انتشار اسنادی درباره کودتای ۲۸مرداد در فضای مجازی هشتک و کامنتهای زیادی را به خود اختصاص داده و باز هم طرح نامگذاری خیابانی به نام محمد مصدق، هم مطرح شده و قوت گرفته است.
برخی معتقدند که باید خیابان آیتالله کاشانی به نام محمد مصدق تغییر کند و برای آن کمپین راهاندازی کردهاند و امضا جمع میکنند. از سوی دیگر همین اسناد منتشر شده محبوبیت مصدق را دو چندان کرده است.
اما به نظر میرسد اعضای دوره چهارم شورای شهر قرار نیست به این موضوع اهمیت دهند. نامگذاری معبر یا خیابانی به نام مصدق طرحی است که از دوره اول شورای شهر تهران مسکوت مانده و هیچ کس در مورد آن تصمیمینمیگیرد. حتی اعتراضات گاه به گاه شهروندان تهرانی برای نامگذاری یک معبر به نام مصدق با جوابهای عجیب و غریب روبهرو میشود.
مجتبی شاکری، رئیس کمیته نامگذاری شورای شهر تهران اردیبهشت ماه امسال در گفتگو با تسنیم در مورد نامگذاری معبری به نام مصدق میگوید: «کمیسیون نامگذاری تیرماه سال گذشته طی نامهای خطاب به وزیر نفت در اقدامیعملی پیشنهاد داد ساختمان مرکزی وزارت نفت در خیابان طالقانی و پژوهشگاه نفت به نام مصدق به عنوان یکی از رهبران ملی شدن صنعت نفت نامگذاری شود. اما پاسخ منفی وزیر مانع از تحقق آن شد.»
**مصدق در کمیته نامگذاری نگنجید
محمدسالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی و عمران شورای چهارم شهر تهران و منتخب پنجمین پارلمان شهر هم در پاسخ به این سوال که چرا نامگذاری معبری به نام «محمد مصدق» مسکوت مانده؟ میگوید: «پیشنهادی که برخی اعضای شورا در خصوص نامگذاری معبر و جایگاهی در شهر تهران به نام مصدق را داده بودند، در دستور جلسه کمیته نامگذاری قرار نگرفت. به هر حال فرآیند اینگونه است که پیشنهادات در این کمیته که مجتبی شاکری رئیس آن هستند، مطرح شود و بعد از آن که اعضای آن به نتیجه رسیدند، در صحن شورا مطرح شود. تا جایی که من اطلاع دارم به نظر میرسد که این نامگذاری را در دستور کار کمیته نامگذاری قرار ندادهاند.»
**اولویت ما نامگذاری نیست
عجیبتر از جواب مجتبی شاکری شاید پاسخ یکی از منتخبین دوره پنجم شورای شهر بود. مجید فراهانی در پاسخ به این سوال که آیا نامگذاری خیابانی به نام محمد مصدق، در دوره پنجم مطرح میشود یا خیر به آفتاب یزد میگوید: «ما در این مورد هیچ بحثی نکردیم، بنابراین به جمعبندی هم نرسیدیم. هنوز جلسات شورای پنجم شروع نشده و من نمیتوانم در مورد این نامگذاری صحبتی کنم.»
وی با اشاره به این که شما باید به مسائل اساسی جامعه و شهری بپردازید، میافزاید: «نامگذاریها واقعا مسائل اساسی شهر ما نیستند. چون بحث اساسی شهر بدهیهای آن و... است. توقع ما از اصلاحطلبها این است که اولویتهایشان مباحث اساسی شهر باشد.»
**دعوا سر چه شخصیتی است؟
اولین دکترای حقوق ایران توسط او گرفته شد. او کسی نیست جز دکتر محمد مصدق که نخست وزیری را هم در کارنامه سیاسی خود حک کرده است. او فعالیت سیاسی خود را از احزاب شروع کرد و در همین فعالیتها بود که با دکتر فاطمیآشنا شده و جبهه ملی ایران را پایه نهادند. با تلاشهای مصدق اواسط اسفند سال ۱۳۲۹ پیشنهاد «ملی شدن صنعت نفت» به مجلس وقت تقدیم شد و در اسفند همان سال به تصویب رسید.
در متن پیشنهاد تصویب نوشته شده؛ «بهنام سعادت ملت ایران و بهمنظور کمک به تامین صلح جهانی، امضاکنندگان ذیل پیشنهاد مینماییم که صنعت نفت ایران در تمام مناطق کشور بدون استثنا ملی اعلام شود یعنی تمام عملیات اکتشاف، استخراج و بهرهبرداری در دست دولت قرار گیرد.»
سرانجام در کودتای ۲۸مرداد (که توسط سازمان سیا رهبری شد) بالاخره مصدق از صندلی نخستوزیری به پایین کشیده شد و از آن پس زندگی سختی را سپری کرد. او پس از چندی در دادگاه نظامی(با وجود دفاعیهای که خود نوشته بود) محاکمه شد و دفاعیه او هم نتوانست نجاتش دهد و مدت ۳سال به حبس انفرادی محکوم شد. شاه مخلوع پس از گذراندن دوران محکومیت، مصدق را به قلعه احمدآباد تبعید کرد. او تا آخر عمر بدون هیچ فعالیت سیاسی تحتالحفظ در این قلعه زندگی کرد و در سن ۸۷ سالگی در اثر سرطان جان به جان آفرین تسلیم کرد.
شاه مخلوع حتی بعد از مرگ هم به او رحم نکرد و علیرغم وصیتنامهای که داشت در همان احمدآباد به خاک سپرده شد.مصدق مردی نبود که بتوان او را در پستوی قلعهای پنهان کرد. با آن که امکانات ارتباطی امروزی وجود نداشت اما مصدق در خاورمیانه به عنوان یک مبارز و فردی ملیگرا شناخته شد و همه کشورهای خاورمیانه او را آزادیخواه، استعمارستیز و پرشور میشناختند، فردی که برای سربلندی و آزادی مملکتش از دست استعمار هیچ کوششی فروگذار نکرد و توانست دست مستعمران را از نفت کشوری استراتژیک همچون ایران قطع کند.
اندیشه ملی شدن نفت در خاورمیانه هم پیچید و از او یک چهره محبوب ساخت چهرهای که به «زعیم الشرق» یعنی «رهبر شرق» معروف شد و حتی به دستور جمال عبدالناصر خیابانی در قاهره به نام این مرد بزرگ مزین شد.
پس از انقلاب شکوهمند ایران و احترامیکه به آرمان و تفکرات مصدق وجود داشت نام خیابان پهلوی به مصدق تغییر کرد اما پس از چندی این خیابان به نام ولیعصر (عج) نامگذاری شد تا تنها خیابانی در قاهره مصر به نام دکتر مصدق باقی بماند.
- 14
- 4