برای این که ایران بیابان نشود؛ ۸ سال فقط فرصت داریم

روزنامه آرمان امروز نوشت: ارش‌هاي کمتر از نرمال در سال‌هاي اخير بيشتر شده است، پيش‌بيني‌ها نشان مي‌دهد سال جاري هم بارش‌هاي کمي پيش‌رو است، حداقل پاييز امسال نبايد چندان انتظار باران‌هاي پاييزي داشت، اما اين وضعيت به عدم مديريت مصرف آب در بخش‌هاي مختلف مانند کشاورزي گره خورده است، وضعيتي که اگر ادامه داشته باشد بياباني شدن مناطق مسکوني و خالي از سکنه شدن آن‌ها دور از ذهن نيست. روزند خشکسالي به‌حدي است که کارشناسان دائم از افزايش مصرف آب در بخش کشاورزي و خانگي ابراز مي‌کنند و معتقد است با اين الگوي مصرف به‌زودي ايران خشک مي‌شود. همان‌طور که رئيس سازمان منابع طبيعي و آبخيزداري کشور هشدار داده که اگر سال ۲۰۳۰ نتوانيم مانع تخريب آنچه را که امنيت محيط زيست يا امنيت حيات انسان است را بررسي کرده و چاره براي آن بي‌انجاميم، از آن سال به بعد روند خشکسالي شديد کشور را فرا مي‌گيرد. آن‌طور که عباسعلي نوبخت گفته: «بر اساس مطالعات انجام شده در صورتي که کشور با سرعت کنوني به سمت خشکسالي حرکت کند، ايران در سال ۲۰۴۰ جزو ۱۹ کشور خشک دنيا خواهد شد.» وي که در ديدار با نماينده ولي فقيه در آذربايجان شرقي و امام جمعه تبريز سخن مي‌گفت، از اين موضوع ابراز نگراني کرد و افزود: کشور تا سه سال ديگر يعني تا سال ۲۰۲۵ با وضعيت کنوني به سرعت به سمت خشکسالي حرکت مي کند و تنها با راهکار حفظ پوشش گياهي، حفاظت و توسعه آن است که مي توانيم از اين بلا فرار کنيم. امنيت غذايي و حفظ منابع آبي که جنگل ها برعهده دارند، بسيار مهم و تاثير گذار است، به‌طوريکه هر هکتار جنگل مثل جنگل هاي ارسباران آذربايجان شرقي ۱۵۰۰ مترمکعب آب در سال به واسطه بارش جذب، حفظ يا توليد مي کند.» وي با اشاره به برخي از نقاط بحراني ايران، گفت: «اکنون در جهرم براي رسيدن به آب بايد ۵۴۰ متر، در شهريار تهران ۳۶۰ متر و در آذربايجان غربي ۶۰ متر چاه کنده شود تا به آب برسند که در واقع فاجعه زيست محيطي به شمار مي آيد.»

۴۰ هزار روستا خالي از سکنه

اين گفته‌ها در شرايطي مطرح مي‌شود که آمارها حاکي از آن است که از سال ۱۳۳۵ تا دهه ۹۰، حدود ۴۰ هزار روستا به دليل خشکسالي شديد کاملا از سکنه خالي و متروکه شده‌اند؛ به طوري که سهم جمعيت روستايي از ۳۹ درصد در سال ۱۳۷۵ به ۲۹ درصد در سال ۱۳۹۵کاهش يافته است. احد وظيفه، رئيس مرکز ملي خشکسالي و مديريت بحران سازمان هواشناسي در گفت‌وگويياين موضوع را تاييد مي‌کند و  مي‌گويد: «يکي از تبعات مهم کمبود آب مهاجرت است، جمعيتي که براي کار کردن آب نداشته باشد، راهي جز رها کردن آن منطقه ندارد، مناطقي که شبيه کوير مرکزي فعلي مي‌شوند که هيچ سکنه‌اي ندارد.» همچنين از مجموع ۶۰۹ دشت در کشور،  ۴۰۹ مورد ممنوعه شده‌اند و به‌دليل استفاده بيش از اندازه از چاه‌هاي غير مجاز و خالي شدن سفره‌هاي زير زميني خطر فرونشست و فروريزش، امکان بهره‌برداري از آنها را ممنوع کرده است.

بخش وسيعي از کشور کوير شده

وظيفه همچنين در مورد خالي از سکنه شدن بسياري از مناطق ايران به وسيله خشکسالي، به خبرآنلاين مي‌گويد: «بخش وسيعي از کشور ما کوير لم‌يزرع است، شما يک چند ضلعي تصور کنيد، ضلع‌هاي آن خراسان رضوي، خراسان جنوبي، بخش‌هايي از استان کرمان، استان اصفهان، استان يزد، شرق قم، جنوب تهران و جنوب سمنان است، اين يک منطقه وسيعي است که تقريباً خالي از سکنه است، براي اين‌که در اين منطقه هيچ آبي وجود ندارد؛ حالا شما تصور کنيد در بخش‌هاي شرقي کشور چندين سال است بارندگي کم شده است و اين وضعيت ادامه دارد، در اين شرايط جمعيتي که براي کار کردن آب نداشته باشد، روستايي که براي دام آب نداشته باشد راهي جز رها کردن آن منطقه ندارد، اين مناطق شبيه کوير مرکزي فعلي مي‌شود که هيچ سکنه‌اي ندارند، جمعيت از مناطقي که قابل زيست نيست مهاجرت مي‌کند. اين سرنوشت مي‌تواند در هرجايي از دنيا رخ دهد، به‌خصوص در منطقه خاورميانه که به طور طبيعي فقط يک‌سوم تا يک‌چهارم ساير مناطق جهان بارندگي دارد.» وظيفه همچنين در پاسخ به اين سوال که درحال حاضر در ايران کدام مناطق و شهرها براي خالي از سکنه شدن به دليل خشکسالي مستعد هستند؟ افزود: «مناطق شمالي سيستان‌وبلوچستان و استان کرمان، بخش‌هاي مهمي از مناطق مرکزي کشور که چالش آب دارند مانند شرق استان اصفهان، استان مرکزي، استان قم، اين شهرها درخصوص آب چالش جدي دارند. همين‌طور در سال‌هاي اخير استان خراسان رضوي با مشکلات کمبود آب مواجه شده است، در نتيجه اين مناطق مستعد هستند که به بيابان تبديل شوند. البته اگر به استان‌هاي غربي بي‌توجهي شود و اقدامات سريع در بخش‌هاي شرب، کشاورزي و صنعت انجام نشود آن‌ها هم در وضعيت مشابه قرار مي‌گيرند.»