کاشت نخود و نکات مهم برای رشد و برداشت آن

کاشت نخود

درباره نخود:

نخود از دسته حبوبات پرطرفدار است که دارای دو تیپ زمستانه و تابستانه می باشد. مدل زمستانه آن دانه های ریزتری دارد که غالبا در نواحی شرقی آسیا و ایران کشت می شود. این تیپ با گل هایی کوچ به رنگ صورتی رشد می کند و دانه های آن نیز رنگ های مختلفی دارند زیرا رنگریزه های آنتوسیانینی را دارا می باشند. 

در مقابل نخودهای تیپ تابستانه دانه های درشت تری دارند و به رنگ کرم هستند. این نوع از گیاهان در کشورهای غربی آسیا و ایران کاشته می شود. فاقد آنتوسیانین هستند و با گل هایی به رنگ سفید رشد می کنند. به مدل نخود زمستان، تیپ مدیترانه نیز گفته می شود. 

اطلاعاتی درباره کاشت نخود

شرایط مورد نیاز برای کاشت نخود:

آب و هوا:

گیاه نخود نسبت به خشکی مقاوم است و به آب و هوای سرد و خشک نیاز دارد. نخودهایی که پاییز کاشته می شوند در برابر دماهای بالا و پایین مقاومت دارند و در دمای ۲ تا ۵ درجه سانتی گراد شروع به جاونه زدن می کنند، این گونه گیاهی دمای پایین تر منفی ۸ درجه سانتی گراد را تحمل می کنند. دمایی که برای رشد نخود مناسب است حدود ۲۵ درجه سانتی گراد می باشد. 

خاک مناسب: 

نخود برای رشد به خاکی دارای زهکشی مناسب و آفتاب گیر نیاز دارد. حالت ایده آل خاک برای نخود؛ نسبتا فقیر است زیرا اگر سطح بالایی از موادمغذی در آن وجود داشته باشد، گیاه را پرپشت کرده و آن را مستعد قارچ و بیماری های دیگر می کند. برخلاف سایر محصولات نخود برای رشد مناسب به محل بسیار خوب نیاز ندارد، به طوری که اگر خاک به صورت شلخته شخم خورده باشد رشد مطلوب تری خواهد داشت. 

در صورتی که خاک بسیار معدنی باشد یا مکانی پرسایه و مرطوب برای کشت انتخاب شود، رشد مناسبی را شاهد نخواهید بود. 

تناوب کشت:

کاشت نخود را در تناوب با کشت غلاتی مانند گندم و ذرت قرار می دهند. زیرا بعد از کاشت غلات مغذی موجود در خاک کاهش پیدا می کنند و در نهایت با کاشت نخود مجددا منابع خاک احیا خواهند شد. دلیل دیگر مربوط به افزایش آفات و بیماری ها با کشت مدام نخود است.

نحوه کاشت نخود

نحوه کاشت نخود:

بهترین زمانی که می توان برای کاشت نخود پاییزه در نظر داشت نیمه آبان تا نیمه آذر است. قبل از کاشت بذر مورد نظر آنها را با مواد ضدقارچ ضدعفونی کنید. 

در صورتی که به شکل سنتی کاشت را انجام می دهید، باید آنها را در فاصله های ۷ تا ۱۳ سانتی متری و در ردیف هایی با فاصله ۲۰ تا ۲۵ متری قرار دهید. اگر کشت را در زمین زراعی انجام می دهید بعد از آماده کردن زمین، بذرها را به دست روی خاک پاشید و سپس با استفاده از ابزار مخصوص زیرخاک کنید.

از ابزارهای مکانیزه برای کاشت صنعتی استفاده می شود که از طریق آن می توان عمق بذر در خاک، میزان رطوبت و مواد معدنی را به صورت دقیق تر رعایت کرد و سرعت مراحل کاشت، داشت و برداشت را بالاتر برد.

اگر قصد دارید در باغچه خود نخودها را بکارید از هر سمت باید ۱۵ سانتی متر فاصله میان بذرها بگذارید.

کاشت نخود با استفاده از دانه در زمین

کاشت نخود در گلدان:

گلدان های قابل تجزیه که در خاک کاشته می شوند در این مورد پیشنهاد می شود زیرا انتقال نشاهای نخود به داخل خاک ساده نیست. بهتر است یک بذر در هر گلدان کاشته شود. برای این کار کافی است بذر را در عمق ۲/۵ تا ۵ سانتی متری خاک کنید. بذرهای کاشته شده را به آرامی، روزی یک بار و در صورتی که هوا گرم بود روزی دوبار آبیاری کنید. گلدان ها را در محیطی بگذارید که مقدار زیادی از نور خورشید را به صورت مستقیم دریافت کنند. باید تا زمان جوانه زدن بذرها سطح خاک را مرطوب نگه دارید. 

