به گزارش شرق، قانون گذرنامه اما و اگرهاي فراواني دارد؛ به‌ويژه وقتي پاي مباحث حقوق زنان به ميان بيايد.نمونه‌اش را مي‌شود در ماجراي اخير خروج دو زن ورزشکار از ايران و ممنوع‌الخروج‌شدن‌شان از سوي همسرانشان ديد. ماجرايي که بيش از هر زمان ديگري مسائل مرتبط به حقوق زنان در خروج از کشور را روي خط خبرها برد. نمايندگان عضو فراکسيون زنان مجلس به‌ويژه پس از مسائلي که براي زنان ورزشکار به وجود آمد، به فکر چاره‌انديشي براي تصحيح وضعيت قانون گذرنامه افتادند.
نشست‌هاي کارشناسي برگزار کردند و از اهل فن نظرخواهي کردند. حالا طرح پيشنهادي آنها تحويل هيئت‌رئيسه مجلس شده است. طرح را دوفوريتي آماده کرده‌اند و بررسي آن به بعد از تعطيلات تابستانه مجلس موکول شده است.
فريده غيرت، حقوق‌دان که از سال‌هاي جواني تا به امروز با دغدغه حقوق مرتبط با گذرنامه و مباحث زنان درگير بوده به «شرق» مي‌گويد: «اگر زن ايراني به هنگام ازدواج شروط ضمن عقد را امضا نکند، براي خروج از کشور دچار مشکلات اساسي خواهد شد.
تلاش زنان مجلس نيز صرفا مي‌تواند بندي بر بندهاي کنوني افزوده و دايره شمول را براي زنان بيشتري فراهم آورد؛ اما نکته کليدي اين است که وقتي زن عاقل و بالغ بوده و از اهليت برخوردار است، چرا بايد براي خروج از کشور از همسرش مجوز بگيرد».
غيرت در سال‌هاي وکالت با زنان توانمند زيادي مواجه شده که گاه به دليل مسائل خانوادگي نتوانسته‌اند در مجامع علمي و اقتصادي بين‌المللي حاضر شوند و روند برگزاري دادگاه و شکايت‌ها در اين مسير را کاهنده مي‌داند. توصيه‌اش به زنان جوان اين است که همه شروط ضمن عقد را در حين عقد محضري کنند و در همين‌جا به خاطره‌اي از سخنان امام خميني (ره) اشاره دارد. سخني که در آن امام خميني بر برخورداري شروط ضمن عقد از جانب زنان تأکيد داشته‌اند. آنچه به گفته غيرت اين روزها کمتر از سوي مسئولان و مجريان قانون آموزش داده شده و ترويج‌گري مي‌شود.
٣ سناريوي بهارستان براي گشايش
طيبه سياوشي، نايب‌رئيس فراکسيون زنان مجلس در گفت‌وگو با «شرق» به سه سناريوی ارائه‌شده در پيش‌نويس طرح اصلاح بند ماده ١٨ قانون گذرنامه اشاره دارد و سناريوي سوم را بيش از ديگر دو سناريوي ديگر توصيه مي‌کند. بر‌اساس سناريوي نخست ماده واحده: بند (٣) ماده (١٨) قانون گذرنامه به شرح زير اصلاح و يك تبصره به آن الحاق مي‌شود.
حسب ماده ١٨ «زنان شوهردار، حتي در‌صورتي‌كه كمتر از ١٨ سال تمام داشته باشند، با موافقت كتبي شوهر مي‌توانند براي دريافت گذرنامه و خروج از كشور اقدام كنند». بر‌اساس تبصره اين ماده مواردي از شمول حكم بند اين ماده مستثنا است که شامل «زناني كه با شوهر خود مقيم خارج از كشور هستند». «زناني كه شوهر خارجي اختيار كرده‌اند، ولي به تابعيت ايران باقي مانده‌اند». و «زناني كه برای اداي فرضيه حج تمتع درخواست خروج از كشور دارند».
همچنين مطابق تبصره «در موارد اضطراري مانند درمان و فوت بستگان، با تشخيص و اجازه دادستان محل درخواست گذرنامه، دادستان مكلف است بدون تشريفات اداري و هزينه رسيدگي، حداكثر تا ٧٢ ساعت از زمان ثبت، نظر خود را نسبت به قبول يا رد درخواست اعلام كند.
