت، فسفر و پتاس است.
>> کوددهی:
برای کاشت پیاز باید کود حیوانی( ۳۰- ۲۰ تن در هکتار) اضافه کنید. منبع اصلی کود و یا کود سرک، شامل کودهای شیمیایی نیتروژنه، فسفره و پتاسه می باشد. نحوه ی کاشت پیاز در زمین به صورت نشاءکاری و یا کشت مستقیم بذر می باشد.
>> میزان آبیاری پیاز:
پیاز برای رشد و باروری به آبیاری نسبتا زیادی نیاز دارد؛ به همین خاطر پس از خشک شدن خاک گلدان باید به آن آب بدهید و درصورت کاشت آن در باغچه باید هرروز به آن آب دهید.
نحوه کاشت پیاز
* بذر پیاز را برای این که در باغچه منزل بکارید، باید پس از رفع سرما و در فصل مناسب به صورت مستقیم در ردیف های( خطوطی) ۱۰ تا ۲۰ سانتی متری به فاصله ی ۲ تا ۶ سانتیمتر از یکدیگر بکارید. دو تا سه عدد بذر را در هر گودی با عمق ۲ سانتیمتر بکارید یا این که در سینی نشاء یا گلدانی دیگر، بذرها را بکارید و پس از این که حداقل بمیزان ۵ سانتیمتر ، رشد کردند؛ آن ها را طبق فاصله های مذکور در زمین و باغچه منتقل کنید.
پیاز نیاز به آبیاری نسبتا زیاد برای رشد و باروری دارد * کاشت بذر پیاز به روش دیگری انجام میشود که از آن می توان به صورت ردیفی و دست پاش اشاره کرد به اینصورت که شیارهایی به عمق ۵ سانتیمتر به فواصل ۲۰ سانتیمتر از یکدیگر ایجاد کنید و در سرتاسر کف شیارها، بذرها را بریزید و سپس بر روی بذرها را با خاک نرم به ارتفاع ۲ سانتیمتر پر کنید. گیاهان را پس از رشد پیاز ها به فاصله ی ۵ سانتیمتر از هم تنک کنید.
* بذر پیاز را میتوان در باغچه همانند بذر سبزی و پیازچه به صورت دست پاش کاشت ولی فراموش نکنید که گیاهان را پس از رشد پیاز ها به فاصله ی ۵ سانتیمتر از هم تنک کنید و گیاهان اضافی را از خاک به آرامی خارج کنید.
* برای این که بذر را در گلدان بکارید؛ باید ابتدا با خاک مناسب، گلدان را پر کنید و سپس بذرها را به فواصل ۱ تا ۲ سانتیمتر از یکدیگر به صورت مستقیم در عمق ۲ تا ۳ سانتیمتر بکارید. گیاهان را به فواصل ۵ سانتیمتر ، پس از رشد پیازها از یکدیگر تنک کنید و چند گیاه قوی تر را نگه دارید.
زمین یا گلدان را بلافاصله پس از کاشت بذز پیاز برای رسیدن رطوبت به بذرهای زیر خاک به خوبی آبیاری کنید و خاک باید تا قبل از جوانه زنی به منظور عدم اتلاف بذرها و تولید نشاء های قوی تر، مرطوب باشد. پس از این که گیاهان رشد کرد؛ باید هر ۲ تا ۳ روز یک بار، آن را آبیاری کنید. البته زمان آبیاری گیاه به گرمای هوا بستگی دارد، درصورت خشک شدن خاک در هر زمانی باید آنرا آبیاری کنید، بدین دلیل که آبیاری زیاد موجب لطمه زدن به پیاز و ریشه های ان می شود. این نکته را در نظر بگیرید که درصورت عدم خشکی پیاز و آبیاری منظم و مناسبش، میزان تندی این گیاه، کم تر می شود و پیازها شیرین تر میشوند.
زمان برداشت پیاز و بذر گیاه
پس از بیرون زدن بخشی از غده پیاز از خاک می توان برای مصرف پیاز سبز، برداشت آن را شروع کرد. معمولاً ساقه های پیاز در فصل پائیز، زرد شده و از بین می روند؛ درنتیجه باعث خشک شدن پوست خارجی پیاز در زیر خاک می شود. این زمان ، موقعیت مناسبی برای برداشت این گیاه می باشد؛ به این صورت که برای شکستن برگ ها و ساقه ها از پایه، میتوانید بر روی مزرعه پیاز قدم بزنید، چون انرژی بیشتری برای غده زنی صرف میشود و غده پیاز به جای رشد ساقه ها رشد میکند. برداشت آن، پس از یک یا دو روز از انجام این کار، شروع می شود که باید پیازها را بطور کامل از خاک خارج کنید.
قسمت میانی پیاز درصورت عدم برداشت آن، مجددا در فصل بهار ، برگ می دهد و ساقه های گل دهنده در این زمان رشد می کنند و گلها به دانه قابل کاشت، تبدیل میشوند. پس از این که بذرها رسید، میتوانید نسبت به برداشت آن ها اقدام کنید. سپس آن ها را برای کاشت سال بعد ذخیره کنید. معمولاً گلهای پیاز به رنگ سفید میباشد درحالیکه دانه های آن به رنگ مشکیست.
بذر پیاز را می توان به صورت دست پاش نیز در باغچه همانند بذر سبزی و پیازچه کاشت خشک کردن پیازها
دو روز، پس از این که پیازها را برداشت کردید؛ باید برای خشک شدنشان، آن ها در آفتاب بگذارید. سپس در انبار خشکی به مدت یک ماه بمانند تا کاملاً خشک شود. به منظور تبادل بهتر هوا و خشک شدن پیازها از توری باید از انبارهای خشک کردن پیاز استفاده کنید. باید پیازها را چک کنید که در مدت خشک شدن ، خراب و پوسیده نشود؛ بدین دلیل که موجب از بین بردن پیاز های اطراف میشوند. در صورت مشاهده ی پیازهای خراب باید پیازهایی که پوسیده شده اند را از پیاز های دیگر، جدا و مصرف کنید.
گردآوری: بخش علمی سرپوش
- 19
- 6
