اصفهان؛ تنها کلانشهری که فرونشست به درون شهر کشیده شده است

به گزارش مهر، رضا شهبازی در جلسه مجازی آسیب شناسی بحران فرونشست ها و مأموریت نوآوران و استارت آپ ها، اصفهان را تنها کلانشهر کشور دانست که دامنه فرونشست به درون شهر نفوذ کرده و گفت :همچنین دشت مهیار این استان با دارا بودن زیر ساخت های مهمی چون خط راه آهن، انتقال لوله پالایشگاه و جاده کمربندی از ۳۷ سال قبل تا به حال با مخاطره فرونشست مواجه است.

او پدیده فرونشست زمین را یک مشکل رسمی کشور دانست و ادامه داد:شناسایی پدیده فرونشست زمین مربوط به سال ۱۳۸۰ می شود که در سال تصاویر ایستگاه های سازمان نقشه برداری جابجایی هایی را در سطح زمین نشان می داد که در آن زمان مشخص نبود که این جابه جایی ناشی از خطای دستگاه است یا خیر.

مدیرکل دفتر مخاطرات زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور ادامه داد :از این رو این سازمان این موضوع را با سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور مطرح کرد و محققان این سازمان مطالعات وسیعی را در این زمینه آغاز کردند که نشان داد که این جابه جایی نه از بابت خطای دستگاه بلکه به دلیل خشکسالی های پیاپی بوده که در سال های ۷۷، ۷۸ و ۷۹ در کشور رخ داده و محققان سازمان با اجرای این مطالعات اولین مستندات فرونشست زمین را تهیه کردند و در اختیار سازمان برنامه و بودجه قرار دادند.

شهبازی با بیان اینکه در سال های ۸۴ و ۸۵ فناوری رادار در اختیار محققان قرار گرفت، ادامه داد :با بهره گیری از این فناوری دشت های مهم کشور مورد بررسی و پایش مجدد قرار گرفتند و نقشه های فرونشست تهیه شده نشان داد که دشت رفسنجان، جنوب تهران، دشت فامنین همدان با پدیده فرونشست و فروچاله مواجه هستند.

مدیرکل دفتر مخاطرات زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور پایش دوم دشت های کشور را مربوط به سال ۹۰ دانست و یادآور شد :در این مطالعات که تیمی از محققان سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور و همچنین تیمی بین المللی حضور داشتند ، فرونشست به عنوان یک مخاطره معرفی شد؛ چرا که در جنوب تهران فرونشست ۳۶ سانتی متری گزارش شد.

وی تاکید کرد:بعد از این مطالعات در سال ۱۳۹۵ یک بار دیگر کل دشت های کشور مورد بررسی قرار گرفتند که بیشینه فرونشست در دشت های کشور حدود ۱۵ تا ۱۷ سانتی متر بوده و آخرین پایش این سازمان مربوط به سال ۹۸ می شود که اطلاعات آن در سال ۹۹ ارائه شد.

نتایج آخرین مطالعات درباره فرونشست

شهبازی با اشاره به نتایج آخرین پایش انجام شده بر روی ۶۰۹ دشت کشور، توضیح داد:از تعداد ۶۰۹ دشت کشور، حدود ۵۰۰ دشت دارای آب های شیرین هستند و به جرأت می توان گفت که در حال حاضر هیچ دشتی در کشور وجود ندارد که در آن آب شیرین موجود باشد ولی با پدیده فرونشست مواجه نباشد.

وی دلیل این امر را برداشت بی رویه آب از آبخوان ها و عدم مدیریت منابع آب ذکر کرد و یادآور شد :با توجه به خشکسالی های پیاپی در کشور دور از انتظار نیست که در مطالعات سال آینده ما نشان داده شود که شهرهای شمالی گیلان و مازندران نیز به جمع شهرهای درگیر با مخاطره فرونشست اضافه شده اند.

دامنه فرونشست به درون شهر اصفهان کشیده شده است

مدیرکل دفتر مخاطرات زیست محیطی و مهندسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با اشاره به نرخ فرونشست در نقاط مختلف کشور خاطرنشان کرد :نتایج بررسی ما نشان می دهد که به عنوان مثال در دشت های تهران نرخ فرونشست نسبت به ۵ سال گذشته کمتر شده، ولی وسعت آن افزایش یافته است. البته با این گفته نباید تصور کرد که فرونشست متوقف شده، بلکه برداشت بی رویه آب همچنان ادامه دارد و لایه ها خود به بیشینه فرونشست رسیده اند.

شهبازی با تاکید بر اینکه به دام اصطلاح" نرخ فرونشست" نباید بیفتیم، ادامه داد :نرخ فرونشست تنها و تنها یک مولفه است و به تنهایی پاسخگوی نرخ های فرونشست نیست، زیرا واحدهای ناهمگن زیر سطحی با فرونشست مواجه هستند و نرخ فرونشست مسیر انحرافی برای مدیریت فرونشست است.

فرونشست زمین، سوگواره ای برای اصفهان

او خطرناک ترین استان کشور به لحاظ فرونشست را استان اصفهان عنوان کرد و اعلام کرد:این روند به گونه ای است که روزی نیست که برای ما پیام ناگواری از این استان در زمینه فرونشست ارسال نشود و اصفهان تنها کلانشهر کشور است که فرونشست به سمت درون شهر نفوذ کرده است.

وی کمربندی شاهین شهر، فرودگاه اصفهان و دشت مهیار را از مناطقی نام برد که درگیر مخاطره فرونشست زمین هستند، متذکر شد :فرونشست در حالی در دشت مهیار از ۳۷ سال قبل شروع شده که زیر ساخت های مهمی چون جاده ترانزیت تهران- اصفهان- شیراز در آن واقع است و تاکنون چندین بار به دلیل فرونشست تخریب شده است. علاوه بر آن دکل های فشار قوی برق و خط راه آهن و خطوط انتقال پالایشگاه و بنزین از این منطقه عبور می کنند.

شهبازی افزود :شاید بتوان خارج شدن قطار از ریل را به مخاطره فرونشست مرتبط کرد؛ چرا که خطوط ریل همانند باند فرودگاه نیست. باندهای فرودگاه بر اساس استانداردها به اندازه ای مستحکم ساخته می شوند که سازه باند فرودگاه می تواند از این مخاطره عبور کند ، ولی این امر درباره خطوط ریل قابل تسری نیست.