شركت در مسابقات ورزشي، المپيادها و مسابقات علمي و فرهنگي به نمايندگي از طرف جمهوري اسلامي ايران با تأييد مراجع ذي‌ربط جزء موارد اضطراري محسوب مي‌شود». همچنين «زناني كه در سند ازدواج (عقدنامه) شرط ضمن عقد خود را مبني بر اجازه خروج از كشور ثبت كرده‌اند».
سناريوي دوم
سناريوي دومي که به گفته سياوشي از سوي فراکسيون زنان مجلس دهم به هيئت‌رئيسه مجلس ارائه شده، اين است.
ماده واحده: بند (٣) ماده (١٨) قانون گذرنامه به شرح زير اصلاح و يک تبصره به آن الحاق مي‌شود:
ماده ١٨: «زنان شوهردار، حتي در صورتي که کمتر از ١٨ سال تمام داشته باشند با موافقت کتبي شوهر مي‌توانند براي دريافت گذرنامه و خروج از کشور اقدام کنند».
تبصره: موارد زير از شمول حکم بند اين ماده مستثنا است: الف) زناني که با شوهر خود مقيم خارج از کشور هستند. ب) زناني که شوهر خارجي اختيار کرده‌اند؛ ولي به تابعيت ايران باقي مانده‌اند. ج) زناني که به منظور اداي فرضيه حج تمتع درخواست خروج از کشور دارند.
د) در موارد اضطراري مانند درمان و فوت بستگان، با تشخيص و اجازه دادستان محل درخواست گذرنامه. دادستان مکلفات بدون تشريفات اداري و هزينه رسيدگي، حداکثر تا ٧٢ ساعت از زمان ثبت، نظر خود را نسبت به قبول يا رد درخواست اعلام کند. ه) شرکت در مسابقات ورزشي، المپيادها و مسابقات علمي و فرهنگي به نمايندگي از طرف جمهوري اسلامي ايران با تأييد مراجع ذي‌ربط و) زناني که در سند ازدواج (عقدنامه) شرط ضمن عقد خود را مبني بر اجازه خروج از کشور ثبت کرده‌اند.
سناريوي سوم
در‌همين‌حال سناريوي سوم ارائه‌شده به گفته سياوشي پيشنهاد ارجح دفتر مطالعات حقوقي نيز به شمار مي‌آيد. بر‌اساس موضوع طرح: الحاق يک تبصره به بند (٣) ماده (١٨) قانون گذرنامه تبصره: حج واجب شرکت در مسابقات ورزشي، المپيادها و مسابقات علمي و فرهنگي به نمايندگي از طرف جمهوري اسلامي ايران با تأييد مراجع ذي‌ربط جزء موارد اضطراري محسوب مي‌شود.
بر‌اساس‌این موارد زير از شمول حكم بند اين ماده مستثنا است: «زناني كه با شوهر خود مقيم خارج از كشور هستند. زناني كه شوهر خارجي اختيار كرده‌اند؛ ولي به تابعيت ايران باقي مانده‌اند. زناني كه به منظور اداي فريضه حج تمتع درخواست خروج از كشور دارند.
موارد اضطراري مانند درمان و فوت بستگان، با تشخيص و اجازه دادستان محل درخواست گذرنامه. در اين موارد دادستان مكلف است بدون رعايت تشريفات دادرسي و هزينه رسيدگي، حداكثر تا ٧٢ ساعت از زمان ثبت، تصميم نسبت به قبول يا رد درخواست اعلام كند».
در‌همين‌حال براي زناني که در مسابقات ورزشي، المپيادها و مسابقات علمي و فرهنگي به نمايندگي از طرف جمهوري اسلامي ايران حاضر مي‌شوند، نيز مراجع ذي‌ربط موظف‌اند تا تمهیدات لازم را در نظر گیرند. سياوشي تأکيد دارد پيشنهاد حقوقي ما اين بوده که «ذي‌نفع حق دارد نسبت به تصميم دادستان تا ١٠ روز پس از ابلاغ به مرجع صالح اعتراض کند».
آمنه شيرافکن
- 17
- 1
