دادسرا بخشی از دادگستری است که وظیفه اصلی آن تحقیق و بازجویی و کشف جرم استتفاوت دادگستری و دادگاه
بر مواردی همچون تفکیک و استقلال قوا در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تأکید شده و بر اساس آن سه دستگاه اصلی تشکیل دهنده ارکان نظام جمهوری اسلامی به نام های قوه قضائیه، قوه مقننه و قوه مجریه مستقر هستند. دادگستری ها برای انجام چنین وظایفی تشکیل شده اند که بتوانند به بهترین شکل به تظلمات، رسیدگی و احقاق حق کنند. دادگستری که متشکل از دو بخش دادگاه و دادسرا است در هر حوزه، شهر، شهرستان و یا استان وظیفه دارد که خدمات قضایی و حقوقی را انجام دهد.
بخش های مختلف دادگشتری
>> دادگاه:
به بخشی از دادگستری که وظیفه ی رسیدگی به موضوعات حقوقی، مدنی و جزایی را بر عهده دارد؛ دادگاه میگویند. در شعب حقوقی دادگاه ها به پرونده های مرتبط با دعواهای معاملات ملکی، مطالبه طلب، مطالبه خسارت و خانواده( طلاق، مهریه، نفقه) و امور مرتبط با مال و اموال، رسیدگی میشوند و همچنین در شعب جزایی به امور مربوط به جرم، نظیر کلاهبرداری، سرقت و تصادف، رسیدگی میکنند.
البته صرفا یک شعبه حقوقی در شهرستان های کم جمعیت وجود دارد و در همین شعبه، وظیفه ی رسیدگی به امور مربوط به خانواده( طلاق، مهریه تمکین و نفقه) و امور کیفری را بر عهده دارند.
>> دادسرا:
در شعب دادیاری و بازپرسی دادسرا به اتهامات متهمین، رسیدگی می شود. دادسرا مرجع صدور حکم نیست بلکه تحقیقات لازم توسط بازپرسان دادسرا همانند پلیس یا کاراگاه در مورد جرم بودن یا نبودن عمل متهم انجام میشود. از این رو دادسرا صرفا وظیقه ی تشخیص مجرم بودن یا نبودن فرد را بر عهده دارد. درصورت تشخیص عدم مرتکب شدن فرد به جرمی، پرونده وی در همان دادسرا بسته شده و مختومه می شود و سپس نسبت به صدور قرارهای منع تعقیب و موقوفی تعقیب، اقدام میکنند.
همچنین درصورت مجرم بودن شخصی به تشخیص دادسرا، پرونده برای دادستان ارسال میشود تا قرار مجرمیت و کیفر خواست را صادر کند و دادستان پس از انجام این کار، پرونده را به شعبه مربوطه اعاده می کند. سپس این پرونده توسط شعبه مربوط به سمت شعبه جزایی ارسال میشود تا به جرم رسیدگی کند. پس از این که دادگاه، مجازات جرم را تعيين کرد؛ دادسرا صرفا تحقیقات مقدماتی و کیفر خواست و قرار مجرمیت را صادر می کند.
دادسرا و دادگاه اجزاء تشکیل دهنده دادگستری هستنددادستان
از دادستان به عنوان مدعی العموم و نماینده جامعه یاد میشود و موظف است که درصورت ضرورت پیدا کردن حفظ حقوق عامه و مصالح جامعه برای برخورد با جرایم مرتبط با حریم جامعه به نمایندگی از جامعه وارد عمل شود. دادستان در قانون اصول تشکیلات دادگستری، مدعی العموم نام دارد.
به طور کلی، نهاد دادسرا مسئولیت انجام وظایفی را به عهده دارد که توسط دادستان، تعيين میشود و طبعا مقامات دیگری در راه انجام این وظایف، او را همراهی می کنند.
