به گزارش تسنیم، یکی از مواردی که در تشدید خسارات وارده از طریق فرونشست نقش اساسی دارد و کم‌تر به آن پرداخته شده، قنات‌ها هستند. قنات به عنوان شاهکار مدیریت آبی ایرانیان باستان نقش مهمی در تأمین آب داشت و این کار را به نحوی انجام می‌داد که هیچگاه به شکل بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی برداشت نشود.
با وجود نقش بسزای قنات‌ها در مدیریت منابع آبی، سال‌هاست که با تغییر روش‌های مدیریت منابع آبی و لوله‌کشی‌ها، بسیاری از این قنات‌ها بلااستفاده شده و خشک شدن برخی از قنات‌ها، باعث تشدید خسارات فرونشست در برخی از شهرهای کشور شده است. در واقع قنات‌های خشک شده زیر پای زمین را خالی کرده و باعث تشدید اثر فرونشست می‌شوند.
در رخدادهایی مانند زلزله و فرونشست، سفره‌های خالی که بدون آب و حایل میان زیرزمین و سطح زمین‌اند، بدون هیچ مقاومتی فرو می‌ریزند و خانه‌ها و تأسیساتی که در همان نزدیکی هستند به درون زمین کشیده می‌شوند.
در رابطه با این موضوع علی بیت‌اللهی؛ عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی اظهار کرد: آبشستگی و فرار دانه‌های آبرفتی، حفره‌هایی گاه بزرگ در زیر سطح زمین به‌وجود می‌آورد که در ادامه با ریزش خاک از سقف این حفره‌ها، حفره به تدریج به مجاورت سطح زمین مهاجرت کرده و با غلبه وزن لایه خاک سرباره حفره، فروریزش رخ می‌دهد.
وی بیان کرد: انسدادهای متعدد در قنات‌ها موجب پشته کردن آب، آبشستگی و ایجاد حفر‌های بزرگ زیرسطحی و در نهایت فروریزش زمین می‌شود. در گودبرداری‌های عمیق ساختمانی رشته قنات‌ها بسته می‌شوند، در احداث سازه‌های زیر سطحی مانند مترو نیز همین اتفاق می‌افتد. تمامی موارد فوق مرتبط با قنوات در نهایت ریسک فروریزش زمین را بالا برده و ضرورت دارد تا مالکیت قنوات و مسئول حفظ و نگهداری آن‌ها تعیین شود.
- 14
- 2