کاشت نخود در گلدان های قابل جذب

آبیاری و مراقبت از گیاه نخود:

گیاه نخود می تواند از بی آبی و هم از آبیاری زیاد آسیب ببیند، لذا آبیاری باید به صورت منظم و به موقع صورت بگیرد تا بیشترین تاثیر را بر گلدهی گیاه داشته باشد. فواصل میان هر آبیاری باید بر اساس شرایط آب و هوایی و خاک زیر کشت تعیین شود. 

به طور متوسط برای تولید ۹۰۰ کیلو تا سه تن بذر به ۱۱۰ تا ۲۴۰ میلی لیتر آب نیاز است. ریشه های نخود می توانند آب را از عمق یک متر و نیم خاک جذب کنند، اما بیشترین میزان جذب در عمق ۶۰ سانتی متری اتفاق می افتد که بیشترین حجم ریشه در آن فاصله قرار دارد. در کاشت دیم نخود مانند بسیاری از گیاهان دیگر ریشه های عمیق تری برای جذب آب شکل می گیرند. 

در صورتی که آب و هوا گرم تر باشد جوانه زنی سریع تر اتفاق می افتد، اما اگر خاک سرد و خیس باشد، جوانه ها و بوته های جوان را مستعد پوسیدگی خواهد کرد.

بعد از کاشت، گیاه نخود به مراقبت زیادی نیاز ندارد، به جزء اینکه باید هرچند وقت یکبار وجین شوند. 

کاشت نخود و آبیاری آن

آسیب های احتمالی به نخود:

آسیب هایی که ممکن است برای نخود ایجاد شود شامل؛ بیماری ها، آفات و علف های هرز هستند که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم:

بیماری ها گیاهی:

یکی از شایع ترین بیماری های مربوط به گیاه نخود؛ بیماری قارچی برق زدگی است که خسارات زیادی را نیز به همراه دارد. برای جلوگیری از آسیب های ناشی از این نوع قارچ می توان از انواع مقاوم یا تحمل کننده ها استفاده کرد. 

نوعی دیگر از بیماری های قارچی پژمردگی فوزاریومی است که باعث از بین رفتن گیاه می شود. بهترین روش برای مقابله با این مشکل؛ استفاده از انواع مقاوم بذر و همچنین کاشت گیاه در تناوب با غلات است. 

علف های هرز:

نخود در برابر علف های هرز ضعیف است و بهترین راه برای جلوگیری از بروز آسیب هرس کردن به موقع و استفاده از علف کش های انتخابی است.

کاشت نخود و علف های هرز آسیب زننده

آفات:

یکی از زیانبارترین آفات نخود کرم های پیله خوار هستند. برای مقابله با آنها هنگام ظهور لاروهای ریز باید از سموم مناسب استفاده کرد.

کرم های طوقه بر نوع دیگری از آفات نخود هستند؛ برای مقابله با این آفات نیز می توان از دو روش زراعی و شیمیایی استفاده کرد.

برداشت نخود:

رشد نخود نامحدود است، به همین دلیل باید آبیاری را زمانی که رنگ غلاف ها به قهوه ای متمایل به زرد یا کرمی تغییر پیدا کرد قطع کرد. بهترین زمان برای برداشت نخودهای زمانی می باشد که به اندازه کافی جهت استفاده خوراکی بزرگ شده اند و زیر دندان می شکنند اما له نشوند. 

در برداشت سنتی کارگران این کار را انجام می دهند که هم بسیار پرهزینه است و هم زمان زیادی را می گیرد. در برداشت صنعتی از دستگاه کمباین استفاده می شود، در این صورت باید سطح زمین زیر کشت هموار و ردیفی باشد یعنی کاشت باید روی زمین مکانیزه انجام شده باشد. هزینه و زمان مورد نیاز برای برداشت صنعتی نسبت به نوع سنتی هزینه و زمان کمتری نیاز خواهد داشت.

کاشت نخود و زمان برداشت محصول

انبارداری:

زمانی که رطوبت نخود به ۱۶ یا کمتر از آن برسد؛ از انبار برای نگه داری استفاده می کنند. جریان طبیعی هوا بهترین راه برای خشک کردن می باشد. 

مصرف نخود:

از نخود می توان به صورت تازه، فریز، کنسرو و یا جوانه زده استفاده کرد. 

گردآوری: بخش پاورقی علمی سرپوش