تقسیم بندی دادگاهها
دادگاه ها متشکل از چند دسته بر اساس صلاحیت ذاتی خود هستند که در ادامه آورده شده است:
- دادگاه حقوقی:
دادگاه حقوقی به عنوان یکی از مراجع قضایی محسوب میشود که وطیفه ی رسیدگی به دعاوی حقوقی را بر عهده دارد. در دادگاه عمومی حقوقی، دعاوی حقوقی مربوط به اموال را مطرح میکنند. دعاوی حقوقی، متشکل از دو دسته ی اموال و اشخاص هستند، به این صورت که دسته ی اموال، نظیر موضوعات مالکیت، حقوق افراد بر اموالشان، قرارداد خرید و فروش ، اجاره، رهن، مطالبه طلب و یا امور مربوط به مسائل وصیت، ارث و … می باشد.
- دادگاه جزایی:
دادگاه جزایی، مسئولیت رسیدگی به امور جزایی را بر عهده دارد. پس از انجام تحقیقات مقدماتی توسط دادسرا، متهم به عنوان مجرم شناخته میشود و دادسرا کیفرخواست را صادر میکند. سپس پرونده به منظور صدور حکم مقتضی به سمت دادگاه جزایی فرستاده می شود.
- دادگاه خانواده:
دادگاه خانواده از دیگر مراجع قضایی به شمار می رود که وظیفه ی رسیدگی به امور حقوق یا مدنی را بر عهده دارد. درواقع دادگاه خانواده، موظف به رسیدگی به دعاوی حقوقی اشخاص یا دعاوی راجع به خانواده میباشد که از این دعاوی می توان به دعاوی طلاق، مهریه، نفقه و… اشاره کرد.
- دادگاه اطفال:
دادگاه اطفال، مسئول رسیدگی به جرائم اطفال زیر ۱۸ سال است.
دادگاه قسمتی از دادگستری است که به موضوعات حقوقی و مدنی و جزایی رسیدگی میکندتفاوت دادگستری با دادسرا و دادگاه
حداقل یک شعبه دادگستری در هر شهری وجود دارد که پرونده های قضایی همان شهر را رسیدگی میکند. اجزاء تشکیل دهنده دادگستری، دادسرا و دادگاه می باشند. دادگستری، اغلب دارای ساختمان بزرگیست که شامل دادگاه ها و دادسرا های مختلفی می باشد. در شهر هایی با جمعیت کم تر از ۵۰ هزار نفر، در دادگستری شهر، صرفا یک شعبه از هر دادگاهی وجود دارد اما در شهر هایی با جمعیت بیش از ۵۰ هزار نفر، در هر دادگستری، یک شعبه دادگاه انقلاب و یک شعبه دادگاه خانواده وجود دارد.
تفاوت دادگاه و دادسرا
> دادگاه، وظیفه ی تعيين مجازات جرم را بر عهده دارد درحالیکه دادسرا، تحقیقات مقدماتی و کیفر خواست و قرار مجرمیت را صادر می کند.
> توجه داشته باشید که هیچ حکمی در دادسرا صادر نمی شود؛ یعنی دادسرا مرجع مجازات کننده ی مجرم نیست بلکه دادگاه است.
> دادگاه، مسئولیت اخذ تصمیم قضایی در خصوص ادعا های مطروحه را بر عهده دارد و درواقع، فصل خصومت با دادگاه است.
> ادعاها ی مطرح شده در دادگاه، جنبه جزائی و یا حقوقی دارد. دادستان موظف است که ادعا های جزائی( کیفری) را در دادگاه مطرح کند و ادعا های حقوقی( مدنی) با تنظیم فرم مخصوصی توسط مدعی بطور مستقیم در دادگاه مطرح می گردد. دادسرا هیچ دخالتی در امور حقوقی ندارد.
دادگستری محل انجام خدمات قضایی و حقوقی استگردآوری: بخش جامعه سرپوش
- 18
- 1
